Giáo án và PPT Khoa học 5 chân trời bài 3: Hỗn hợp và dung dịch

BÀI 3. HỖN HỢP VÀ DUNG DỊCH

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em đã bao giờ pha nước muối để súc miệng chưa? Em pha nước muối như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. HỖN HỢP VÀ DUNG DỊCH

Hoạt động khám phá

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Thí nghiệm “Tạo hỗn hợp gia vị”. Hỗn hợp gia vị trên có những chất nào và có vị gì? So sánh vị của hỗn hợp đó với vị của từng chất ban đầu?

Sản phẩm dự kiến:

Hỗn hợp gia vị trên có những chất: muối, đường, tiêu. 

Hỗn hợp gia vị trên có vị: mặn, ngọt, cay.

So sánh vị của hỗn hợp với vị của từng chất ban đầu:

+ Với chất ban đầu là muối: Ngọt và Cay hơn.

+ Với chất ban đầu là đường: Mặn và Cay hơn.

+ Với chất ban đầu là tiêu: Mặn và Ngọt hơn.

1b. Thí nghiệm “Tạo hỗn hợp nước và cát”

- Em có nhìn thấy từng chất trong hỗn hợp vừa tạo thành không?

- So sánh màu sắc của các chất trong hỗn hợp tạo thành với màu sắc của các chất ban đầu.

Sản phẩm dự kiến:

- Em có nhìn thấy từng chất trong hỗn hợp vừa tạo.

- So sánh màu sắc:

+ Màu của hỗn hợp đục hơn so với màu của nước.

+ Màu của hỗn hợp trong hơn so với màu của cát.

Luyện tập, thực hành

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Đất có phải hỗn hợp không? Vì sao?

Sản phẩm dự kiến:

Đất là hỗn hợp, bởi vì trong đất có nhiều chất trộn lẫn với nhau như nước, khoáng, các chất dinh dưỡng, vi sinh vật và không khí,… Và mỗi chất giữ nguyên tính chất của nó.

Hoạt động khám phá

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Thí nghiệm “Tạo dung dịch nước đường”

- Em có nhìn thấy từng chất trong hỗn hợp…

- Hỗn hợp trên gọi là dung dịch…

Sản phẩm dự kiến:

- Em không nhìn thấy từng chất trong hỗn hợp vừa tạo.

- Dung dịch được tạo thành khi có hai chất lỏng hoặc chất lỏng và chất rắn hòa tan vào nhau thành một hỗn hợp đồng nhất.

Luyện tập, thực hành

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Trong ba cốc dưới đây, cốc nào đựng dung dịch? Cốc nào đựng hỗn hợp? Giải thích?

Sản phẩm dự kiến:

- Cốc nước đường và cốc nước cam là dung dịch vì nước đường và nước cam đều là hỗn hợp đồng nhất.

- Cốc nước có dầu ăn là hỗn hợp vì dầu và nước trộn với nhau nhưng mỗi chất giữ nguyên tính chất của nó.

Vận dụng

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Kể tên một số hỗn hợp, dung dịch mà em và gia đình thường sử dụng hàng ngày. Hoàn thành bảng theo gợi ý và chia sẻ với bạn.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG 2. THỰC HÀNH TÁCH MUỐI RA KHỎI DUNG DỊCH NƯỚC MUỐI

Hoạt động khám phá

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Sau khi nước bay hơi hết, em nhìn thấy gì trong đĩa? Giải thích.

Sản phẩm dự kiến:

Em nhìn thấy những hạt chất rắn li ti trong đĩa sau khi nước bay hơi hết. 

Giải thích: Vì nước trong dung dịch muối đã bay hơn nên còn lại muối.

Luyện tập, thực hành

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Tìm hiểu qua sách, báo, in-tơ-nét về nghề làm muối của người dân miền biển. Mô tả về cách người dân làm muối và chia sẻ với bạn?

Sản phẩm dự kiến:

Quy trình sản xuất muối của người dân miền biển:

Bước 1: Chuẩn bị đất: Chọn các khu vực gần biển có đất mặn để sản xuất muối. Đất mặn có chứa nhiều khoáng chất và muối trong đó, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình làm muối.

