Giáo án và PPT KHTN 9 chân trời bài 4: Khúc xạ ánh sáng

BÀI 4: KHÚC XẠ ÁNH SÁNG

A. KHỞI ĐỘNG

- GV tiến hành thí nghiệm cho HS quan sát: Đặt cây bút chì vào một bát nước (như hình).

- GV yêu cầu HS nêu và giải thích hiện tượng quan sát được: Vì sao ta thấy cây bút dường như bị gãy tại mặt nước?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Thí nghiệm tìm hiểu hiện tượng khúc xạ ánh sáng

Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.1) và nêu nhận xét về đường đi của tia sáng từ không khí vào nước.

Sản phẩm dự kiến:

Khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng có thể bị khúc xạ (bị lệch khỏi phương truyền ban đầu) tại mặt phân cách giữa hai môi trường.

Hoạt động 2: Thí nghiệm tìm hiểu định luật khúc xạ ánh sáng

Tiến hành thí nghiệm (Hình 4.3) và cho biết tia khúc xạ và tia tới nằm cùng một bên hay khác bên của pháp tuyến.

Sản phẩm dự kiến:

+ Tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia pháp tuyến so với tia sáng tới.

+ Đối với hai môi trường trong suốt nhất định, tỉ số giữa sin góc tới (sini) và sin góc khúc xạ (sinr) là một hằng số.

Hoạt động 3: Tìm hiểu về chiết suất của môi trường

Chiết suất của một môi trường có giá trị bằng tỉ số tốc độ ánh sáng trong chân không (hoặc không khí) với tốc độ ánh sáng trong môi trường đó.

Hoạt động 4: Vận dụng định luật khúc xạ ánh sáng trong một số trường hợp đơn giản

Trả lời câu hỏi đã nêu ở phần Mở đầu bài học.

Sản phẩm dự kiến:

Do hiện tượng khúc xạ ánh sáng, các tia sáng xuất phát từ phần bút chì ở trong bát nước khi truyền đến mặt phân cách nước – không khí bị khúc xạ rồi mới truyền đến mặt người quan sát. Mắt nhìn các tia khúc xạ này nên thấy phần bút chì này dường như bị gãy khúc vì gần mặt nước hơn.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

Câu 1: Hiện tượng khúc xạ là hiện tượng

A. Khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng bị lệch khỏi phương truyền ban đầu tại mặt phân cách giữa hai môi trường 

B. Khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng bị giảm cường độ tại mặt phân cách giữa hai môi trường 

C. Khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng bị hắt lại môi trường cũ tại mặt phân cách giữa hai môi trường 

D. Khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng bị thay đổi màu sắc tại mặt phân cách giữa hai môi trường 

Câu 2: Hoàn thành câu phát biểu sau: “Hiện tượng khúc xạ ánh sáng là hiện tượng tia sáng khi truyền từ môi trường trong suốt này sang môi trường trong suốt khác, tia sáng bị …… tại mặt phân cách giữa hai môi trường”

A. khúc xạ.

B. uốn cong.

C. dừng lại.

D. quay trở lại.

Câu 3: Theo định luật khúc xạ thì

A. tia khúc xạ nằm trong mặt phẳng tới và ở bên kia pháp tuyến so với tia sáng tới

B. góc khúc xạ bao giờ cũng khác 0.

C. góc tới tăng bao nhiêu lần thì góc khúc xạ tăng bấy nhiêu lần.

D. góc tới luôn luôn lớn hơn góc khúc xạ.

Câu 4: Trong hiện tượng khúc xạ ánh sáng, góc khúc xạ r là góc tạo bởi:

A. tia khúc xạ và pháp tuyến tại điểm tới.

B. tia khúc xạ và tia tới.

C. tia khúc xạ và mặt phân cách.

D. tia khúc xạ và điểm tới.

Câu 5: Một tia sáng đèn pin được rọi từ không khí vào một xô nước trong. Tại đâu sẽ xảy ra hiện tượng khúc xạ ánh sáng?

A. Trên đường truyền trong không khí.

B. Tại mặt phân cách giữa không khí và nước.

C. Trên đường truyền trong nước.

D. Tại đáy xô nước.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: A

Câu 3: A

Câu 4: A

Câu 5: B

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS làm việc ở nhà theo nội dung Vận dụng (SGK – tr21):

Vì sao khi đứng trên thành hồ bơi, ta lại thấy đáy hồ bơi có vẻ gần mặt nước hơn so với thực tế?