Giáo án và PPT KHTN 9 kết nối bài 24: Alkene

BÀI 24. ALKENE

A. KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh GV cung cấp và thực hiện yêu cầu theo hướng dẫn của GV 

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. Khái niệm alkene

Nêu khái niệm và công thức chung alkene 

Sản phẩm dự kiến:

- Alkene: hydrocarbon mạch hở, phân tử có một liên kết đôi.

- Công thức chung: C_nH_2n (n 2).

II. Ethylene

1. Tính chất vật lí

Nêu trạng thái tồn tại, tính chất vật lí đặc trưng (màu, độ tan,…) của ethylene.

Sản phẩm dự kiến:

Chất khí, không màu, hầu như không tan trong nước, tan ít trong dung môi hữu cơ như ethylic alcohol.

2. Cấu tạo phân tử

Viết công thức cấu tạo của ethylene

Sản phẩm dự kiến:

- Công thức phân tử: C₂H₄.

- Công thức cấu tạo: CH₂=CH₂.

- Trong phân tử có liên kết đôi, trong đó có một liên kết kém bền, dễ bị phá vỡ trong các phản ứng hóa học.

3. Tính chất hóa học

Kết luận về tính chất hóa học của Athylene

Sản phẩm dự kiến:

a) Phản ứng cháy

- Sản phẩm chủ yếu: CO₂ và H₂O (phản ứng tỏa nhiều nhiệt).

C₂H₄ + 3O₂ 2CO₂ + 2H₂O

b) Phản ứng cộng

- Cơ chế: bromine cộng hợp vào nối đôi trong phân tử, liên kết kém bền trong nối đôi bị phá vỡ để tạo sản phẩm.

- PTHH:

CH₂=CH₂ + Br-Br → CH₂(Br)-CH₂(Br)

Hoặc: C₂H₄ + Br₂ → C₂H₄Br₂

- Đây là phản ứng đặc trưng của alkene.

c) Phản ứng trùng hợp

- PTHH:

nCH₂=CH₂

* Nhựa PE:

4. Ứng dụng 

Trình bày về các ứng dụng của ethylene.

Sản phẩm dự kiến:

- Làm chín trái cây: dùng để kích thích và kiểm soát quá trình quả chín của trái cây; tiếp xúc có kiểm soát với khí ethylene giúp thúc đẩy quá trình chín đồng đều, tăng cường sự phát triển màu sắc, cải thiện hương vị của một số loại trái cây.

- Sản xuất nhựa: là nguyên liệu quan trọng trong sản xuất các loại nhựa khác nhau; chủ yếu được sử dụng làm nguyên liệu thô để sản xuất polyethylene.

- Công nghiệp hóa dầu: là nguyên liệu quan trọng để sản xuất nhiều loại hóa chất trong ngành công nghiệp hóa dầu; được sử dụng trong quá trình tổng hợp ethylene oxide, ethylene glycol, vinyl chlorua,… trong sản xuất nhựa, dung môi, chất tẩy rửa, sợi tổng hợp.

- Nhiên liệu: dùng làm nguồn nhiên liệu; đốt cháy tạo nhiệt lượng hoặc năng lượng; sử dụng trong hàn và cắt khí.

- Hormone thực vật: sử dụng trong thực hành nông nghiệp để điều chỉnh sự tăng trưởng, phát triển của cây trồng; kích thích ra hoa, thúc đẩy quá trình đậu quả, kiểm soát chiều cao của cây, kích hoạt quá trình rụng lá hoặc qu

- Làm lạnh: sử dụng trong các hệ thống làm lạnh; sử dụng trong sản xuất chất siêu dẫn và phẫu thuật lạnh (do có điểm sôi thấp).

- Quy trình công nghiệp: sản xuất ethanol, ethylene oxide và acetaldehyde; chất trung gian hóa học trong tổng hợp các chất hữu cơ khác.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP 

Câu 1. Alkene thuộc loại

A. hydrocarbon.                                 B. dẫn xuất hydrocarbon.

C. acid                                               D. base.

Câu 2. Tên gọi của C₂H₄ là

A. ethylene.          B. methane.          C. propylene.        D. butane.

Câu 3. Phản ứng giữa ethylene và dung dịch bromine được gọi là

A. phản ứng cháy.                              B. phản ứng trung hòa.             

C. phản ứng cộng.                              D. phản ứng trùng hợp.

Câu 4. Trong phân tử alkene có

A. liên kết acid.                                  B. liên kết đôi.                

C. liên kết ba.                                    D. liên kết đơn.

Câu 5. Chất nào sau đây là alkene?

A. CH₂=CH₂.        B. CH₃-CH₂-OH.  C. CHCH.          D. CH₃-CH₃.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG 

GV yêu cầu HS làm việc cá nhân, trả lời các câu hỏi sau:

Câu 1. Khái niệm nào sau đây mô tả đúng về alkene?

A. Hydrocarbon mạch hở, chỉ chứa liên kết đơn giữa các nguyên tử carbon.           

B. Hydrocarbon mạch hở, có chứa một liên kết ba giữa các nguyên tử carbon.

C. Hydrocarbon mạch hở, có chứa một liên kết đôi giữa các nguyên tử carbon.      

D. Hydrocarbon mạch vòng, có chứa một liên kết đôi giữa các nguyên tử carbon.

Câu 2. Công thức cấu tạo của ethylene là

A. CHCH.           B. CH₃-CH₃.          C. CH₂=CH₂.        D. CH₃-CH=CH₂.

Câu 3. Trong các nhận xét sau đây, câu nào đúng, câu nào sai?

a) Ethylene (C₂H₄) bị cháy tạo sản phẩm CO₂, H₂O và tỏa nhiệt mạnh.

b) Ethylene và propylene (CH₃-CH=CH₂) đều có thể làm mất màu nước bromine.

Câu 4. Đề nghị một ứng dụng của ethylene trong tổng hợp hóa học. Viết PTHH minh họa.

Câu 5. Loại phản ứng hóa học nào có thể tạo polypropylene từ propylene? Viết PTHH minh họa.