Giáo án và PPT Ngữ văn 9 chân trời bài 5: Thúy Kiều báo ân, báo oán (Nguyễn Du)

BÀI 5: KHÁT VỌNG CÔNG LÍ

VĂN BẢN 2: THÚY KIỀU BÁO ÂN, BÁO OÁN

A. KHỞI ĐỘNG

- GV yêu cầu HS thảo luận cặp đôi Think – Pair  - Share: Em hãy đọc nhan đề văn bản và quan sát tranh minh họa, sau đó dự đoán nội dung văn bản nói về sự việc nào?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Trải nghiệm cùng văn bản 

Trình bày những hiểu biết chung về tác giả Nguyễn Du, tác phẩm “Truyện Kiều” và đoạn trích “Thúy Kiều báo ân, báo oán”.

Sản phẩm dự kiến:

- Nguyễn Du (1765 – 1820) quê ở làng Tiên Điền, huyện Nghi Xuân, trấn Nghệ An, nay thuộc tỉnh Hà Tĩnh. 

- Cuộc đời Nguyễn Du gắn với một thời đại lịch sử đầy biến động nên trải nhiều thăng trầm. Ông không chỉ có vốn tri thức uyên bác, vốn sống phong phú, am hiểu sâu sắc về con người mà còn có trái tim mang nặng nỗi thương đời.

…

- Truyện Kiều là kiệt tác của Nguyễn Du và của nền văn học dân tộc. Nguyễn Du đã sử dụng cốt truyện từ tiểu thuyết Kim Vân Kiều truyện của Thanh Tâm Tài Nhân (Trung Quốc) để sáng tạo nên một tác phẩm mới. 

…

Hoạt động 2: Suy ngẫm và phản hồi

Tổng kết nội dung và nghệ thuật văn bản “Thúy Kiều báo ân, báo oán”.

Sản phẩm dự kiến:

a. Nội dung

Qua sự kiện Thúy Kiều báo ân, báo oán, tác giả Nguyễn Du đã đòi lại cho Thúy Kiều danh dự từ những kẻ đã gây ra oan trái, khổ đau cho nàng, khẳng định vẻ đẹp phẩm chất của nhân vật này và cũng khẳng định ước mơ, khát vọng của con người về một xã hội công bằng, tốt đẹp.

b. Nghệ thuật

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: 

+ Trong đoạn trích, các nhân vật đã được khắc hoạ ở cả hai phương diện “con người bên ngoài” (ngoại hình, lời nói, cử chỉ, hành động).

+ Đặc biệt, tác giả đã kết hợp nhiều phương tiện nghệ thuật để khắc hoạ nhân vật.

- Nghệ thuật sử dụng ngôn ngữ: 

+ Đoạn trích cho thấy đóng góp to lớn của Nguyễn Du đối với sự phát triển của ngôn ngữ văn học dân tộc. Nhà thơ đã phát huy được sự phong phú, kì diệu của tiếng Việt.

+ Đồng thời sử dụng một cách sáng tạo các yếu tố ngôn ngữ vay mượn để làm giàu cho tiếng mẹ đẻ. Hệ thống từ Hán Việt được sử dụng theo xu hướng Việt hoá, kết hợp một cách nhuần nhuyễn với các từ thuần Việt.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP, THỰC HÀNH

Câu 1: Thúy Kiều báo ân với những ai?

A. Hoạn Thư, Bạc Bà, Thúc Sinh.

B. Thúc Sinh, mụ Quản gia, sư Giác Duyên.

C. Bạc Bà, Bạc Hạnh, Sở Khanh.

D. Thúc Sinh, Hoạn Thư.

Câu 2: Ai là người giúp Thúy Kiều rửa hết những ân oán trong đời nàng?

A. Thúc Sinh.

B. Kim Trọng.

C. Vương Quan.

D. Từ Hải.

Câu 3: Vì sao Thúy Kiều lại báo ân Thúc Sinh?

A. Vì Thúc Sinh đã cứu mạng Thúy Kiều khi nàng gặp nạn trên đường lưu lạc.

B. Vì Thúc Sinh đã từng cứu nàng khỏi trốn thanh lâu ngày trước.

C. Vì Thúc Sinh từng cưới nàng về làm vợ.

D. Vì Thúc Sinh đã cưu mang, cho nàng một mái ấm gia đình.

Câu 4: Thúy Kiều báo oán những đối tượng nào?

A. Những kẻ đã phản bội lại tình yêu của nàng.

B. Những kẻ chế giễu tài đánh đàn của nàng.

C. Những kẻ đã thờ ơ, vô tâm với lời thỉnh cầu của nàng.

D. Những kẻ bất nhân, tàn nhẫn luôn rắp tâm hãm hại nàng, đẩy nàng vào tận cùng của khổ đau, bất hạnh, nhục nhã.

Câu 5: Việc báo ân, báo oán, rạch ròi phân minh tuân theo đạo lý “ơn đền oán trả” thể hiện phẩm chất nào trong con người Thúy Kiều?

A. Tấm lòng vị tha, nhân nghĩa của nàng Kiều cùng ước mơ về lẽ phải, về công lý.

B. Sự yếu đuối, mềm lòng vì quá thương người.

C. Sự sắt đá, lạnh lùng khi trừng trị những kẻ gây ra đau khổ cho nàng.

D. Sự mạnh mẽ, bất khuất dù kẻ thù có xảo quyệt đến đâu nàng cũng có thể khuất phục

Sản phẩm dự kiến:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, trả lời câu hỏi: Viết đoạn văn (khoảng 200 chữ) trình bày suy nghĩ của em về cách Thuý Kiều báo ân, báo oán trong văn bản trên so với cách một nhân vật trong truyện cổ dân gian (mà em biết) ứng xử với những ân oán của họ.