Giáo án và PPT Ngữ văn 8 kết nối Bài 2: Ca Huế trên sông Hương (Hà Ánh Minh)

TIẾT  : VĂN BẢN 3: CA HUẾ TRÊN SÔNG HƯƠNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

- GV đặt câu hỏi gợi mở tạo sự hứng thú cho học sinh: 

Em đã từng đến Huế chưa? Em đã tìm hiểu về di sản văn hóa ca Huế chưa? Hãy trình bày một số hiểu biết của em về thể loại này.

- GV cho HS xem một video ngắn về ca Huế

https://www.youtube.com/watch?v=Oa2dSyOYCsY&t=189s

( từ giây 0 đến 3’08s)

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Tìm hiểu tác giả, tác phẩm

GV hỏi một số học sinh trả lời:

• Trình bày hiểu biết của em về tác giả và xuất xứ tác phẩm?

• Bố cục của đoạn trích chia thành mấy phần?

Sản phẩm dự kiến:

1. Xuất xứ tác phẩm

- Tác giả: Hà Ánh Minh

- Là nhà báo nổi tiếng với nhiều tác phẩm kí xuất sắc.

- Ca Huế trên sông Hương được đăng trên báo “Người Hà Nội”

2. Bố cục tác phẩm

- Bố cục: 2 đoạn

+ Đoạn 1: từ đầu đến “lí hoài nam”: Giới thiệu sơ lược một số làn điệu dân ca Huế.

+ Đoạn 2: còn lại: Đêm nghe ca Huế trên sông Hương.

Hoạt động 2. Tìm hiểu chi tiết văn bản

Nhiệm vụ 1: Điệu hò xứ Huế với cuộc sống con người

- GV đưa ra câu hỏi: Các điệu hò xứ Huế gắn bó như thế nào với cuộc sống của con người?

Sản phẩm dự kiến:

Các điệu hò xứ Huế là một trong những thứ gia vị không thể thiếu trong cuộc sống của con người. Nó gắn liền với đời sống lao động của con người.

+ Các điệu chèo cạn, bài thai, hò đưa linh buồn bã, hò giã gạo, ru em, giã vôi, giã điệp…. náo nức nồng hậu tình người.

+ Hò lơ, hò ô, xay lúa hò nện gần gũi với dân ca Nghệ Tĩnh.

+ Hò Huế thể hiện lòng khao khát nỗi mong chờ hoài vọng thiết tha của tâm hồn Huế….

Nhiệm vụ 2: Thưởng thức ca Huế

- GV đặt câu hỏi: Ca Huế được trình diễn trong thời gian, không gian đặc biệt nào? Theo em thời gian, không gian ấy tác động như thế nào đến việc thưởng thức ca Huế?

Sản phẩm dự kiến:

+ Thời gian, không gian: Ca Huế thường được biểu diễn vào ban đêm, trên một con thuyền rồng, giữa dòng sông Hương.

=> Thời gian không gian ấy góp phần giúp cho việc thường thức ca Huế trở nên sinh động, lãng mạn.

Nhiệm vụ 3: Nguồn gốc vẻ đẹp ca Huế

- GV đặt câu hỏi: Theo văn bản, ca Huế được hình thành từ đâu? Nguồn gốc đặc biệt ấy mang lại cho ca Huế vẻ đẹp gì?

Sản phẩm dự kiến:

Ca Huế được hình thành nuôi dưỡng tư dòng ca nhạc dân gian và ca nhạc cung đình => Nguồn gốc đó mang lại cho ca Huế vẻ đẹp đặc biệt: phong phú, đa dạng, vừa sôi nổi tươi vui lại trang trọng, uy nghi từ khúc điệu, thể điệu đến âm hưởng lời ca….

Nhiệm vụ 4: Tình cảm của tác giả dành cho ca Huế

- GV đặt câu hỏi: Nhận xét về tình cảm tác giả dành cho ca Huế, xứ Huế?

Sản phẩm dự kiến:

Thể hiện tình yêu niềm tự hào về một sản phẩm văn hóa độc đáo là thái độ nâng niu trân trọng và ý thức giữ gìn tôn vinh những di sản tinh thần quý giá của quê hương đất nước.

Hoạt động 3. Tổng kết

- GV đưa ra câu hỏi tổng kết nội dung và nghệ thuật: Em hãy nêu giá trị nội dung và nghệ thuật của tác phẩm “Ca Huế trên sông Hương”?

Sản phẩm dự kiến:

1. Nội dung

Huế nổi tiếng với những làn điệu dân ca và âm nhạc cung đình. Ca Huế là hình thức sinh hoạt văn hóa thanh lịch, tao nhã.

2. Nghệ thuật

+ Viết theo thể bút kí

+ Sử dụng ngôn ngữ giàu hình ảnh, giàu biểu cảm, thấm đẫm chất thơ

+ Miêu tả âm thanh, cảnh vật, con người sinh động

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Văn bản Ca Huế trên sông Hương được viết theo hình thức nào ?

A. Truyện ngắn

B. Văn tả cảnh

C. Bút kí

D. Tuỳ bút

Câu 2: Đêm ca Huế diễn ra trong khoảng thời gian nào?

A. Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc trăng lên.

B. Từ lúc thành phố lên đèn đến đêm khuya.

C. Từ lúc thành phố lên đèn đến lúc gà gáy sáng.

D. Từ lúc trăng lên đến sáng.

Câu 3: Khi biểu diễn, các ca công vận trang phục gì?

A. Nam nữ mặc võ phục.

B. Nam nữ mặc áo bà ba nâu.

C. Nam áo dài the, quần thụng, đầu đội khăn xếp, nữ áo dài, khăn đóng.

D. Nam nữ mặc áo quần bình thường.

Câu 4: Theo em, cách nghe ca Huế trong bài văn có gì độc đáo so với nghe băng ghi âm hoặc băng vi-đê-ô?

A. Được nói chuyện với các ca công

B. Được nghe và nhìn trực tiếp các ca công chơi đàn

C. Được chơi thử các nhạc khúc

D. Được nghe đi, nghe lại

Câu 5: Vì sao có thể nói : Ca Huế vừa sôi nổi, tươi vui, vừa trang trọng, uy nghi ?

A. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian.

B. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc thính phòng

C. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc dân gian và nhạc cung đình

D. Do ca Huế bắt nguồn từ nhạc cung đình

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: C

Câu 2: D

Câu 3: C

Câu 4: B

Câu 5: C

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Ca Huế trên sông Hương đã có những đóng góp như thế nào cho việc bảo tồn văn hóa Huế?

Câu 2: Em hãy viết đoạn văn (khoảng 7 – 9 câu) trình bày cảm nhận của em về không gian và không khí của buổi Ca Huế trên sông Hương.