Bước 2: Xây dựng ao muối: Tạo ra các ao muối bằng cách đào đất hoặc tạo thành bờ ao để giữ nước biển vào bên trong. Ao muối có thể có kích thước và hình dạng khác nhau tùy thuộc vào nhu cầu sản xuất và điều kiện địa hình.

Bước 3: Đổ nước biển vào ao: Mở van hoặc các kênh dẫn nước biển vào ao muối để đổ nước vào ao. Nước biển sẽ tràn vào ao và đổ trực tiếp vào các hố muối.

Bước 4: Làm hố muối: Tạo ra các hố muối bằng cách đào đất thành các hố nhỏ hoặc hình thành các rãnh dẫn nước vào ao. Các hố muối thường có kích thước nhỏ và được đặt sâu vào đất để nước biển có thể ngấm vào đất.

Bước 5: Chờ nước bay hơi và muối tinh kết tụ: Khi nước biển tràn vào hố muối, nước sẽ bay hơi dần dần dưới tác động của ánh nắng mặt trời. Muối trong nước sẽ tinh kết lại và còn lại dưới dạng tinh thể muối trắng trên mặt đất và các bờ ao.

Bước 6: Thu gom muối: Sau khi muối đã kết tinh, thu gom muối bằng cách sử dụng các công cụ như xẻng, cào hoặc cọ để gom muối từ mặt đất vào các túi hoặc thùng chứa.

Bước 7: Sấy và lưu trữ muối: Muối thu gom được sấy khô bằng ánh nắng hoặc máy sấy và sau đó được đóng gói và lưu trữ để sử dụng hoặc bán ra thị trường.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Chọn phát biểu sai.

A. Hỗn hợp được tạo thành khi hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà mỗi chất vẫn giữ nguyên tính chất của nó.

B. Dung dịch được tạo thành khi có hai chất lỏng hòa tan hoàn toàn vào nhau thành một hỗn hợp đồng nhất.

C. Dung dịch được tạo thành khi có chất lỏng và chất rắn hòa tan hoàn toàn vào nhau thành một hỗn hợp đồng nhất.

D. Hỗn hợp được tạo thành khi hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà mỗi chất thay đổi tính chất của nó.

Câu 2: Hỗn hợp nào dưới đây chứa dung dịch?

A. Hỗn hợp dầu và nước.

B. Hỗn hợp đường và nước.

C. Hỗn hợp đất và nước.

D. Hỗn hợp cát và nước. 

Câu 3: Chọn phát biểu đúng.

A. Hỗn hợp được tạo thành khi hai hay nhiều chất trộn lẫn vào nhau mà mỗi chất vẫn giữ nguyên tính chất của nó. 

B. Hỗn hợp được tạo thành từ một chất không thay đổi tính chất của nó.

C. Dung dịch được tạo thành khi có hai chất lỏng hòa tan hoàn toàn vào nhau thành một hỗn hợp không đồng nhất.

D. Dung dịch được tạo thành khi có chất lỏng và chất rắn hòa tan hoàn toàn vào nhau thành một hỗn hợp không đồng nhất.

Câu 4: Hỗn hợp là gì?

A. Là sự kết hợp của hai hay nhiều chất mà mỗi chất vẫn giữ nguyên tính chất của mình.

B. Là sự kết hợp của hai chất với nhau tạo thành chất mới.

C. Là chất mà không thể tách rời được thành các thành phần khác nhau.

D. Là khi hai chất lỏng hoặc chất lỏng và rắn hòa tan hoàn toàn vào nhau thành một hỗn hợp đồng nhất. 

Câu 5: Chất nào dưới đây có thể hòa tan trong nước?

A. Dầu.

B. Cát.

C. Đất sét.

D. Muối. 

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

• Kể tên một số chất không hòa tan trong nước.
• Kể tên một hỗ hợp có chứa dung dịch.
• Kể tên một số hỗn hợp, dung dịch mà em thấy trong cuộc sống hàng ngày.
• Em hãy nêu cách tách muối ra khỏi dung dịch muối.
• Người dân ở vùng ven biển đã làm cách nào để sản xuất muối từ nước biển?