Giáo án ngữ văn 10 cánh diều

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

Bài 1. THẦN THOẠI VÀ SỬ THI

…………………………………………………..

Môn: Ngữ văn 10 - Lớp: ……..

Số tiết: ... tiết

MỤC TIÊU CHUNG BÀI 1

- Phân tích và đánh giá được một số yếu tố về nội dung (đề tài, chủ đề, thông điệp,…) và hình thức (không gian, thời gian, cốt truyện, nhân vật, lời người kể chuyện và lời nhân vật,…) của truyện thần thoại, sử thi; thấy được một số điểm gần gũi giữa các tác phẩm văn học thuộc các nền văn hóa khác nhau.

- Nhận biết và sửa được lỗi dùng từ về hình thức ngữ âm, chính tả và ngữ nghĩa; có thói quen cân nhắc trong việc sử dụng từ ngữ để diễn đạt chính xác, đạt hiệu quả giao tiếp.

- Viết được văn bản nghị luận về một vấn đề xã hội; một hiện tượng trong cuộc sống hoặc một vấn đề đặt ra từ một hay một số tác phẩm văn học.

- Biết thuyết trình về một vấn đề xã hội, có sử dụng kết hợp phương tiện ngôn ngữ với các phương tiện giao tiếp phi ngôn ngữ.

- Cảm phục và trân trọng những người anh hùng, những giá trị nhân văn cao đẹp; tôn trọng và có ý thức tìm hiểu các nền văn học, văn hóa trên thế giới.

TIẾT 1: GIỚI THIỆU BÀI HỌC VÀ TRI THỨC NGỮ VĂN

1. MỤC TIÊU
2. Mức độ/ yêu cầu cần đạt

- Phân tích và đánh giá được một số yếu tố về nội dung (đề tài, chủ đề, thông điệp,…) và hình thức (không gian, thời gian, cốt truyện, nhân vật, lời người kể chuyện và lời nhân vật,…) của truyện thần thoại, sử thi; thấy được một số điểm gần gũi giữa các tác phẩm văn học thuộc các nền văn hóa khác nhau.

2. Năng lực
3. Năng lực chung

- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...

1. Năng lực riêng

- Năng lực nhận biết, phân tích một số đặc điểm của sử thi.

3. Phẩm chất

- Có ý thức vận dụng kiến thức vào các VB được học.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Chuẩn bị của giáo viên

- Giáo án;

- Bảng giao nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp.

2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
3. Nội dung: HS chia sẻ kinh nghiệm của bản thân.
4. Sản phẩm: Những suy nghĩ, chia sẻ của HS.
5. Tổ chức thực hiện:

=> Giáo viên có thể xem bất kì bài giáo án ngữ văn 10 trong chương trình:giáo án word văn 10 cánh diều và giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều. Không chỉ riêng bộ giáo án ngữ văn 10  cánh diều, kenhgiaovien triển khai giáo án tất cả các bộ sách lớp 10 Kết nối tri thức, Chân trời sáng tạo, Cánh diều

- GV đặt câu hỏi gợi dẫn: Em hãy nêu các thể loại văn học dân gian mà em đã học được đã biết.

- HS suy nghĩ, trả lời câu hỏi.

- GV dẫn vào bài học: Tiết học hôm nay chúng ta sẽ tìm hiểu về thần thoại và sử thi. Đây là 2 thể loại tự sự của văn học dân gian.

Có giáo án điện tử:

• Giáo án điện tử ngữ văn 10 cánh diều

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Khám phá Tri thức ngữ văn

1. Mục tiêu: Nắm được các khái niệm và một số đặc điểm của sử thi.
2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
3. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
4. Tổ chức thực hiện:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
2. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học.
3. Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để hoàn thành bài tập.
4. Sản phẩm học tập: Kết quả của HS.
5. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS: Đọc trước văn bản Hê-ra-clét đi tìm táo vàng và văn bản Chiến thắng Mtao Mxây, phân tích đặc điểm của thần thoại và sử thi trong hai văn bản đó.

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

1. KẾ HOẠCH ĐÁNH GIÁ

Ngày soạn: …/…/…

Ngày dạy: …/…/…

ĐỌC VĂN BẢN

TIẾT…VĂN BẢN 2. CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY

(Trích Sử thi Ê-đê)

1. MỤC TIÊU
2. Mức độ/ yêu cầu cần đạt:

- Nhận biết và phân tích được một số đặc điểm của sử thi như: không gian, thời gian, cốt truyện, nhân vật, lời người kể chuyện và lời nhân vật.

- Phân tích được các chi tiết tiêu biểu, đề tài,… và mối quan hệ của chúng trong tính chỉnh thể của tác phẩm; phân tích, đánh giá được tình cảm, cảm xúc, cảm hứng chủ đạo và giá trị đạo đức, văn hóa từ văn bản.

- Nhận biết và phân tích được bối cảnh lịch sử - văn hóa được thể hiện trong văn bản sử thi.

2. Năng lực
3. Năng lực chung

- Năng lực giải quyết vấn đề, năng lực tự quản bản thân, năng lực giao tiếp, năng lực hợp tác...

1. Năng lực riêng biệt

- Năng lực thu thập thông tin liên quan đến văn bản Chiến thắng Mtao Mxây;

- Năng lực trình bày suy nghĩ, cảm nhận của cá nhân về văn bản Chiến thắng Mtao Mxây;

- Năng lực hợp tác khi trao đổi, thảo luận về thành tựu nội dung, nghệ thuật, ý nghĩa văn bản;

- Năng lực phân tích, so sánh đặc điểm nghệ thuật của truyện với các văn bản khác có cùng chủ đề.

3. Phẩm chất:

- Trân trọng những đóng góp của cá nhân đối với đất nước, quê hương và có ý thức trách nhiệm với cộng đồng.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Chuẩn bị của giáo viên:

- Giáo án;

- Phiếu bài tập, trả lời câu hỏi;

- Tranh ảnh liên quan đến bài học;

- Bảng phân công nhiệm vụ cho học sinh hoạt động trên lớp;

- Bảng giao nhiệm vụ học tập cho học sinh ở nhà;

2. Chuẩn bị của học sinh: SGK, SBT Ngữ văn 10, soạn bài theo hệ thống câu hỏi hướng dẫn học bài, vở ghi.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập của mình. HS khắc sâu kiến thức nội dung bài học.
3. Nội dung: GV đặt cho HS những câu hỏi gợi mở vấn đề.
4. Sản phẩm: Nhận thức và thái độ học tập của HS.
5. Tổ chức thực hiện:

- GV đặt câu hỏi gợi dẫn: Em hãy nêu tên một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật chính là vị thần. Theo em, điều gì làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm đó?

- HS tiếp nhận nhiệm vụ, trả lời câu hỏi.

- Từ chia sẻ của HS, GV dẫn dắt vào bài học mới: Hôm nay chúng ta sẽ cùng nhau tìm hiểu các văn bản liên quan đến các vị thần.

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Đọc văn bản

1. Mục tiêu: Nắm được những thông tin chung về văn bản.
2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
3. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
4. Tổ chức thực hiện:

=> Năm học 2023-2024, chương trình ngữ văn 11 có thay đổi. Chính vì thế Kenhgiaovien đã triển khai soạn các bộ giáo: giáo án Word , giáo án Powerpoint  đầy đủ cả năm của ngữ văn 11 cánh diều. Chương trình giáo án dạy thêm ngữ văn 11 cánh diều và giáo án chuyên đề ngữ văn 11 cánh diều cũng được hệ thống biên soạn cả năm chi tiết. Ngoài ra, kenhgiaovien có đủ giáo án của các môn của 3 bộ sách: Kết nối, Chân trời, Cánh diều

Hoạt động 2: Khám phá văn bản

1. Mục tiêu: Nhận biết và phân tích được một số yếu tố của thần thoại trong chùm ba văn bản.
2. Nội dung: HS sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời câu hỏi.
3. Sản phẩm học tập: HS tiếp thu kiến thức và câu trả lời của HS.
4. Tổ chức thực hiện:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

=> Ngoài ra, Hệ thống có sãn trọn bộ đầy đủ cả năm của cả giáo án word, giáo án powerpoint và giáo án dạy thêm ngữ văn 12. Bộ giáo án được soạn đầy đủ tất cả các bài sách giáo khoa và thêm nhiều bài tập củng cố kiến thức.

Tài liệu khác:

• Giáo án dạy thêm ngữ văn 10 cánh diều

1. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học. Vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập, củng cố kiến thức.
2. Nội dung: Sử dụng SGK, kiến thức đã học để hoàn thành bài tập.
3. Sản phẩm học tập: Kết quả, câu trả lời của HS.
4. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS: Hãy viết một đoạn văn (8 – 10 dòng) miêu tả lại trận chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxây.

- GV gợi ý HS xem lại bảng so sánh Đăm Săn và Mtao Mxây giữa các hiệp, lưu ý hình thức một đoạn văn.

- GV gọi một số HS đọc bài trước lớp, sau đó chữa bài.

1. KẾ HOẠCH ĐÁNH GIÁ

1. HỒ SƠ DẠY HỌC

Phiếu học tập:

Giáo án powerpoint ngữ văn 10 cánh diều

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy nêu tên một truyện kể hoặc một bộ phim có nhân vật chính là vị thần. Theo em, điều gì làm nên sức hấp dẫn của tác phẩm đó?

TIẾT ... – VĂN BẢN 2: CHIẾN THẮNG MTAO MXÂY

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. TÌM HIỂU CHUNG

1. Sử thi Đăm Săn

2. Đoạn trích Mtao MXây

2. TÌM HIỂU CHI TIẾT

2. Cảnh Đăm Săn cùng tôi tớ ra về sau chiến thắng

3. Cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng

III.  TỔNG KẾT

Có Powerpoint sinh động:

• Giáo án powerpoint ngữ văn 10 kì 1 cánh diều
• Giáo án powerpoint ngữ văn 10 kì 2 cánh diều

I. TÌM HIỂU CHUNG

1. Sử thi Đăm Săn

HS đọc thông tin trong SGK, nêu những thông tin chung về sử thi Đăm Săn.

Là bộ sử thi anh hùng của người Ê-đê, dài 2077 câu, gồm 7 chương.

Thể hiện đậm nét truyền thống lịch sử, văn hóa của đồng bào Tây Nguyên.

2. Đoạn trích Chiến thắng Mtao Mxây

Thuộc chương IV của sử thi Đăm Săn.

Đoạn trích kể chuyện tù trưởng Mtao Mxây lừa lúc Đăm Săn cùng dân làng đi vắng đã kéo người tới cướp phá buôn làng của chàng và bắt Hơ Nhị về làm vợ. Đăm Săn đánh Mtao Mxây để cứu vợ về.

Bố cục:

Đoạn 1 (Từ đầu…đem bên ngoai đường): Trận đánh giữa hai tù trưởng.

Đoạn 2 (Tiếp…rồi vào trong làng) : Cảnh Đăm săn cùng nô lệ        ra về sau chiến thắng.

Đoạn 3 (Phần còn lại) : Cảnh Đăm săn ăn mừng chiến thắng.

II. TÌM HIỂU CHI TIẾT

1. Cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

Nêu cử chỉ, hành động, thái độ của Đăm Săn và Mtao Mxây trong trận chiến.

Chỉ ra chi tiết thần kì trong đoạn cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây.

- Đăm Săn khiêu chiến:

Thách đấu: Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta

Đe dọa: Ta sẽ lấy cái sàn hiên nhà ngươi ta bổi đôi, ta sẽ lấy cái cầu thang nhà ngươi ta chẻ ra

Cách nói khinh thường:

Đến con lợn nái ... không thèm đâm nữa là

Đến con trâu...không thèm đâm nữa là

Mtao Mxây đáp lại: run sợ, sợ Đăm Săn đâm lén, tần ngần, do dự, mỗi bước mỗi đắn do.

Diễn biến cuộc chiến:

Đứng xem Mtao Mxây múa, không nhúc nhích à bình thản, bản lĩnh, có phần coi thường Mtao Mxây.

Múa khiên trước: lạch xạch như quả mướp khô à bộc lộc rõ sự kém cỏi.

- Một lần xốc tới – vượt đồi tranh

- Chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây

- Đăm Săn đã lấy được miếng trầu, sức mạnh tăng lên gấp bội

- Bước cao bước thấp chạy hết bãi tây sang bãi đông.

- Đuối sức, cầu cứu Hơ Nhị cho miếng trầu

- Múa khiên: múa trên cao, gió như bão; múa dưới thấp, gió như lốc.

- Dùng cây giáo đâm vào Mtao Mxây nhưng đâm mãi không thủng.

- Múa khiên: múa trên cao, gió như bão; múa dưới thấp, gió như lốc.

- Dùng cây giáo đâm vào Mtao Mxây nhưng đâm mãi không thủng.

