Giáo án và PPT Lịch sử 11 chân trời Bài 10: Cuộc cải cách của Lê Thánh Tông (thế kỉ XV)

BÀI 10 CUỘC CẢI CÁCH CỦA LÊ THÁNH TÔNG 

(THẾ KỈ XV)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV hướng dẫn cho HS truy cập vào trang web video về Lê Thánh Tông, GV sử dụng sơ đồ tư duy 5w-1H để hỏi HS:

Ông trị vì đất nước vào thời gian nào?

Những địa danh gắn ông? nào với

Ông có đóng góp gì cho nước? đất

Ông là ai?

Tai sao ông được coi là vị vua tài giỏi nhất trong lịch sử Việt Nam?

Công lao của ông được bình luận, đánh giá như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Bối cảnh lịch sử

GV giao nhiệm vụ tìm hiểu cho các nhóm:

- Trình bày bối cảnh lịch sử cuộc cải cách Lê Thánh Tông về các mặt chính trị, kinh tế, xã hội.

- Những chính sách cải cách quan trọng được tiến hành từ năm bao nhiêu?

Sản phẩm dự kiến:

Vào thế kỉ XV, vua Lê Thánh Tông đã tiến hành một cuộc cải cách quan trọng trong lịch sử Đại Việt. Dưới đây là bối cảnh của cuộc cải cách này:

Chính trị:

Sau khi khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi, triều Lê sơ bước đầu xây dựng bộ máy nhà nước mới, kế thừa mô hình nhà nước thời Trần và Hồ.

Từ thời Lê Thái Tổ đến Lê Nhân Tông, nội bộ triều đình Lê sơ gặp nhiều mâu thuẫn và biến động, đặc biệt là tình trạng phe cánh trong triều và sự lộng quyền của một số công thần.

Kinh tế và xã hội:

Nền kinh tế Đại Việt sau chiến tranh đã phục hồi, nhưng chế độ ruộng đất vẫn tồn tại nhiều hạn chế.

Một phần nông dân thiếu ruộng đất canh tác, ảnh hưởng đến nguồn thu của nhà nước.

Xã hội đối mặt với nạn cường hào lộng hành, quan lại tham ô, và tình trạng coi thường pháp luật.

Cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông đã định hình lại nhiều khía cạnh của xã hội và nhà nước, đồng thời thể hiện sự quan tâm đến phát triển và cải thiện cuộc sống của người dân

Hoạt động 2. Nội dung cải cách

GV yêu cầu trao đổi với bạn cùng bàn và thống nhất câu trả lời: 

- Về mặt chính trị, tổ chức bộ máy chính quyền được thực hiện như thế nào?

- Về luật pháp, hoàn chỉnh bộ luật nào? Điều đó thể hiện những điểm mới mẻ và tiến bộ gì?

- Quy mô quân đội được tổ chức như thế nào? Nêu đặc điểm chính sách và quy định được đề ra?

- Thực hiện chính sách kinh tế theo chủ trương nào?

- Văn hóa có sự thay đổi như thế nào đối với hệ tư tưởng, giáo dục và khoa cử?

Sản phẩm dự kiến:

Cải cách chính trị:

Lê Thánh Tông tập trung vào việc xây dựng bộ máy nhà nước, tạo ra một hệ thống quan lại và quan văn mới.

Ông giới hạn quyền lực của các công thần và tăng cường quyền của vua trong việc ra lệnh và quản lý quốc gia.

Cải cách kinh tế và xã hội:

Lê Thánh Tông thúc đẩy phát triển nông nghiệp và thương mại.

Ông cải thiện hệ thống thuế và quản lý đất đai, giúp nâng cao thu nhập của nhà nước.

Ông cũng tạo điều kiện cho việc phát triển văn hóa, giáo dục và khoa học.

Cải cách văn hóa và giáo dục:

Lê Thánh Tông khuyến khích việc học hành và nghiên cứu tri thức.

Ông sáng tạo ra hệ thống thi đua học tập và thành lập các trường học.

Trong cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông, văn hóa Đại Việt đã trải qua một số thay đổi quan trọng:

Hệ tư tưởng:

Lê Thánh Tông khuyến khích việc học hành và nghiên cứu tri thức.

Ông tạo điều kiện cho việc phát triển các trường học và viện nghiên cứu.

Hệ tư tưởng trong xã hội bắt đầu chuyển dịch từ truyền thống tôn giáo sang học thuật và khoa học.

Giáo dục và khoa cử:

Lê Thánh Tông thiết lập hệ thống thi đua học tập, khuyến khích sự cạnh tranh trong việc học hành.

Ông tạo ra các kỳ thi khoa cử để tuyển chọn những người có trình độ học vấn cao vào làm quan lại.

Hệ thống giáo dục và khoa cử trở nên quan trọng hơn trong việc định hình tư duy và quản lý quốc gia.

Hoạt động 3. Kết quả và ý nghĩa

GV đặt câu hỏi yêu cầu HS thảo luận:

- Trình bày kết quả của cuộc cải cách Lê Thánh Tông?

- Cuộc cải cách Lê thánh Tông có ý nghĩa như thế nào đối với sự phát triển của thời đại và lịch sử dân tộc?

Sản phẩm dự kiến:

Cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông (1460-1497) mang ý nghĩa quan trọng đối với sự phát triển của thời đại và lịch sử dân tộc Đại Việt (nay là Việt Nam). Dưới đây là những điểm quan trọng:

Kiện toàn bộ máy hành chính:

Lê Thánh Tông tập trung xây dựng bộ máy nhà nước từ trung ương đến địa phương.

Quyền lực của nhà vua được tăng cường, chứng tỏ nhà nước quân chủ chuyên chế đạt mức cao độ và hoàn thiện.

Ổn định chính trị tạo điều kiện cho phát triển kinh tế và văn hóa.

Phát triển kinh tế và xã hội:

Lê Thánh Tông khuyến khích phát triển nông nghiệp và thương mại.

Ông cải thiện hệ thống thuế và quản lý đất đai, giúp nâng cao thu nhập của nhà nước.

Xã hội đối mặt với nạn cường hào lộng hành, quan lại tham ô, và tình trạng coi thường pháp luật.

Giáo dục và văn hóa:

Lê Thánh Tông khuyến khích việc học hành và nghiên cứu tri thức.

Ông thiết lập hệ thống thi đua học tập và thành lập các trường học.

Cuộc cải cách này đã góp phần định hình lại Đại Việt và tạo ra một nền văn minh phát triển.

Như vậy, cuộc cải cách của vua Lê Thánh Tông đã giúp đất nước trở nên thịnh vượng và hưng thịnh, đồng thời tạo ra những cơ sở vững mạnh cho sự phát triển của lịch sử dân tộc

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Từ nội dung bài học,GV yêu cầu HS luyện tập làm bài

Câu 1: Chế độ quân điền là:

A. Chế độ chia ruộng đất cho các hạng từ quan lại, binh lính, dân đinh đến người tàn tật,..

B. Chế độ ban cấp ruộng đất làm bổng lộc cho quý tộc, quan lại cao cấp từ tứ phẩm trở lên

C. Chế độ mà người dân được hưởng bổng lộc nếu làm nông tốt, thu được nhiều lương thực.

Chế độ mà người dân được yêu cầu tăng cường trồng cây lộc vừng để buôn D.bán với nước ngoài.

Câu 2: Nhà Lê sơ chia ruộng đất công làng xã cho nông dân thông qua chính sách

A. Lộc điền

B. Quân điền

C. Điền trang, thái ấp

D. Thực ấp, thực phong

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: A

Câu 2: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1:

Câu 2: