Giáo án vật lí 10 kết nối tri thức

Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

BÀI 6: THỰC HÀNH ĐO TỐC ĐỘ CỦA VẬT CHUYỂN ĐỘNG

1. MỤC TIÊU
2. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Thiết kế được phương án hoặc lựa chọn phương án và thực hiện phương án, đo được tốc độ trung bình và tốc độ tức thời chuyển động của viên bi thép .
• Đo đường kính viên bi thép bằng thước cặp.
• Tiến hành thí nghiệm nhanh, chính xác.

2. Năng lực

• Năng lực chung:
• Giải quyết được những nhiệm vụ học tập một cách độc lập, theo nhóm và thể hiện sự sáng tạo.
• Góp phần phát triển năng lực giao tiếp và hợp tác qua hoạt động nhóm và trao đổi công việc với giáo viên.
• Năng lực riêng: Tiến hành thí nghiệm nhanh, chính xác.

3. Phẩm chất

• Chăm chỉ, trung thực, trách nhiệm trong học tập và thực hành

1. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
2. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, Giáo án.
• Chuẩn bị cho HS dụng cụ theo nhóm.
• Yêu cầu HS xem bài tốc độ, một số cách đo tốc độ và nguyên lí, cách sử dụng đồng hồ đo thời gian hiện số, cổng quang điện cuối bài thực hành trong SGK.

2. Đối với học sinh

• Tranh ảnh, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học và dụng cụ học tập (nếu cần) theo yêu cầu của GV.

=> Giáo viên có thể xem bất kì bài giáo án vật lí 10 trong chương trình:giáo án word vật lí 10 kết nối tri thức và giáo án điện tử vật lí 10 kết nối tri thức. Hệ thống có đầy đủ tất cả các bài soạnđể giáo viên củng cố kiến thức thêm cho học sinh.

III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
2. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, từng bước bước vào bài học.
3. Nội dung: GV trình bày vấn đề, HS trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS. HS lắng nghe và tiếp thu kiến thức.
5. Tổ chức thực hiện:

- GV yêu cầu HS thảo luận theo nhóm về các vấn đề sau:

+ Dùng dụng cụ gì để đo quãng đường và thời gian chuyển động của một vật?

+ Làm thế nào đo đươc quãng đường đi được của vật trong một khoảng thời gian hoặc ngược lại?

+ Thiết kế các phương án đo tốc độ và so sánh ưu, nhược điểm của các phương án đó.

- HS tiếp nhận, thực hiện thảo luận các vấn đề được đưa ra theo nhóm.

- GV nhận xét, đánh giá:

+ Để đo tốc độ chuyển động của một vật có thể đo thời gian và quãng đường chuyển động của vật đó.

+ Dụng cụ đo độ dài đã được học ở THCS, dụng cụ đo thời gian là đồng hồ đo thời gian hiện số và cổng quang điện; thiết bị đo thời gian bằng cần rung (đồng hồ cần rung).

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Trong Bài 5 – Tốc độ và vận tốc, các em đã được học về tốc độ trung bình, tốc độ tức thời. Đồng thời, ở lớp 7, các em đã biết đo tốc độ đồng hồ bấm giây. Trong bài học này, chúng ta sẽ học cách sử dụng các thiết bị đo thời gian chuyển động chính xác hơn, đặc biệt với các chuyển động nhanh, là cơ sở để các em tiến hành bài thực hành đo gia tốc rơi tự do. Chúng ta cùng vào Bài 6: Thực hành đo tốc độ của vật chuyển động.

Có giáo án điện tử

• Giáo án điện tử vật lí 10 kết nối tri thức

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Tìm hiểu dụng cụ đo thời gian

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nắm được chức năng, cách sử dụng đồng hồ đo thời gian hiện số, cổng quang điện và thiết bị đo thời gian bằng cần rung (đồng hồ cần rung); nắm được các dụng cụ thí nghiệm sẽ sử dụng trong bài thực hành.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi.
3. Sản phẩm học tập: HS làm việc cá nhân và trả lời câu hỏi.
4. Tổ chức hoạt động:

Hoạt động 2: Thiết kế phương án thí nghiệm và tiến hành thí nghiệm đo tốc độ

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết cách thiết kế phương án thí nghiệm và tiến hành được thí nghiệm đo tốc độ theo các bước.
2. Nội dung: GV trình bày vấn đề; HS lắng nghe, đọc SGK, quan sát hình ảnh và tiến hành thí nghiệm đo tốc độ.
3. Sản phẩm học tập: Kết quả thí nghiệm của HS.
4. Tổ chức hoạt động:

=> Năm học 2023-2024, chương trình vật lí 11 có thay đổi. Chính vì thế Kenhgiaovien đã triển khai soạn các bộ giáo: giáo án Word , giáo án Powerpoint  đầy đủ cả năm của vật lí 11 kết nối. Chương trình giáo án chuyên đề vật lí 11 kết nối cũng được hệ thống biên soạn cả năm chi tiết. Ngoài ra, kenhgiaovien có đủ giáo án của các môn của 3 bộ sách: Kết nối, Chân trời, Cánh diều

Hoạt động 3: Báo cáo kết quả thí nghiệm

1. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết cách trình bày kết quả thí nghiệm, phát triển ý tưởng thiết kế thí nghiệm.
2. Nội dung: GV hướng dẫn HS viết báo cáo thí nghiệm.
3. Sản phẩm học tập: Báo cáo kết quả thí nghiệm của HS
4. Tổ chức hoạt động:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: HS xử lí kết quả thí nghiệm thông qua trả lời câu hỏi trong SGK tr.33.
3. Nội dung: GV hướng dẫn HS (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
5. Tổ chức thực hiện:

- GV giao nhiêm vụ  cho HS: Xử lí kết quả thí nghiệm:

1. Tính tốc độ trung bình và tốc độ tức thời của viên bi thép và điền kết quả vào Bảng 6.1, 6.2.
2. Tính sai số của phép đo s, t và phép đo tốc độ rồi điên vào Bảng 6.1, 6.2. Trong đó:

3. Đề xuất một phương án thí nghiệm để có thể đo tốc độ tức thời của viên bi tại hai vị trí: cổng quang điện E và cổng quang điện F.

- HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ.

Bảng 6.1

Quãng đường: s=0,5 (m).

Tốc độ: m/s

Sai số:

Bảng 6.2

Đường kính viên bi: d=0,02 (m); sai số: 0,02 mm=0,0002 (m).

Tốc độ tức thời: m/s

Sai số:

Nhận xét: Tốc độ trung bình gần bằng tốc độ tức thời, vì viên bi gần như chuyển động đều.

- GV nhận xét, chuẩn kiến thức.

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. Mục tiêu: HS đọc mục Em có thể SGK tr.33 và thực hiện tại nhà.
3. Nội dung: GV hướng dẫn HS (nếu cần thiết) để trả lời câu hỏi.
4. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
5. Tổ chức thực hiện:

 => Ngoài ra, Hệ thống có sãn trọn bộ đầy đủ cả năm của cả giáo án word, giáo án powerpoint vật lí 12. Bộ giáo án được soạn đầy đủ tất cả các bài sách giáo khoa và thêm nhiều bài tập củng cố kiến thức.

- GV giao nhiêm vụ cho HS và yêu cầu HS thực hiện tại nhà, báo cáo vào tiết học sau:

+ Mô tả một số phương án đo tốc độ thông dụng và đánh giá ưu, nhược điểm của các phương án đó.

+ Sử dụng điện thoại thông minh, quay video chuyển động của một vật rồi sử dụng phần mềm phân tích video để xác định tốc độ chuyển động của vật đó.

- HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ.

1. Kế hoạch đánh giá

Giáo án powerpoint vật lí 10 kết nối tri thức

KHỞI ĐỘNG

Làm thế nào đo được tốc độ chuyển động của vật bằng dụng cụ thí nghiệm thực hành?

BÀI 6: THỰC HÀNH: ĐO TỐC ĐỘ CỦA VẬT CHUYỂN ĐỘNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Cách đo tốc độ trong phòng thí nghiệm

Hãy thảo luận nhóm và trả lời câu hỏi sau:

• Dùng dụng cụ gì để đo quãng đường và thời gian chuyển động của một vật?
• Làm thế nào đo được quãng đường đi được của vật trong một khoảng thời gian hoặc ngược lại?
• Thiết kế các phương án đo tốc độ và so sánh ưu, nhược điểm của các phương án đó.

1. Giới thiệu dụng cụ đo thời gian
2. Đồng hồ đo thời gian hiện số và cổng quang điện

Đồng hồ đo thời gian hiện số (Hình 6.2) có thể đo thời gian chính xác đến phần nghìn giây, được điều khiển bằng cổng quang điện (Hình 6.1)

Cách sử dụng đồng hồ đo thời gian hiện số MC964 (Hình 6.2) như sau:

• Thang đo: chọn thang đo thời gian, với ĐCNN tương ứng là 0,001s hoặc 0,01s.

MODE: chọn kiểu làm việc cho máy đo thời gian.

(1) MODE A: đo thời gian vật chắn cổng quang điện nối với ổ A (Hình 6.3).

(2) MODE B: đo thời gian vật chắn cổng quang điện nối với ổ B

(3) MODE A + B: đo tổng của hai khoảng thời gian vật chắn cổng quang điện nối với ổ A và vật chắn cổng quang điện nối với ổ B.

(4) MODE A ↔ B: Đo thời gian vật chuyển động từ cổng quang điện nối với ổ A tới cổng quang điện nối với ổ B.

