Giáo án toán 10 chân trời sáng tạo

Ngày soạn: .../.../...

Ngày dạy: .../.../...

CHƯƠNG III. HÀM SỐ BẬC HAI VÀ ĐỒ THỊ

BÀI 1: HÀM SỐ VÀ ĐỒ THỊ (3 tiết)

1. MỤC TIÊU:
2. Kiến thức: Học xong bài này, HS đạt các yêu cầu sau:

- Mô tả được các khái niệm cơ bản vể hàm số: định nghĩa hàm số, tập xác định, tập giá trị, hàm số đồng biến, hàm số nghịch biến, đổ thị của hàm số.

- Nhận biết được những mô hình thực tế (dạng bảng, biểu đồ, công thức).

- Nhận biết và biểu diễn được đồ thị hàm số.

- Mô tả được các đặc trưng hình học của đổ thị hàm số đồng biến, hàm số nghịch biến.

- Vận dụng được kiến thức của hàm số vào giải quyết các bài toán thực tiễn.

2. Năng lực

Năng lực chung:

NL tự chủ và tự học thông qua hoạt động cá nhân; NL giao tiếp và hợp tác thông qua trao đổi với bạn bè và hoạt động nhóm; NL giải quyết vấn đề;

Năng lực riêng: NL sử dụng công cụ, phương tiện học toán; NL tư duy và lập luận toán học; Rèn luyện năng lực mô hình hoá toán học và năng lực giải quyết vấn để toán học thông qua các bài toán thực tiễn.

3. Phẩm chất

- Bổi dưỡng hứng thú học tập, ý thức làm việc nhóm, ý thức tìm tòi, khám phá và sáng tạo cho HS.

- Rèn luyện tính cần thận, chính xác. Tư duy các vấn đề toán học một cách lôgic và hệ thống.

- Chủ động phát hiện, chiếm lĩnh tri thức mới, biết quy lạ về quen, có tinh thần trách nhiệm hợp tác xây dựng cao.

=> Giáo viên có thể xem bất kì bài giáo án toán 10 trong chương trình:giáo án word toán 10 chân trời  và giáo án điện tử toán 10 chân trời . Hệ thống có đầy đủ tất cả các bài soạn của giáo án dạy thêm toán 10 chân trời để giáo viên củng cố kiến thức thêm cho học sinh.

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1 - GV: 

- SGK, tài liệu  giảng dạy, kế hoạch bài dạy, máy chiếu.

- Nghiên cứu kĩ bài học và phương pháp dạy học phù hợp.

- Sưu tầm các hình ảnh thực tế, video minh họa liên quan đến bài học, các thiết bị dạy học phục vụ hình thành và phát triển năng lực HS.

2 - HS : SGK, SBT, vở ghi, giấy nháp, đồ dùng học tập (bút, thước...), bảng nhóm, bút viết bảng nhóm.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

TIẾT 1: HÀM SỐ. TẬP XÁC ĐỊNH VÀ TẬP GIÁ TRỊ CỦA HÀM SỐ

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG (MỞ ĐẦU)
2. a) Mục tiêu:

- HS làm quen với khái niệm hàm số.

1. b) Nội dung: HS thực hiện các yêu cầu dươi sự hướng dẫn của GV.
2. c) Sản phẩm: HS trả lời được câu hỏi mở đầu.
3. d) Tổ chức thực hiện:

Bước 1: Chuyển giao nhiệm vụ:

- GV dẫn dắt, yêu cầu HS đọc tình huống mở đầu và dự đoán:

+ “ Quan sát bảng nhiệt độ bên dưới. Hãy cho nhiệt độ có mối liên hệ gì với thời gian. Em có thể mô tả sự phụ thuộc của nhiệt độ vào thời gian không?”

Bước 2: Thực hiện nhiệm vụ: HS quan sát và chú ý lắng nghe, thảo luận nhóm đôi hoàn thành yêu cầu.

Bước 3: Báo cáo, thảo luận: GV gọi một số HS trả lời, HS khác nhận xét, bổ sung.

Bước 4: Kết luận, nhận định: GV đánh giá kết quả của HS, trên cơ sở đó dẫn dắt HS vào bài học mới: “Để trả lời được câu hỏi này, cũng như hiểu rõ hơn về hàm số, chúng ta sẽ tìm hiểu trong bài ngày hôm nay”.

