Giáo án và PPT Sinh học 12 kết nối Bài 22: Tiến hoá lớn và quá trình phát sinh chủng loại

BÀI 22: TIẾN HÓA LỚN VÀ QUÁ TRÌNH PHÁT SINH CHỦNG LOẠI

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời: Quá trình phát sinh loài người diễn ra như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu về tiến hóa lớn         

GV đặt câu hỏi hướng dẫn học sinh tìm hiểu: Tiến hóa lớn là gì? Quy mô của tiến hóa lớn như thế nào? Tiến hóa lớn được nghiên cứu như thế nào? Tiến hóa lớn được hình thành từ đâu?

Sản phẩm dự kiến:

- Là quá trình hình thành các đơn vị trên loài như chi, họ, bộ, lớp, ngành.

- Quy mô rộng lớn, thời gian địa chất rất dài.

- Thường nghiên cứu gián tiếp qua các bằng chứng.

- Hình thành các nhóm phân loại trên loài.

Hoạt động 2. Quá trình phát sinh sự sống trên Trái Đất

GV đưa ra câu hỏi: Quá trình phát sinh sự sống trên Trái Đất diễn ra như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

1. Tiến hóa hóa học

a) Giả thuyết súp tiền sinh học

- Oparin và Haldane đã đề xuất học thuyết: Các hợp chất hữu cơ đơn giản (đường đơn, nucleotide base, amino acid) có thể hình thành một cách tự phát từ các chất vô cơ trên bề mặt Trái Đất (trong đại dương nước nông) với nguồn năng lượng từ sấm sét, núi lửa phun trào, bức xạ tử ngoại từ Mặt Trời.

- Stanley Miller và Harold Urey đã làm thí nghiệm kiểm chứng sự hình thành các chất hữu cơ đơn giản trong bầu khí quyển nguyên thủy.

Kết quả: Từ các chất vô cơ hình thành các phân tử hữu cơ phức tạp có kích thước lớn, khối lượng lớn.

b) Giả thuyết hợp chất hữu cơ đến từ vũ trụ

- Hợp chất hữu cơ đầu tiên trên Trái Đất có thể đến từ vũ trụ bởi các thiên thạch.

2. Tiến hóa tiền sinh học

- Giai đoạn hình thành nên các tế bào sơ khai (protocell).

- Giả thuyết: Phospholipid ở trong nước tạo nên lớp màng bao bọc các phân tử hữu cơ → hình thành nên protobiont hay các siêu giọt (microsphere). Qua CLTN, những giọt chứa đồng thời nucleic acid và protein có tiềm năng trở thành tế bào sơ khai.

3. Tiến hóa sinh học

- Hình thành tế bào nhân thực (1,8 tỉ năm):

+ Màng gấp nếp → màng nhân, lưới nội chất.

+ Thực bào: vi khuẩn hiếu khí → ti thể; vi khuẩn lam → lục lạp.

- Hình thành sinh vật đa bào: theo quy luật sinh học.

………………………………….

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học, GV yêu cầu HS hoàn thành các bài tập trắc nghiệm sau:

Câu 1. Tiến hóa lớn là quá trình:

A. Hình thành các đơn vị dưới loài như giống, loài.

B. Hình thành các đơn vị trên loài như chi, họ, bộ, lớp, ngành.

C. Hình thành các loài mới trong thời gian ngắn.

D. Hình thành các biến thể của cùng một loài.

Câu 2. Giả thuyết "súp tiền sinh học" giải thích điều gì trong quá trình tiến hóa hóa học?

A. Sự hình thành tế bào nhân thực từ vi khuẩn.

B. Sự xuất hiện của sự sống từ vũ trụ.

C. Sự hình thành các hợp chất hữu cơ từ các chất vô cơ trong điều kiện khí quyển nguyên thủy.

D. Sự hình thành các phân tử protein và ADN từ các vi khuẩn nguyên thủy.

Câu 3. Theo thí nghiệm của Stanley Miller và Harold Urey, các chất hữu cơ đơn giản hình thành từ khí quyển nguyên thủy nhờ:

A. Sự hấp thụ nước.

B. Bức xạ từ Mặt Trời, sấm sét và núi lửa.

C. Các phân tử carbon dioxit và oxy kết hợp.

D. Các hợp chất hữu cơ có sẵn trong lòng đất.

Câu 4. Quá trình tiến hóa tiền sinh học diễn ra như thế nào?

A. Hình thành các hợp chất vô cơ đầu tiên.

B. Hình thành các siêu giọt chứa nucleic acid và protein được bao bọc bởi màng phospholipid.

C. Hình thành tế bào nhân thực đầu tiên.

D. Hình thành các loài sinh vật đa bào từ đơn bào.

Câu 5. Người vượn Ardipithecus, tổ tiên cổ nhất trong nhánh tiến hóa của loài người, có đặc điểm nào sau đây?

A. Biết sử dụng công cụ bằng đá.

B. Có dáng đi thẳng và khả năng leo trèo giỏi.

C. Não bộ phát triển lớn hơn so với các loài khác.

D. Hộp sọ lớn, hàm nhẹ, và răng nhỏ hơn so với các loài khác.

Sản phẩm dự kiến:

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập sau:

Câu 1: Mỗi người chúng ta có thể làm được những gì để giảm thiểu sự tuyệt chủng của các loài sinh vật trong tự nhiên?

Câu 2: Hãy sưu tầm tài liệu mới nhất về cây tiến hóa phát sinh loài người.