(5) MODE T: đo khoảng thời gian T của từng chu kì dao động.

Nút RESET: đặt lại chỉ số của đồng hồ về giá trị 0000

Theo em, sử dụng đồng hồ đo thời gian hiện số và cổng quang điện để đo tốc độ chuyển động có ưu điểm, nhược điểm gì?

Ưu điểm: Kết quả đo chính xác, giảm thiểu sai số

Nhược điểm: Thiết bị cồng kềnh

2. Thiết bị đo thời gian bằng cần rung (đồng hồ cần rung)

Đồng hồ cần rung (Hình 6.3) sử dụng một cần rung đều đặn khoảng 50 lần/s và đánh dấu các chấm trên băng giấy gắn vào xe chuyển động. Đo khoảng cách giữa các dấu chấm xác định được quãng đường đi được của xe trong 0,02s (Hình 6.5).

Có Powerpoint sinh động

• Giáo án Powerpoint vật lí 10 kì 1 kết nối tri thức
• Giáo án powerpoint vật lí 10 kì 2 kết nối tri thức

III. Thực hành đo tốc độ chuyển động

1. Dụng cụ thí nghiệm

Đọc thông tin mục II.1, quan sát Hình 6.6 SGK trang 31 và trả lời câu hỏi: Hãy nêu các dụng cụ thí nghiệm sẽ sử dụng trong bài thực hành.

2. Thiết kế phương án thí nghiệm

Thảo luận nhóm và thực hiện nhiệm vụ: Thả cho viên bi chuyển động đi quang cổng điện trên máng nhôm, lập phương án đo tốc độ của viên bi theo gợi sau:

• Làm thế nào để xác định được tốc độ trung bình của viên bi khi đi từ cổng quang điện E đến cổng quang điện F?
• Làm thế nào xác định được tốc độ tức thời của viên bi khi đi qua cổng quang điện E hoặc cổng quang điện F?
• Xác định các yếu tố có thể gây sai số trong thí nghiệm và tìm cách để giảm sai số.
• Đo tốc độ trung bình và tốc độ tức thời của viên bi thép chuyển động trên máng nghiêng.

Thiết kế phương án thí nghiệm

Đo quãng đường từ cổng quang điện E đến cổng quang điện F: đặt đồng hồ ở chế độ A ↔ B để đo thời gian vật chuyển động từ cổng quang điện E đến cổng quang điện F.

Xác định được tốc độ trung bình dựa vào công thức

Thiết kế phương án thí nghiệm

Đo đường kính viên bi: đặt đồng hồ ở chế độ A hoặc B để đo thời gian viên bi chắn cổng quang điện A hoặc cổng quang điện B.

Xác định được tốc độ tức thời dựa vào công thức

3. Tiến hành thí nghiệm

Thí nghiệm 1: Đo tốc độ trung bình

Tiến hành thí nghiệm 1 – Đo tốc độ trung bình và viết kết quả vào Bảng 6.1 trong báo cáo thực hành.

Thí nghiệm 2: Đo tốc độ tức thời

Tiến hành thí nghiệm 2 – Đo tốc tức thời và viết kết quả vào Bảng 6.2 trong báo cáo thực hành.

Các nhóm trình bày kết quả thí nghiệm theo mẫu:

BÁO CÁO KẾT QUẢ THÍ NGHIỆM

Nhóm...........

Tên bài thực hành: Đo tốc độ của vật chuyển động

Kết quả

....................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................

Được hỗ trợ thêm phần trắc nghiệm vật lí 10 kết nối tri thức + 1 số đề thi để hỗ trợ tốt giảng dạy

LUYỆN TẬP

Xử lí kết quả thí nghiệm:

1. Tính tốc độ trung bình và tốc độ tức thời của viên bi thép
2. Tính sai số của phép đo s, t và phép đo tốc độ. Trong đó:

• Δs bằng nửa ĐCNN của thước đo
• Δt theo công thức (3.1),(3.2) trang 18
• Δv theo ví dụ trang 18

3. Đề xuất một phương án thí nghiệm để có thể đo tốc độ tức thời của viên bi tại hai vị trí: cổng quang điện E và cổng quang điện F.

Ví dụ kết quả thí nghiệm

Bảng 6.1

Quãng đường: s = 0,5 (m).

Tốc độ: m/s

Bảng 6.2

Đường kính viên bi:

d = 0,02 (m); sai số: 0,02 mm = 0,0002 (m)

VẬN DỤNG

Mô tả một số phương án đo tốc độ thông dụng và đánh giá ưu, nhược điểm của các phương án đó.

Sử dụng điện thoại thông minh, quay video chuyển động của một vật rồi sử dụng phần mềm phân tích video để xác định tốc độ chuyển động của vật đó.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Hoàn thành bài tập vận dụng

Đọc trước bài sau - Bài 7: Đồ thị độ dịch chuyển - thời gian