Đáp án Khoa học máy tính 12 chân trời Bài D1: Giao tiếp trong không gian mạng

Bài D1. GIAO TIẾP TRONG KHÔNG GIAN MẠNG

KHỞI ĐỘNG
Em hãy nêu tên một số mạng xã hội phổ biến hiện nay ở Việt Nam. Theo em, khi trao đổi thông tin trên mạng xã hội sẽ nhận được những lợi ích nào?
Giải chi tiết:
Một số mạng xã hội phổ biến tại Việt Nam:
- Facebook: Là mạng xã hội lớn nhất thế giới, được sử dụng rộng rãi tại Việt Nam.
- Zalo: Ứng dụng nhắn tin và gọi điện phổ biến, cũng là mạng xã hội .
- Instagram: Mạng xã hội chia sẻ hình ảnh và video.
- LinkedIn: Dành cho việc kết nối và xây dựng mối quan hệ kinh doanh.
- Twitter: Mạng xã hội trực tuyến miễn phí, nơi người dùng chia sẻ tin tức và ý kiến.
- Pinterest: Mạng xã hội định dạng ảnh, thường được sử dụng để tìm kiếm ý tưởng sáng tạo.
- WeChat: Mạng xã hội nhắn tin miễn phí.
- WhatsApp: Mạng xã hội nhắn tin đa nền tảng.
Khi trao đổi thông tin trên mạng xã hội, người dùng có thể nhận được những lợi ích sau:
- Kết nối và giao lưu: Gặp gỡ và kết nối với bạn bè, người thân, và người mới.
- Chia sẻ thông tin: Đăng tải và chia sẻ sở thích, quan điểm, và cuộc sống cá nhân.
- Tìm kiếm thông tin: Tìm hiểu về các sự kiện, sản phẩm, và dịch vụ.
- Xây dựng hình ảnh thương hiệu: Doanh nghiệp sử dụng mạng xã hội để tiếp cận khách hàng và xây dựng hình ảnh thương hiệu.

KHÁM PHÁ
1. Giao tiếp trong không gian mạng
Làm
Câu 1: Liệt kê một số ưu điểm và nhược điểm của việc giao tiếp với nhau qua email cũng như qua các dịch vụ nhắn tin trực tuyến.
Giải chi tiết:
Email:
- Ưu điểm:
+ Tính bảo mật: Email thường được mã hóa, đảm bảo an toàn trong quá trình truyền tải.
+ Lưu trữ dễ dàng: Email có thể lưu trữ lâu dài, dễ dàng tìm kiếm và theo dõi.
+ Gửi tập tin đính kèm: Email cho phép gửi tệp tin đính kèm như văn bản, hình ảnh, tài liệu.
- Nhược điểm:
+ Thời gian phản hồi: Email thường không đòi hỏi phản hồi ngay lập tức, nhưng có thể kéo dài.
+ Spam và Quảng cáo: Email thường bị quảng cáo và thư rác làm phiền.
+ Khả năng hiểu nhầm: Email không có khả năng truyền đạt tốt như giao tiếp trực tiếp.
Dịch vụ Nhắn tin trực tuyến:
- Ưu điểm:
+ Tính bảo mật: Dịch vụ nhắn tin trực tuyến cũng sử dụng mã hóa, giúp bảo vệ thông tin cá nhân.
+ Lịch sử tin nhắn: Lịch sử tin nhắn trong dịch vụ nhắn tin giúp dễ dàng tra cứu.
+ Gửi tệp tin: Dịch vụ nhắn tin cũng hỗ trợ gửi tệp tin, tuy nhiên có giới hạn dung lượng.
- Nhược điểm:
+ Thời gian phản hồi: Nhắn tin trực tuyến yêu cầu phản hồi nhanh chóng, có thể gây áp lực.
+ Spam và Quảng cáo: Dịch vụ nhắn tin cũng có thể bị spam.
+ Khả năng hiểu nhầm: Tin nhắn viết ngắn gọn có thể gây hiểu nhầm.

Câu 2: Với tốc độ phát phát triển triển c của mạng xã hội, thông tin được chia sẻ nhanh chóng, tạo nên sức lan toả mạnh mẽ và đặt ra những vấn đề cần đặc biệt quan tâm. Hãy quan sát Hình 2 và trao đổi với các bạn về những điểm tích cực và tiêu cực của mạng xã hội.