Bài 1: Hàm số và đồ thị

1. HÌNH THÀNH KIẾN THỨC MỚI
2. a) Mục tiêu:

- HS làm quen với các dạng hàm số: hàm số cho bằng bảng; hàm số cho bằng biểu đồ và nhớ lại hàm số cho bằng công thức.

Khái niệm hàm số, tập xác định và tập giá trị của hàm số.

Có giáo án điện tử

• Giáo án điện tử toán 10 chân trời sáng tạo

1. b) Nội dung:

 HS quan sát SGK để tìm hiểu nội dung kiến thức theo yêu cầu của GV.

1. c) Sản phẩm: HS nắm vững kiến thức, kết quả của HS.
2. d) Tổ chức thực hiện:

Tài liệu khác:

• Giáo án dạy thêm toán 10 chân trời sáng tạo

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

1. a) Mục tiêu: Học sinh củng cố lại kiến thức thông qua một số bài tập.
2. b) Nội dung: HS dựa vào kiến thức đã học vận dụng làm BT
3. c) Sản phẩm: Kết quả của HS.
4. d) Tổ chức thực hiện:

=> Năm học 2023-2024, chương trình toán 11 có thay đổi. Chính vì thế Kenhgiaovien đã triển khai soạn các bộ giáo: giáo án Word , giáo án Powerpoint  đầy đủ cả năm của toán 11 chân trời. Chương trình giáo án dạy thêm toán 11 chân trời và giáo án chuyên đề toán 11 chân trời cũng được hệ thống biên soạn cả năm chi tiết. Ngoài ra, kenhgiaovien có đủ giáo án của các môn của 3 bộ sách: Kết nối, Chân trời, Cánh diều

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. a) Mục tiêu:

- Học sinh thực hiện làm bài tập vận dụng để nắm vững kiến thức.

1. b) Nội dung: HS sử dụng SGK và vận dụng kiến thức đã học để làm bài tập.
2. c) Sản phẩm: Kết quả của HS.
3. d) Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS hoàn thành bài tập Vận dụng (SGK – tr.43)

Gợi ý :

1. a) Công thức của hàm số biểu thị diện tích bồn hoa theo bán kính r là :

Tập xác định của hàm số :

1. b)

- GV chiếu Slide, tổ chức củng cố HS qua trò chơi trắc nghiệm.

- HS thảo luận, tìm ra câu trả lời.

- GV cùng cả lớp chữa bài, đưa ra đáp án:

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

* HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

- Ghi nhớ kiến thức của tiết học.

- Hoàn thành các bài tập trong SBT.

- Chuẩn bị , đọc và xem trước Tiết 2: Đồ thị hàm số.

Giáo án powerpoint toán 10 chân trời sáng tạo

CHƯƠNG III: HÀM SỐ BẬC HAI VÀ ĐỒ THỊ

BÀI 3: HÀM SỐ VÀ ĐỒ THỊ

Tiết 1: HÀM SỐ. TẬP XÁC ĐỊNH VÀ TẬP GIÁ TRỊ CỦA HÀM SỐ

KHỞI ĐỘNG

Quan sát bảng nhiệt độ bên dưới. Hãy cho nhiệt độ có mối liên hệ gì với thời gian. Em có thể mô tả sự phụ thuộc của nhiệt độ vào thời gian không?

NỘI DUNG

HD1: Nhận biết hàm số cho bằng bảng và biểu đồ

Quan sát bản tin dự báo thời tiết tại TP. Hồ Chí Minh được ghi lại trong bảng và hình bên:

Thảo luận nhóm ba và trả lời các câu hỏi:

1. a) Viết tập hợp các mốc giờ đã có dự báo nhiệt độ.
2. b) Viết tập hợp các số đo nhiệt độ đã dự báo.
3. c) Cho biết nhiệt độ dự báo tại TP.Hồ Chí Minh vào lúc 7 giờ sáng ngày 01/5/2021.

