Giáo án và PPT Sinh học 12 chân trời bài 10: Mối quan hệ giữa kiểu gene – kiểu hình – môi trường

BÀI 10. MỐI QUAN HỆ GIỮA KIỂU GENE - KIỂU HÌNH - MÔI TRƯỜNG

A. KHỞI ĐỘNG

GV đặt vấn đề; HS quan sát Hình 10.1 và trả lời câu hỏi trong hoạt động mở đầu SGK trang 73.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Sự tương tác giữa kiểu gene và môi trường

Nêu kết luận về sự tương tác giữa kiểu gene và môi trường

Sản phẩm dự kiến:

Kiểu hình của sinh vật được hình thành do sự tương tác giữa kiểu gene và môi trường. Các cá thể có cùng kiểu gene nhưng sinh trưởng và phát triển trong các môi trường khác nhau có thể có kiểu hình khác nhau.

2. Mức phản ứng

Nêu khái niện và phân loại mức phản ứng

Sản phẩm dự kiến:

- Tập hợp các kiểu hình có thể có của một kiểu gene trong điều kiện môi trường khác nhau được gọi là mức phản ứng của gene.

- Mức phản ứng của sinh vật do kiểu gene quy định → Di truyền.

- Có hai loại mức phản ứng:

+ Mức phản ứng hẹp: những tính trạng chất lượng, ít chịu ảnh hưởng của điều kiện môi trường.

+ Mức phản ứng rộng: những tính trạng số lượng, chịu ảnh hưởng của điều kiện môi trường (tính trạng đa nhân tố).

3. Ứng dụng thực tiễn của mức phản ứng

Nêu ứng dụng thực tiễn của mức phản ứng

Sản phẩm dự kiến:

- Giống cao sản (mức phản ứng rộng) kết hợp với biện pháp, kĩ thuật chăm sóc thích hợp → mang lại giá trị kinh tế cao trong chăn nuôi.

- Phương pháp tạo được giống có năng suất cao, chất lượng tốt (kiểu gene có mức phản ứng rộng):

+ Lai những cá thể có tính trạng mong muốn (dùng làm mẹ) với cùng một cá thể (dùng làm bố).

+ Nuôi riêng đời con của từng cá thể mẹ trong điều kiện môi trường như nhau.

+ Đánh giá qua kiểu hình ở đời con → xác định được kiểu gene của mẹ

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1. Các cây hoa cẩm tú cầu có cùng kiểu gene nhưng có màu hoa khác nhau tùy thuộc vào 

A. nhiệt độ môi trường.                               B. cường độ ánh sáng.

C. hàm lượng phân bón.                              D. độ pH của đất.

Câu 2. Ở bò, tính trạng nào sau đây có mức phản ứng hẹp?

A. Tỉ lệ bơ trong sữa.                                   B. Sản lượng sữa.

C. Khối lượng cơ thể.                                  D. Độ dày lông.

Câu 3. Khi nói về mối quan hệ giữa kiểu gene, môi trường và kiểu hình, nhận định nào sau đây không đúng?

A. Kiểu gene quy định khả năng phản ứng của cơ thể trước các điều kiện môi trường khác nhau.

B. Kiểu hình là kết quả sự tương tác kiểu gene và môi trường.

C. Kiểu hình của cơ thể chỉ phụ thuộc vào kiểu gene mà không phụ thuộc vào môi trường.

D. Bố mẹ không truyền đạt cho con kiểu hình có sẵn mà di truyền kiểu gen quy định mức phản ứng.

Câu 4. Hiện tượng nào sau đây không phải là thường biến?

A. Tắc kè đổi màu theo nền môi trường.

B. Số lượng hồng cầu tăng lên khi di chuyển lên vùng cao.

C. Cây bàng rụng lá vào mùa đông, sang xuân lại đâm chồi nảy lộc.

D. Người mắc hội chứng Đao thường thấp bé, má phệ, khe mắt xếch, lưỡi dày.

Câu 5. Trong thực tiễn sản xuất, vì sao các nhà khuyến nông khuyên không nên trồng một giống lúa duy nhất trên diện rộng?

A. Vì điều kiện thời tiết không thuận lợi có thể bị mất trắng, do giống có cùng một kiểu gene nên có mức phản ứng giống nhau.

B. Vì điều kiện thời tiết không thuận lợi giống có thể bị thoái hóa, nên không còn đồng nhất về kiểu gene làm năng suất bị giảm.

C. Vì qua nhiều vụ canh tác giống có thể bị thoái hóa, nên không còn đồng nhất về kiểu gene làm năng suất bị sụt giảm.

D. Vì qua nhiều vụ canh tác, đất không còn đủ chất dinh dưỡng cung cấp cho cây trồng, từ đó làm năng suất bị sụt giảm.

Đáp án gợi ý:

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

GV yêu cầu cá nhân HS vận dụng kiến thức, kĩ năng để trả lời câu hỏi sau đây: 

Cho một số tính trạng sau: khối lượng của con lợn, hàm lượng vitamin C trong quả cam, năng suất lúa trong một vụ, sản lượng trứng gà trong một năm, tỉ lệ bơ trong sữa bò. Có bao nhiêu tính trạng có mức phản ứng hẹp?