Giáo án và PPT KHTN 8 cánh diều Bài 8: Acid

BÀI 8: ACID

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV trình chiếu câu hỏi củng cố, cho HS suy nghĩ và trả lời:

Quan sát Hình 8.1, cho biết tên của các loại quả trên. Chúng được trồng nhiều ở vùng nào? Thường được sử dụng như thế nào trong đời sống? Chúng có đặc điểm gì chung?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

I. KHÁI NIỆM ACID

GV cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi : 

• Em hãy nêu khái niệm acid?
• Nêu đặc điểm chung về thành phần phân tử của các acid.
• Viết sơ đồ tạo thành ion H⁺ từ nitric acid (HNO₃).

Sản phẩm dự kiến:

- Acid là những hợp chất trong phân tử có nguyên tử hydrogen liên kết với gốc acid. Khi tan trong nước, acid tạo ra ion H⁺.

- Trong phân tử acid đều có nguyên tử hydrogen liên kết với gốc acid.

- Nitric acid tạo ra ion H⁺ theo sơ đồ sau:

HNO₃    →    H⁺          +       NO₃^-

Nitric acid    ion hydrogen  ion nitrate

II. TÍNH CHẤT HÓA HỌC CỦA ACID

Hoạt động 1: Làm đổi màu chất chỉ thị

GV cho HS thực hiện thí nghiệm 1 và trả lời câu hỏi : 

Thực hiện thí nghiệm 1:

 Chuẩn bị:

- Dụng cụ: mặt kính đồng hồ, ống hút nhỏ giọt.

- Hóa chất: dung dịch HCl loãng, giấy quỳ tím.

Tiến hành:

- Đặt mẩu giấy quỳ tím lên mặt kính đồng hồ, lấy dung dịch HCl loãng và nhỏ một giọt lên mẩu giấy quỳ tím.

• Mô tả các hiện tượng quan sát được khi tiến hành thí nghiệm?
• Khi thảo luận về tác dụng của dung dịch acid với quỳ tím có hai ý kiến như sau :

a) Nước làm quỳ tím đổi màu.

b) Dung dịch acid làm quỳ tím đổi màu.

Đề xuất một thí nghiệm để xác định ý kiến đúng trong hai ý kiến trên

Sản phẩm dự kiến:

- Sau khi nhỏ dung dịch HCl loãng lên mẩu giấy quỳ tím, giấy quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

Kết luận :

- Dung dịch acid làm quỳ tím chuyển sang màu đỏ.

⇒ Quỳ tím được dùng làm chất chỉ thị màu để nhận ra dung dịch acid.

- Dùng ống hút nhỏ giọt (1) hút nước rồi nhỏ một giọt lên mẩu giấy quỳ tím (1). Dùng ống hút nhỏ giọt (2) hút acid rồi nhỏ một giọt lên mẩu giấy quỳ tím (2). Quan sát sự thay đổi màu sắc của giấy quỳ tím (1) và (2) để xác định ý đúng.

Hoạt động 2: Tác dụng với kim loại 

GV cho HS thực hiện thí nghiệm 2 và trả lời câu hỏi : 

Thực hiện thí nghiệm 2:

 Chuẩn bị:

- Dụng cụ: giá để ống nghiệm, ống nghiệm, ống hút nhỏ giọt.

- Hóa chất: dung dịch HCl loãng, Zn viên.

Tiến hành:

- Cho một viên Zn vào ống nghiệm, sau đó cho thêm vào ống nghiệm khoảng 2 ml dung dịch HCl loãng.

• Mô tả các hiện tượng xảy ra?
• Những dấu hiệu nào chứng tỏ có phản ứng hóa học giữa dung dịch HCl và Zn?
• Viết phương trình hóa học xảy ra trong các trường hợp sau :

a) Dung dịch H₂SO₄ loãng tác dụng với Zn.

b) Dung dịch HCl tác dụng với Mg

Sản phẩm dự kiến:

- Mô tả các hiện tượng :

+ Viên Zn tan dần

+ Có bọt khí thoát ra.

- Dấu hiệu chứng tỏ có phản ứng hóa học xảy ra giữa Zn và dung dịch HCl là: có xuất hiện chất mới (ZnCl₂ và H₂) có tính chất khác với chất phản ứng.

=>Kết luận:

Dung dịch acid tác dụng được với nhiều kim loại

tạo ra muối và khí hydrogen.

⇒ Phương trình tổng quát :

Acid  +  Kim loại  → Muối  +  Hydrogen

- Viết phương trình hóa học :

a)  H₂SO₄ + Zn → ZnSO₄ + H₂↑

b) Mg + HCl → MgCl₂ + H₂↑ 

III. ỨNG DỤNG CỦA MỘT SỐ ACID

Hoạt động 1: Hydrochloric acid (HCl)

GV cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi : 

• Dựa vào Hình 8.2, nêu một số ứng dụng của hydrochloric acid.

• Hydrochloric acid có trong bộ phận nào của người vào động vật ?

Sản phẩm dự kiến:

- Một số ứng dụng quan trọng của hydrochloric acid:

+ Tẩy rửa kim loại.

+ Điều chế glucose

+ Sản xuất chất dẻo.

+ Sản xuất dược phẩm. 

-  Hydrochloric acid có trong dạ dày của người và động vật giúp tiêu hóa thức ăn.

Hoạt động 2: Sulfuric acid (H₂SO₄)

GV cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi : 

• Dựa vào Hình 8.3, nêu một số ứng dụng của sulfuric acid.

• Sulfuric acid được sử dụng nhiều trong lĩnh vực nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Một số ứng dụng quan trọng của sulfuric acid:

+ Sản xuất ắc quy.

+ Sản xuất giấy, tơ sợi.

+ Sản xuất sơn.

+ Sản xuất chất dẻo.

+Sản xuất phân bón.        

- Sulfuric acid là một hóa chất quan trọng được sử dụng nhiều trong công nghiệp.

Hoạt động 3: Acetic acid (CH₃COOH)

GV cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi : 

• Em hiểu thế nào về acetic acid ?
• Dựa vào Hình 8.4, nêu một số ứng dụng của acetic acid.

Sản phẩm dự kiến:            

- Acetic acid là một acid hữu cơ có trong giấm ăn với nồng độ khoảng 4%.

- Một số ứng dụng quan trọng của acetic acid:

+ Sản xuất tơ nhân tạo.

+ Sản xuất thuốc diệt côn trùng.

+ Sản xuất phẩm nhuộm.

+Sản xuất dược phẩm.

+Sản xuất chất dẻo.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Acid là phân tử khi tan trong nước tạo ra ion

A. OH^-

B. H⁺

C. Ca²⁺

D. Cl^-

Câu 2: Dung dịch acid đổi màu quỳ tím sang

A. Xanh

B. Trắng

C. Đỏ

D. Đen

Câu 3: Công thức hóa học của sulfuric acid là

A. H₂SO₃

B. H₂CO₃

C. HCl

D. H₂SO₄

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: B

Câu 2: C

Câu 3: D

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Người ta thường tránh muối dưa, cà trong các dụng cụ làm bằng nhôm. Cho biết lí do của việc làm trên.

Câu 2: Nêu tên một số món ăn có sử dụng giấm ăn trong quá trình chế biến.