Giáo án và PPT KHTN 9 chân trời bài 7: Thấu kính. Kính lúp

BÀI 7: THẤU KÍNH. KÍNH LÚP

A. KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS trả lời nội dung Khởi động (SGK – tr29): Khi dọn lều trại, giáo viên yêu cầu học sinh không được để chai thủy tinh hoặc chai nhựa đựng nước trong rừng vì có thể gây hỏa hoạn. Làm thế nào mà chai nước có thể tạo ra được ngọn lửa?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về cách nhận biết thấu kính hội tụ và thấu kính phân kì

- Thấu kính là một khối trong suốt, đồng chất được giới hạn bởi hai mặt cong hoặc một mặt phẳng và một mặt cong.

- Có hai loại thấu kính: rìa mỏng và rìa dày.

- Trong không khí, các chùm sáng hẹp song song đi qua thấu kính hội tụ cho chùm tia ló hội tụ, còn khi qua thấu kính phân kì sẽ cho chùm tia ló phân kì.

Hoạt động 2: Tìm hiểu trục chính, quang tâm, tiêu điểm chính và tiêu cự của thấu kính

Nêu khái niệm trục chính, quang tâm, tiêu điểm chính và tiêu cự của thấu kính.

Sản phẩm dự kiến:

- Quang tâm O là một điểm trong thấu kính mà mọi tia sáng đi qua nó đều truyền thẳng.

- Trục chính Δ là đường thẳng đi qua quang tâm O và vuông góc với bề mặt thấu kính.

- Tiêu điểm chính F là một điểm trên trục chính. Tia tới song song với trục chính thì tia ló (hoặc đường kéo dài của tia ló) đi qua tiêu điểm chính.

- Tiêu cự f là khoảng cách từ quang tâm đến tiêu điểm chính của thấu kính: f = OF.

Hoạt động 3: Tiến hành thí nghiệm khảo sát đường đi của một số tia sáng qua thấu kính

Hoạt động 4: Tìm hiểu và giải thích nguyên lí hoạt động của thấu kính

Tia sáng truyền qua lăng kính có đặc điểm gì?

Sản phẩm dự kiến:

- Các thấu kính được xem là tập hợp các lăng kính được ghép sát nhau. Các tia sáng đi qua lăng kính sẽ bị lệch về phía đáy của lăng kính.

- Đối với thấu kính hội tụ, đáy của lăng kính đều nằm ở phía tâm nên tia ló hướng vào phía tâm của thấu kính.

- Đối với thấu kính phân kì, đáy của lăng kính đều nằm ở phía rìa nên tia ló hướng ra xa tâm của thấu kính.

Hoạt động: Tìm hiểu về kính lúp 

- Kính lúp là dụng cụ dùng để quan sát các vật nhỏ.

- Bộ phận chính của kính lúp là một thấu kính hội tụ có tiêu cự ngắn được bảo vệ bởi khung kính và có tay cầm.

- Số bội giác của kính lúp càng lớn thì ảnh quan sát được qua kính lúp càng lớn.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

Câu 1: Khi nói về chùm sáng đi qua thấu kính hội tụ, phát biểu nào sau đây là sai?

A. Có thể tạo ra chùm sáng song song từ chùm sáng hội tụ

B. Có thể tạo ra chùm sáng phân kì từ chùm sáng phân kì

C. Có thể tạo ra chùm sáng hội tụ từ chùm sáng song song

D. Có thể tạo ra chùm sáng hội tụ từ chùm sáng hội tụ

Câu 2: Câu nào sau đây là đúng khi nói về thấu kính hội tụ?

A. Trục chính của thấu kính là đường thẳng bất kì.

B. Quang tâm của thấu kính cách đều hai tiêu điểm.

C. Tiêu điểm của thấu kính phụ thuộc vào diện tích của thấu kính.

D. Khoảng cách giữa hai tiêu điểm gọi là tiêu cự của thấu kính.

Câu 3: Dùng thấu kính phân kì quan sát dòng chữ, ta thấy:

A. Dòng chữ lớn hơn so với khi nhìn bình thường.

B. Dòng chữ như khi nhìn bình thường.

C. Dòng chữ nhỏ hơn so với khi nhìn bình thường.

D. Không nhìn được dòng chữ.

Câu 4: Khi nói về đường đi của một tia sáng qua thấu kính hội tụ, phát biểu nào sau đây là sai?

A. Một chùm tia sáng song song với trục chính thì chùm tia ló hội tụ ở tiêu điểm ảnh sau thấu kính

B. Tia sáng đi qua quang tâm của thấu kính thì truyền thẳng qua thấu kính

C. Một chùm tia sáng hội tụ tại tiêu điểm vật tới thấu kính thì chùm tia ló đi qua song song với trục hoành

D. Tia sáng đi song song với trục chính thì tia ló có đường kéo dài đi qua tiêu điểm chính của thấu kính.

Câu 5: Vật sáng AB được đặt vuông góc với trục chính tại tiêu điểm của một thấu kính phân kì có tiêu cự f. Nếu dịch chuyển vật lại gần thấu kính thì ảnh ảo của vật sẽ

A. càng lớn và càng gần thấu kính.

B. càng nhỏ và càng gần thấu kính.

C. càng lớn và càng xa thấu kính.

D. càng nhỏ và càng xa thấu kính.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: B

Câu 3: C

Câu 4: D

Câu 5: A

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

 - GV yêu cầu HS làm việc ở nhà theo nội dung Vận dụng (SGK – tr36)

Nêu một số dụng cụ hàng ngày có sử dụng thấu kính hội tụ, thấu kính phân kì