Giải chi tiết:
Tích cực:
- Thông tin nhanh chóng và rõ ràng: Mạng xã hội cho phép chúng ta nắm bắt thông tin mới nhanh chóng và dễ dàng.
- Thông tin phong phú thuộc nhiều lĩnh vực: Chúng ta có thể tiếp cận thông tin từ nhiều nguồn khác nhau, từ giáo dục đến giải trí.
- Công cụ vui chơi giải trí: Mạng xã hội cung cấp nhiều tùy chọn giải trí như video, hình ảnh, trò chơi, và nhiều nội dung thú vị khác.
- Tạo sự kết nối giữa mọi người: Mạng xã hội giúp chúng ta kết nối với bạn bè, gia đình và người khác trên khắp thế giới.
Tiêu cực:
- Khó kiểm soát nguồn thông tin: Với nhiều thông tin được chia sẻ, việc kiểm soát nguồn và độ tin cậy trở nên khó khăn.
- Các thế lực thú dịch kích động: Mạng xã hội có thể trở thành nơi lan truyền thông tin sai lệch, thù địch hoặc kích động.
- Bị đánh cắp thông tin, lừa đảo quấy rối: Nguy cơ bị lừa đảo, đánh cắp thông tin cá nhân và quấy rối trực tuyến là một vấn đề cần quan tâm.
- Sử dụng thiếu kiểm soát, sa đà vào việc giải trí gây lãng phí tiền bạc và thời gian làm rõ hơn: Thời gian dành cho mạng xã hội có thể ảnh hưởng đến công việc và cuộc sống cá nhân.

Câu 3: Trong quá trình tìm kiếm nội dung chuẩn bị cho bài thuyết trình môn Tin học, bạn A tìm được một trang web có kho dữ liệu phong phú với nhiều tài liệu hay và được yêu cầu phải đăng kí tài khoản để truy cập có trả phí. Hãy phân tích ưu điểm và chỉ ra những nguy cơ bạn A có thể gặp phải trong hoạt động tìm kiếm này.
Giải chi tiết:
Ưu điểm:
- Nội dung phong phú: Trang web cung cấp nhiều tài liệu hay, giúp bạn A tìm kiếm thông tin đa dạng và chất lượng.
- Tiện lợi và truy cập dễ dàng: Có thể truy cập từ bất kỳ đâu và bất kỳ thiết bị nào có kết nối internet.
- Tăng hiệu suất công việc: Tiết kiệm thời gian tìm kiếm thông tin và tập trung vào việc nghiên cứu.
Nguy cơ:
- Chi phí: Đăng ký tài khoản có trả phí có thể tạo áp lực tài chính cho bạn A.
- Bảo mật thông tin cá nhân: Cần cân nhắc việc cung cấp thông tin cá nhân khi đăng ký tài khoản.
- Phụ thuộc vào dịch vụ: Nếu trang web ngừng hoạt động hoặc thay đổi chính sách, bạn A có thể mất quyền truy cập vào tài liệu.

2. Ưu điểm và nhược điểm của việc giao tiếp trong không gian mạng
Làm
Câu 1: Với sự phát triển của tốc độ truy cập Internet, ngày nay, rất nhiều cuộc họp, hội nghị, hội thảo trực tiếp đã và đang được chuyển sang hình thức hội nghị trực tuyến. Hãy phân tích những ưu điểm và nhược điểm của giải pháp này. Nêu một số tình huống nên sử dụng hình thức hội nghị trực tuyến.
Giải chi tiết:
Ưu điểm của hội nghị trực tuyến:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí: Không cần di chuyển đến địa điểm họp, tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại.
- Mở rộng khả năng tương tác: Có thể kết nối với người từ xa, bất kể vị trí địa lý.
- Cải thiện kỹ năng giao tiếp: Học cách giao tiếp qua mạng, sử dụng các công cụ trực tuyến.
Nhược điểm của hội nghị trực tuyến:
- Thiếu tin cậy: Kết nối Internet không luôn ổn định, có thể gặp sự cố.
- Thiếu liên tục: Không thể tạo sự giao tiếp tức thì như họp trực tiếp.
- Thiếu tập trung: Dễ bị xao lãng bởi các yếu tố xung quanh.
- Thiếu bảo mật: Cần đảm bảo an toàn thông tin trong quá trình truyền tải.
Tình huống nên sử dụng hội nghị trực tuyến:
- Họp công việc từ xa: Khi các thành viên không thể gặp mặt trực tiếp.
- Hội thảo, đào tạo: Dễ dàng kết nối với người tham gia từ nhiều nơi.
- Gặp gỡ đối tác, khách hàng: Tiết kiệm thời gian và chi phí cho cả hai bên.
→ Hội nghị trực tuyến là giải pháp linh hoạt và hiệu quả trong nhiều tình huống khác nhau.