- Được thần linh giúp đỡ, Đăm Săn đuổi theo và giết chết kẻ thù.

à Chi tiết thần kì: được thần giúp đỡ.

- Mtao Mxây bị đánh bại.

Bản lĩnh, tài năng của Đăm Săn và sự kém cỏi, huênh hoang của Mtao Mxây.

Sự giúp đỡ của Hơ Nhị và ông Trời  biểu tượng cho sự tiếp sức, ủng hộ của cộng đồng đối với người anh hùng của mình.

2. Cảnh Đăm Săn cùng tôi tớ ra về sau chiến thắng

Sau khi Đăm Săn đánh bại Mtao Mxây, tôi tớ của Mtao Mxây có đi theo Đăm Săn không? Họ có thái độ như thế nào? Vì sao?

Đăm Săn đến từng nhà kêu gọi tôi tớ của Mtao Mxây đi theo mình.

Số lần gọi: 3 lần (số 3 đại diện cho số nhiều, không tính xuể).

Ba lần đối đáp:

Lần 1: Đăm Săn gõ vào 1 nhà.

Lần 2: Đăm Săn gõ vào tất cả các nhà.

Lần 3: Đăm Săn gõ vào mỗi nhà trong làng.

à Cả 3 lần, dân làng đều ủng hộ, đi theo Đăm Săn. Mỗi người ra về đông và vui như đi hội.

Ý nghĩa:

Thể hiện sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng của cá nhân anh hùng sử thi với quyền lợi, khát vọng của cộng đồng.

Thể hiện sự yêu mến, tuân phục của tập thể cộng đồng với cá nhân anh hùng.

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

Cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng như thế nào? Cảnh tiệc tùng và hình ảnh Đăm Săn ở nửa sau của văn bản gợi cho em suy nghĩ gì về phong tục và không khí hội hè của người Ê-đê?

Nhận xét về cách miêu tả hình dáng và vẻ đẹp sức mạnh của Đăm Săn.

3. Cảnh Đăm Săn ăn mừng chiến thắng

- Đăm Săn vui, vừa ra lệnh vừa mời mọc: “Hỡi anh em trong nhà! Xin mời tất cả mọi người đến với...”

- Quang cảnh: đông nghịt khách, tôi tớ chật ních cả ngà.

Được hỗ trợ thêm phần trắc nghiệm văn 10 cánh diều + 1 số đề thi để hỗ trợ tốt giảng dạy

- Hình ảnh Đăm Săn:

Miêu tả hình dáng: tóc, ngực, tai, mắt, bắp đùi.

Miêu tả vẻ đẹp sức mạnh: như voi đực, hơi thở ầm ầm như sấm.

Miêu tả ăn uống: ăn không biết no, uống không biết say, trò chuyện không biết chán.

Uy danh: tiếng tăm lừng lẫy.

 Vẻ đẹp của Đăm Săn được kết tinh từ sức mạnh, vẻ đẹp và phẩm chất của cộng đồng Ê-đê.

Nghệ thuật: Trường đoạn dài, câu cảm thán, hô ngữ, kiểu so sánh trùng điệp, liệt kê sự vui sướng, tấp nập, giàu có.

Niềm vui, tự hào của cộng đồng được thể hiện qua nhân vật tôi tớ và qua ngôn ngữ kể chuyện.

Kể về chiến tranh mà lòng vẫn hướng về cuộc sống thịnh vượng, no đủ, giàu có, đoàn kết à Khát vọng của cộng đồng gửi gắm vào người anh hùng.

III. TỔNG KẾT

NỘI DUNG – Ý NGHĨA

Ý nghĩa: Đoạn trích khẳng định sức mạnh và ngợi ca vẻ đẹp của người anh hùng Đăm Săn – người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của cộng đồng, xứng đáng là người anh hùng mang tầm vóc sử thi.

NGHỆ THUẬT

Ngôn ngữ phù hợp với thể loại sử thi.

Sử dụng hiệu quả lối miêu tả song hành, thủ pháp so sánh trùng điệp, phóng đại, đối lập, tăng tiến,…

LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG

Hãy viết một đoạn văn (8 – 10 dòng) miêu tả lại trận chiến đấu giữa Đăm Săn và Mtao Mxây.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Hoàn thành bài tập vận dụng.

Ôn lại nội dung bài học.

Học và chuẩn bị bài mới.

CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE BÀI GIẢNG!