Giáo án và PPT Ngữ văn 11 chân trời Bài 1: Thực hành tiếng Việt

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT: 

CÁCH GIẢI THÍCH NGHĨA CỦA TỪ

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV tổ chức trò chơi từ đồng nghĩa và trái nghĩa:

Yêu cầu học sinh viết một từ lên bảng.

Sau đó, họ phải tìm từ đồng nghĩa và trái nghĩa với từ đó.

Điểm thêm cho nhóm nhanh nhất tìm ra đúng.

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động : Cách giải thích nghĩa của từ

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

- Nghĩa của từ là gì?

- Cần làm gì để giải thích nghĩa của từ?

- Khi giải thích nghĩa của từ cần chú ý đến điều gì?

Sản phẩm dự kiến:

Nghĩa của từ là gì?

Nghĩa của từ là cách từ đó biểu thị ý nghĩa hoặc khái niệm. Đó là cách mà từ được sử dụng để diễn đạt một ý tưởng, một đối tượng, hoặc một hành động.

Cần làm gì để giải thích nghĩa của từ?

Để giải thích nghĩa của từ, bạn cần:

Xác định ngữ cảnh: Nghĩa của từ thường phụ thuộc vào ngữ cảnh. Hãy xem từ đó được sử dụng trong văn bản, câu chuyện, hoặc tình huống nào.

Sử dụng ví dụ: Đưa ra ví dụ cụ thể để minh họa nghĩa của từ.

Tham khảo từ điển: Sử dụng từ điển hoặc nguồn tài liệu uy tín để tìm hiểu nghĩa của từ.

Khi giải thích nghĩa của từ cần chú ý đến điều gì?

Điều quan trọng là:

Tránh sử dụng từ khó hiểu để giải thích từ khác.

Hiểu rõ ngữ cảnh và mục đích của việc giải thích nghĩa từ.

Sử dụng ngôn ngữ đơn giản và dễ hiểu cho người n

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Chọn từ thích hợp để điền vào chỗ trống: 

"Anh ấy không ... gì đến chuyện này".

A. Liên can

B. Liên hệ

C. Quan hệ

D. Liên lụy

Câu 2: Từ nào dùng sai trong câu sau: Làm sai thì cần thực thà nhận lỗi, không nên bao biện

A. Làm sai

B. Thực thà

C. Nhận lỗi

D. Bao biện

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Chọn ba chú thích giải thích nghĩa của từ trong văn bản Ai đã đặt tên cho dòng sông? ( Hoàng Phủ Ngọc Tường) và cho biết mỗi chú thích đã giải nghĩa từ theo cách nào.

Câu 2: Xác định cách giải thích nghĩa của từ được dùng trong những trường hợp sau:

a. Lâu bền: lâu dài và bền vững.

b. Dềnh dàng: chậm chạp, không khẩn trương, để mất nhiều thì giờ vào những việc phụ hoặc không cần thiết.

c. Đen nhánh: đen và bóng đẹp, có thể phần chiếu ánh sáng được.

d.Tê (từ ngữ địa phương): kia.

đ. Kiến thiết: kiến (yến tố Hán Việt có nghĩa là “xây dựng, chế tạo”, Thiết (yếu tố

Hán Việt) có nghĩa là “bày ra, sắp đặt”; kiến thiết có nghĩa là xây dựng (theo quy mô lớn).

Câu 3: Điền các từ đăm đăm, giao thương, nghi ngại vào chỗ trống tương ứng với phần giải thích nghĩa phù hợp (làm vào vở)

a.............: giao lưu buôn bán nói chung.

b.............: nghi ngờ, e ngại chưa dám có thái độ, hành động rõ ràng.

c.............: Có sự tập trung chú ý hay tập trung suy nghĩ rất cao, hướng về một phía hay một cái gì đó.

Câu 4: Theo bạn, phần giải thích nghĩa của các từ ấp iu và âm u dưới đây đã chính xác chưa? Vì sao?

a, Ấp iu: ôm ấp

b,  m u: tối tăm