Câu 2: Bạn B có tài khoản Facebook và TikTok với nhiều người theo dõi. Mỗi ngày, ngoài thời gian ở trường, bạn B dành phần lớn thời gian còn lại cho việc cập nhật trạng thái trên các trang mạng xã hội, viết bài chia sẻ thông tin ghi nhận được từ các nguồn trên Internet, chụp ảnh và biên tập video clip theo các xu hướng nổi bật. Hãy phân tích những vấn đề bạn B có thể sẽ gặp phải cũng như đề xuất những điều chỉnh cần thiết.
Giải chi tiết:
Về trường hợp của bạn B:
- Vấn đề gặp phải:
+ Thiếu tập trung: Với việc cập nhật trạng thái, viết bài, và theo dõi xu hướng, bạn B có thể dễ dàng bị xao lãng và mất tập trung trong việc học tập và công việc khác.
+ Thiếu liên tục: Nếu bạn B dành quá nhiều thời gian cho mạng xã hội, việc không phản hồi kịp thời có thể ảnh hưởng đến việc kết nối với người khác.
+ Thiếu bảo mật: Bạn B cần đảm bảo bảo vệ thông tin cá nhân và hạn chế chia sẻ quá nhiều thông tin trực tuyến.
- Đề xuất điều chỉnh:
+ Lập lịch thời gian: Hãy xác định thời gian cụ thể để dành cho việc sử dụng mạng xã hội và giới hạn thời gian đó.
+ Kiểm tra tin tức: Trước khi chia sẻ thông tin, hãy kiểm tra nguồn và đảm bảo tính chính xác

Câu 3: Bạn C thường tìm kiếm thông tin khuyến mãi đặc biệt, giảm giá sốc và mua trực tuyến trên trang thương mại điện tử cũng như trên các trang mạng không có chứng chỉ bảo mật SSL. Hãy phân tích những vấn đề bạn C có thể sẽ gặp phải cũng như đề xuất những điều cần lưu ý khi mua hàng trực tuyến.
Giải chi tiết:
Vấn đề gặp phải:
- Thiếu chứng chỉ bảo mật SSL (Secure Sockets Layer):
+ nguy cơ bị lộ thông tin và bị tấn công.
- Rủi ro về bảo mật dữ liệu:
+ Trang web không có chứng chỉ SSL có thể dễ dàng bị tấn công bởi hacker hoặc phần mềm độc hại. Dữ liệu cá nhân, thông tin thanh toán và mật khẩu có thể bị đánh cắp.
- Khả năng mua hàng từ các trang không đáng tin cậy:
+ Các trang không có chứng chỉ SSL có thể không được kiểm tra và xác minh đúng cách. Bạn C có thể mua hàng từ các trang không đáng tin cậy, gặp phải hàng giả, hoặc không nhận được hàng sau khi thanh toán.
Đề xuất điều cần lưu ý:
- Kiểm tra chứng chỉ SSL:
+ Trước khi mua sắm trực tuyến, hãy kiểm tra xem trang web có sử dụng giao thức "https" (có chữ "s" ở cuối "http") hay không. Biểu tượng ổ khóa bên trái thanh địa chỉ cũng chỉ ra rằng trang web đã đăng ký chứng chỉ SSL.
- Chọn mua hàng từ các trang uy tín và có chứng chỉ bảo mật:
+ Tìm hiểu về trang web trước khi mua sắm. Chọn mua hàng từ các trang có uy tín, có chứng chỉ SSL và được đánh giá tích cực từ người dùng khác.
- Sử dụng phương thức thanh toán an toàn:
+ Sử dụng các phương thức thanh toán an toàn như thẻ tín dụng, ví điện tử, hoặc PayPal. Tránh sử dụng phương thức chuyển khoản tiền mặt hoặc thông tin tài khoản ngân hàng trực tiếp.
- Kiểm tra giao dịch và thông tin đơn hàng:
+ Sau khi thanh toán, kiểm tra lại thông tin đơn hàng và xác nhận rằng bạn đã mua đúng sản phẩm và số lượng.
- Cập nhật phần mềm và bảo mật cho thiết bị của bạn:
+ Đảm bảo máy tính hoặc thiết bị di động của bạn có phần mềm bảo mật và trình duyệt được cập nhật mới nhất để tránh các lỗ hổng bảo mật.