TL:

1. a) Tập hợp các mốc giờ đã có dự báo nhiệt độ là :

A =  {1; 4; 7; 10; 13; 16; 19; 22}

1. b) Tập hợp các số đo nhiệt độ đã dự báo là:

B = {28; 27; 32; 31; 29; 28; 27}

1. c) Nhiệt độ dự báo tại TP. Hồ Chí Minh vào lúc 7 giờ sáng ngày 01/5/2021 là: 28⁰C.

HĐ2

Nhận biết hàm số cho bằng công thức - Khái niệm hàm số

Giả sử x và y là hai đại lượng biến thiên và x nhận giá trị thuộc tập số D.

Nếu với mỗi giá trị của x thuộc tập hợp số D có một và chỉ một giá trị tương ứng của y thuộc tập hợp số thực R thì ta có một hàm số.

Ta gọi x là biến số và y là hàm số của x.

Tập hợp D gọi là tập xác định của hàm số.

Tập hợp T gồm tất cả các giá trị y (tương ứng với x thuộc D) gọi là tập giá trị của hàm số.

Ta thường dùng kí hiệu f(x) để chỉ giá trị y tương ứng với x, nên hàm số còn được viết là y = f(x)

VD: y = 3x + 5; y = - 2

Nhận xét:

Một hàm số có thể được cho bằng bảng, bằng biểu đồ, hoặc bằng công thức.

Ví dụ 1

1. Vì sao có thể nói bảng dữ liệu dự báo thời tiết (Bảng 1) biểu thị một hàm số? Tìm tập xác định và tập giá trị của hàm số này.
2. Biểu đồ “Dự báo thời tiết ngày 1/5/2021 tại TP. HCM (Hình 1) có biểu thị hàm số không? Tại sao?

Giải

1. a) Bảng dữ liệu dự báo thời tiết (Bảng 1) biểu thị một hàm số vì: ứng với mỗi thời điểm (giờ) trong bảng đều có một giá trị dự báo nhiệt độ duy nhất.

Tập xác định của hàm số:

D = {1; 4; 7; 10; 13; 16; 19; 22}

Tập giá trị của hàm số:

T = {27; 28; 29; 31; 32}

1. b) Biểu đồ “Dự báo nhiệt độ ngày 01/5/2021 tại Thành phố Hồ Chí Minh” biểu thị một hàm số vì: ứng với mỗi thời điểm (giờ) trong biểu đồ đều có một giá trị dự báo nhiệt độ duy nhất.

TXĐ và tập giá trị của hàm số như câu a.

Có Powerpoint sinh động:

• Giáo án powerpoint toán 10 kì 1 chân trời sáng tạo
• Giáo án powerpoint toán 10 kì 2 chân trời sáng tạo

Chú ý:

1. a) Khi một hàm số được cho bằng công thức mà không chỉ rõ tập xác định thì ta quy ước:

Tập xác định của hàm số y = f(x) là tập hợp tất cả các số thực x sao cho biểu thức f(x) có nghĩa.

1. b) Một hàm số có thể được cho bởi hay hay nhiều công thức. Chẳng hạn, xét hàm số:

nghĩa là với x  1 thì f(x) = -3x + 5; với x > 1 thì f(x) = 2

Ví dụ 2

Tìm tập xác định của các hàm số sau:

1. f(x) =
2. f(x) =
3. a) Biểu thức f(x) có nghĩa => 5 - x ≥ 0 ó x ≤ 5
4. Vậy TXĐ của hàm số:
5. D = (-∞; 5]
6. b) Biểu thức f(x) có nghĩa => 2x - 6 ≠ 0 ó x ≠ 3
7. Vậy TXĐ của hàm số:
8. D = R \ {3}

HD3: Thực hành

Chia lớp thành 4 nhóm và thực hiện các nhiệm vụ:

• Nhóm 1 + 3: Thực hiện Thực hành 1
• Nhóm 2 + 4: Thực hiện Thực hành 2

Thực hành 1:

Một thiết bị đã ghi lại vận tốc v (mét/ giây) ở thời điểm t (giây) của một vật chuyển động như trong bảng sau:

Vì sao bảng này biểu thị một hàm số? Tìm TXĐ của hàm số này.

Giải

Bảng đó biểu thị một hàm số vì:

Ứng với mỗi thời điểm t có duy nhất một giá trị v.

