Nội dung chính Công nghệ cơ khí 11 cánh diều Bài 19: Thân máy và các cơ cấu của động cơ đốt trong

BÀI 19: THÂN MÁY VÀ CÁC CƠ CẤU CỦA ĐỘNG CƠ ĐỐT TRONG

I. THÂN MÁY VÀ NẮP MÁY

1. Nhiệm vụ

- Thân máy và nắp máy là những chi tiết cố định, là nơi để lắp hầu hết các cơ cấu và các hệ thống của động cơ.

- Nắp máy cùng với xilanh, pít tông tạo thành buồng cháy.

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr85)

Đối với thân máy, dựa vào số lỗ xilanh trên thân (gồm có 4 lỗ), đối với nắp máy có thể dựa vào số lỗ của đường ống nạp, thải trên nắp máy,…

2. Cấu tạo

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr86)

1. + Cấu tạo thân máy có cấu tạo phức tạp và phụ thuộc vào số xi lanh, phương pháp làm mát, các bố trí các cụm chi tiết của các cơ cấu, hệ thống trong động cơ.

+ Cấu tạo nắp máy phức tạp và phụ thuộc hình dạng buồng cháy, cách bố trí đường nạp, đường thải và lắp đặt các cụm chi tiết như bugi (hoặc vòi phun), xu páp,…

2. Áo nước (cánh tản nhiệt) có vai trò tản nhiệt để làm mát các chi tiết máy của động cơ đốt trong.

II. CƠ CẤU TRỤC KHUỶU THANH TRUYỀN

- Cơ cấu trục khuỷu thanh truyền có các chi tiết là pít tông, thanh truyền, trục khuỷu và bánh đà.

1. Nhiệm vụ

- Pít tông cùng với xilanh, nắp máy để tạo thành buồng cháy. Trong quá trình làm việc, pít tông truyền lực cho thanh truyền để sinh công và nhận lực từ thanh truyền để thực hiện quá trình nạp, nén và thải.

- Thanh truyền có nhiệm vụ liên kết pít tông và trục khuỷu.

- Trục khuỷu nhận lực từ pít tông tạo mômen quay kéo máy công tác và nhận mômen từ bánh đà dẫn động thanh truyền, pít tông để thực hiện quá trình nạp, nén và thải

2. Cấu tạo

a) Pít tông

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr87)

Cấu tạo pít tông gồm ba phần: đỉnh, đầu, thân. Đỉnh pít tông cùng với xilanh, nắp máy tạo thành buồng cháy. Đầu pít tông có rãnh để lắp xéc măng làm nhiệm vụ bao kín. Thân pít tông làm nhiệm vụ dẫn hướng cho pít tông chuyển động trong xilanh và có lỗ để lắp chốt pít tông liên kết với đầu nhỏ thanh truyền.

 b) Thanh truyền

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr87)

1. Thanh truyền có cấu tạo gồm đầu nhỏ, thân và đầu to. Đầu nhỏ được lắp với chốt pít tông, thường có lỗ hứng dầu bôi trơn. Thân thanh truyền thường có tiết diện chữ I và có kích thước tăng dần từ đầu nhỏ đến đầu to. Đầu to lắp ghép với trục khuỷu và thường được chia làm hai nửa.

2. Để lắp ghép được với trục khuỷu (vị trí lắp ghép là chốt khuỷu), đầu to thanh truyền thường chia làm hai nửa để thuận lợi khi lắp ghép.

c) Trục khuỷu

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr88)

Cấu tạo của trục khuỷu bao gồm: đầu trục khuỷu, chốt khuỷu, cổ khuỷu, má khuỷu, đối trọng và đuôi trục khuỷu. Lỗ dầu trên chốt khuỷu có vai trò dẫn dầu bôi để bôi trơn mối lắp ghép giữa đầu to thanh truyền và chốt khuỷu.

d) Bánh đà

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr88)

Các bộ phận chính của bánh đà gồm: mặt đĩa ma sát, mặt bích và vành răng.

III. CƠ CẤU PHÂN PHỐI KHÍ

1. Nhiệm vụ

- Cơ cấu phân phối khí có nhiệm vụ đóng mở cửa nạp, cửa thải đúng thời điểm để thực hiện quá trình nạp và quá trình thải (quá trình trao đổi khí).

2. Phân loại

- Cơ cấu phân phối khí được phân thành các loại sau:

+ Cơ cấu phân phối khí dùng cam – xu páp trên động cơ 4 kì.

+ Cơ cấu phân phối khí dùng pít tông đóng, mở cửa nạp và thải trên động cơ 2 kì.

+ Cơ cấu phân phối khí hỗn hợp dùng pít tông đóng, mở cửa nạp và cam – xu páp thải trên động cơ 2 kì.

3. Cấu tạo

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr89)

Các bộ phận chính của cơ cấu phối khí cam – xu páp động cơ 4 kì gồm: xu páp, lò xo xu páp, trục cam, bộ truyền động đai răng.

4. Nguyên lí làm việc

- Khi động cơ làm việc, trục khuỷu quay dẫn động trục cam quay thông qua bộ truyền động đai. Các vấu cam lần lượt tác động lên đuôi xu páp thắng được lực ép của lò xo xu páp thực hiện mở thông đường ống nạp hoặc thải với xilanh để thực hiện quá trình nạp hoặc thải. Khi vấu cam quay qua vị trí tác động lên đuôi xu páp, dưới tác dụng của lò xo, các xu páp lại trở về trạng thái đóng.

*Trả lời câu hỏi (SGK – tr89)

1. Ở động cơ 4 kì, trục khuỷu và trục cam truyền động theo tỉ số truyền 2:1.

2. Đông cơ đang làm việc ở kì nạp, vì lúc này cam nạp đang mở xu páp nạp, pít tông đang đi từ ĐCT đến ĐCD.