LUYỆN TẬP
Câu 1: Theo em, những việc nào nên thực hiện trước, trong và sau khi tham gia trao đổi, tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội?
Giải chi tiết:
Trước khi tham gia trao đổi, tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội, bạn nên thực hiện các việc sau:
- Xác định mục tiêu: Xác định rõ mục đích của bạn trước khi tham gia trao đổi hoặc tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội. Điều này giúp bạn tập trung vào những nội dung quan trọng và tránh lạc đề.
- Đánh giá nguồn tin: Kiểm tra độ tin cậy và đáng tin cậy của nguồn thông tin trước khi tin tưởng và chia sẻ nó. Xác minh nguồn gốc và kiểm tra tính toàn vẹn của thông tin từ các nguồn đáng tin cậy.
- Bảo vệ thông tin cá nhân: Hãy luôn giữ thông tin cá nhân của bạn riêng tư và hạn chế chia sẻ quá nhiều thông tin cá nhân trên mạng xã hội. Kiểm tra và cài đặt các cài đặt quyền riêng tư để bảo vệ dữ liệu cá nhân của bạn.
Trong quá trình tham gia trao đổi và tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội, bạn nên:
- Tương tác tôn trọng: Giao tiếp và tương tác với người khác một cách tôn trọng và lịch sự. Tránh phản ứng quá mức hoặc tranh cãi với người khác.
- Kiểm tra thông tin: Trước khi chia sẻ thông tin hoặc tin tức, hãy kiểm tra tính chính xác và đáng tin cậy của nó. Đừng lan truyền thông tin sai lệch hoặc tin đồn.
- Bảo vệ quyền riêng tư: Kiểm soát và cập nhật cài đặt bảo mật để bảo vệ quyền riêng tư của bạn trên mạng xã hội. Hạn chế việc chia sẻ thông tin nhạy cảm và kiểm tra cài đặt quyền riêng tư thường xuyên.
Sau khi tham gia trao đổi hoặc tìm kiếm thông tin trên mạng xã hội, bạn nên:
- Đánh giá và chia sẻ kết quả: Đánh giá thông tin bạn đã tìm kiếm và cân nhắc trước khi chia sẻ nó với người khác. Đảm bảo rằng thông tin bạn chia sẻ là chính xác và hữu ích.
- Xem xét phản hồi: Đọc và xem xét các phản hồi hoặc ý kiến từ người khác. Tương tác một cách xây dựng và học hỏi từ quan điểm đa dạng.
- Đảm bảo an toàn trực tuyến: Theo dõi tài khoản của bạn và bảo mật an toàn trực tuyến. Đổi mật khẩu định kỳ và kiểm tra các hoạt động đáng ngờ liên quan đến tài khoản của bạn
.
Câu 2: Em hãy cho biết những tình huống nào không nên áp dụng hình thức hội nghị trực tuyến và giải thích cho đề xuất của mình.
Giải chi tiết:
Có một số tình huống không nên áp dụng hình thức hội nghị trực tuyến:
- Tình huống cần tương tác trực tiếp: Khi cần giao tiếp mặt đối mặt, như trong việc thuyết trình, thảo luận sâu về chi tiết hoặc xử lý tình huống phức tạp, hội nghị trực tuyến không thể thay thế được giao tiếp trực tiếp. Ví dụ, trong việc thương thảo hợp đồng quan trọng, việc gặp mặt và tạo sự tin tưởng là quan trọng.
- Tình huống cần sự tập trung cao: Khi cần tập trung cao độ, như việc đào sâu vào công việc sáng tạo, học tập, hoặc giải quyết vấn đề phức tạp, hội nghị trực tuyến có thể gây phân tâm. Trong trường hợp này, gặp mặt trực tiếp giúp tạo điều kiện tốt hơn cho sự tập trung.
- Tình huống cần sự tham gia của nhiều người: Khi cần tham gia của nhiều người cùng một lúc, như hội nghị lớn, hội thảo, hoặc cuộc họp quy mô rộng, hội nghị trực tuyến có thể gặp khó khăn trong việc quản lý và tương tác hiệu quả. Trong trường hợp này, hội nghị trực tuyến đa điểm hoặc hội nghị truyền hình truyền thống có thể phù hợp hơn.