Tập xác định của hàm số:

D = {0,5; 1; 1,2; 1,8; 2,5}

Thực hành 2:

Tìm tập xác định của các hàm số sau:

1. a) f(x) =

Biểu thức f(x) có nghĩa ó 2x + 7 ≥ 0 ó x ≥

Vậy TXĐ của hàm số: D = [ ; + ∞) 

1. b) f(x) =

Biểu thức f(x) có nghĩa

 - 3x + 2 ≠ 0 ó (x - 1)(x - 2) ≠ 0

Vậy TXĐ của hàm số: D = R \ {1; 2}

LUYỆN TẬP

Bài 1 (SGK - tr48)

Xác định tập xác định của các hàm số sau:

1. a) f(x) =
2. b) f(x) = 2 +

TL:

1. a) Biểu thức f(x) có nghĩa => -5x + 3 ≥ 0 => x ≤

Vậy TXĐ của hàm số D = (-∞;

1. b) Biểu thức f(x) có nghĩa => x + 3 ≠ 0 ó x ≠ -3

Vậy TXĐ của hàm số D = R \ {-3}

Bài 6 (SGK - tr.48)

Giải

a)

1. i) Hàm số để tính số tiền hành khách phải trả khi di chuyển x (km) bằng xe taxi 4 chỗ là :

1. ii) Hàm số để tính số tiền hành khách phải trả khi di chuyển x (km) bằng xe taxi 7 chỗ là :

4. b) Có : 30 = 4.7 + 2

 => Nếu cần đặt taxi cho 30 hành khách, sẽ cần ít nhất 8 xe 4 chỗ và 5 xe 7 chỗ.

Số tiền phải trả nếu thuê toàn bộ xe 4 chỗ là :

8. [11 000 + 14 500. 31 + 11 600(x - 31)] = 807 500 + 92 800. x (1)

Số tiền phải trả nếu thuê toàn bộ xe 4 chỗ là :

5. 5. [11 000 + 15 500. 31 + 13 600(x - 31)] = 349 500 + 68 000. x (2)

Từ (1) và (2) => đặt toàn bộ xe 7 chỗ sẽ có lợi hơn.

Được hỗ trợ thêm phần trắc nghiệm toán 10 chân trời sáng tạo + 1 số đề thi để hỗ trợ tốt giảng dạy

VẬN DỤNG

Bài tập (SGK – tr.43)

Ở góc của miếng đất hình chữ nhật, người ta làm một bồn hoa có dạng một phần tư hình tròn với bán kính r (Hình 2). Bán kính bồn hoa có kích thước từ 0,5 m đến 3 m.

1. a) Viết công thức của hàm số biểu thị diện tích của bồn hoa theo r và tìm TXĐ của hàm số này.
2. b) Bán kính bồn hoa bằng bao nhiêu thì nó có diện tích là 0,5

Giải

1. a) Công thức của hàm số biểu thị diện tích bồn hoa theo bán kính r là :

Tập xác định của hàm số: D = [0,5 ; 3]

1. f(x) = 0,5ó  = 0,5 ó  = 2

• r = (cm) (loại r = -vì không thỏa mãn D)

Vậy r =  cm

TRÒ CHƠI: ĐƯỜNG LÊN ĐỈNH OLYMPIA

Câu hỏi: Tập xác định của hàm số y =  là?

1. D = R B. D = (1; +∞)
2. D = R \{1}                 D. D = [1; +∞)

Câu hỏi: Tìm TXĐ của hàm số y =  - ?

1. D = [-3; +∞) B. D = [-2; +∞)
2. D = R D. D = [2; +∞)

Câu hỏi: Biểu thức nào sau đây không phải là hàm số?

1. y = x - 1 B. y =
2. y = D. |y| = 5x

Câu hỏi: Tập giá trị của hàm số y =  là?

1. R B. (0; + ∞)
2. (- ∞; 0) D. [0; +∞)

Câu hỏi: Tìm tất cả các giá trị thực của tham số  m để hàm số y =  xác định trên R 

1. m ≥ 11 B. m > 11
2. m < 11 D. m ≤ 11

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Ghi nhớ các kiến thức đã học

Hoàn thành bài tập trong SBT

Đọc trước nội dung Tiết 2. Đồ thị hàm số