Câu 3: Hiện nay, học sinh thường tạo nhóm hội thoại để học tập và trao đổi. Hãy phân tích những ưu điểm và nhược điểm của hình thức giao tiếp này? Đề xuất những việc cần làm để việc trao đổi thông tin được hiệu quả hơn.
Giải chi tiết:
- Ưu điểm:
+ Hiệu quả giảng dạy: Học nhóm giảm áp lực và thời gian giảng dạy cho giáo viên. Học sinh tự tìm hiểu, thảo luận, và giải quyết vấn đề.
+ Rèn kỹ năng thuyết trình: Học sinh thuyết trình giữa đám đông, trình bày về phần mình nghiên cứu.
+ Nâng cao kỹ năng giao tiếp: Thảo luận trong nhóm giúp học sinh tự tin đưa ra ý kiến và phân công hợp tác.
- Nhược điểm:
+- Khó kiểm soát: Có thể gây ồn ào và khó kiểm soát, đặc biệt với lứa tuổi học sinh tiểu học.
+ Đánh giá năng lực khó khăn: Có học sinh tích cực và học sinh ỷ lại vào bạn khác, khó đánh giá năng lực.
- Để việc trao đổi thông tin hiệu quả hơn, cần:
+ Lập kế hoạch: Xác định mục tiêu, phân chia công việc, và thống nhất về thời gian.
+ Tạo môi trường tương tác: Khuyến khích học sinh thảo luận, chia sẻ ý kiến, và lắng nghe đồng đội.
+ Phân công rõ ràng: Đảm bảo mỗi thành viên có trách nhiệm cụ thể và đóng góp vào nhóm.
+ Giám sát và hỗ trợ: Giáo viên nên theo dõi quá trình và hỗ trợ khi cần thiết.

VẬN DỤNG
Trong một chiến dịch quảng cáo sản phẩm giày, nhãn hàng đã thực hiện ý tưởng “dấu chân tuổi trẻ vươn xa khắp mọi nơi” bằng cách phun sơn dưới đế giày và để lại dấu chân trên thân cây, bậc đá và ghi hình thành video clip đăng tải trên các kênh YouTube, Facebook,... Giới trẻ Việt Nam đã phản ứng rất mạnh với chiến dịch quảng cáo này. Các bạn phát động phong trào tẩy chay sản phẩm, tẩy chay nhãn hàng trên khắp các nền tảng mạng xã hội, khiến cho nhãn hàng phải lên tiếng xin lỗi trên truyền thông và thu hồi toàn bộ các sản phẩm tuyên truyền liên quan. Thông qua sự kiện trên, em hãy trình bày nhận định của em về sức mạnh của mạng xã hội và sự ảnh hưởng của không gian mạng đối với giới trẻ Việt Nam hiện nay.
Giải chi tiết:
- Sức mạnh của mạng xã hội:
+ Tạo nền tảng giao tiếp: Mạng xã hội giúp kết nối bạn bè, gia đình và người khác một cách nhanh chóng và thuận tiện.
+ Là nguồn thông tin phong phú: Giới trẻ có thể tìm hiểu, học hỏi và cập nhật thông tin từ các nguồn đa dạng trên mạng xã hội.
+ Khả năng lan truyền thông điệp: Một thông điệp, sự kiện hoặc chiến dịch quảng cáo có thể nhanh chóng lan truyền và tạo ảnh hưởng lớn.
- Sự ảnh hưởng của không gian mạng đối với giới trẻ Việt Nam:
+ Tạo ra cộng đồng ảo: Giới trẻ tạo ra các cộng đồng chung quanh sở thích, tình yêu, âm nhạc, thời trang, và nhiều lĩnh vực khác.
+ Thay đổi thói quen tiêu dùng: Mạng xã hội ảnh hưởng đến thói quen mua sắm, lựa chọn sản phẩm và dịch vụ.
+ Tạo ra sự phản ứng nhanh chóng: Như trong trường hợp chiến dịch quảng cáo giày, giới trẻ có khả năng phản ứng mạnh mẽ và tạo áp lực lên các thương hiệu.