BÀI 21: Hình có trục đối xứng

Chương V:

TÍNH ĐỐI XỨNG CỦA HÌNH PHẲNG TRONG TỰ NHIÊN

1. Khởi động

Em có nhận xét gì về nửa bên trái và nửa bên phải của hình?

1. Hoạt động hình thành kiến thức
2. HÌNH CÓ TRỤC ĐỐI XỨNG TRONG THỰC TẾ

HD1: Quan sát hình con bướm ở hình bên. Em thấy điều gì khi cánh của con bướm gập lại?

HD2: Vẽ một đường tròn trên giấy rồi cắt theo nét vẽ ta được một hình tròn. Gấp đôi hình tròn đó theo một đường thẳng đi qua tâm. (H.5.1).

Hãy nhận xét về hai nửa hình tròn sau khi gấp.

Hướng dẫn:

Khi gấp hai nửa đường tròn thì chúng sẽ chồng vừa vặn lên nhau.

HD3: Gấp đôi một tờ giấy (H.5.2a), dùng kéo cắt một đường  như Hình 5.2b rồi mở ra, ta được một hình. Hình đó có đặc điểm gì giống những hình trên.

Hướng dẫn:

Hình được cắt có hai phần giống nhau.

Kiến thức:

Có một đường thẳng d chia hình thành hai phần mà nếu “gấp” hình theo đường thẳng d thì hai phần đó “chồng khít” lên nhau.

Những hình như thế gọi là hình có trục đối xứng và đường thẳng d là trục đối xứng của nó.

1. LUYỆN TẬP

HD nhóm đôi:

1. Những chữ cái nào dưới đây có trục đối xứng? Hãy dự đoán trục đối xứng của chúng.
2. Những hình nào dưới đây có trục đối xứng?
3. Hãy tìm một ví dụ khác về hình có trục đối xứng.

Câu hỏi: Vẽ 1 đường tròn trên giấy rồi cắt theo nét vẽ ta được hình tròn. Gấp đôi hình tròn theo 1 đường thẳng đi qua tâm. Em hãy cho biết, trục đối xứng của hình tròn là đường thẳng nào? Em tìm được mấy trục đối xứng?

1. TRỤC ĐỐI XỨNG CỦA MỘT SỐ HÌNH PHẲNG

HD4: Dựa vào HĐ2, em hãy cho biết trục đối xứng của hình tròn là đường thẳng nào?

TL: Mỗi đường thẳng đi qua tâm là một trục đối xứng của hình tròn.

HD5: Cắt một hình  thoi  bằng giấy. Hãy  tìm trục đối  xứng của nó  bằng  cách  gấp  giấy. Trục đối xứng của nó  là đường thẳng nào? Em tìm được mấy trục đối xứng?

TL: Mỗi đường chéo là một trục đối xứng của hình thoi

HD6:

Vẽ rồi cắt một hình chữ nhật bằng giấy. Hãy  tìm trục đối  xứng của nó  bằng  cách  gấp  giấy. Trục đối xứng của nó  là đường thẳng nào? Em tìm được mấy trục đối xứng?

TL:

- Mỗi đường thẳng đi qua trung điểm hai cạnh đối diện là một trục đối xứng của hình chữ nhật.

Nhận xét:

Mỗi đường thẳng đi qua tâm là một trục đối xứng của hình tròn.

Mỗi đường chéo là một trục đối  xứng của hình thoi.

Mỗi đường thẳng đi qua trung điểm hai cạnh đối diện là một trục đối xứng của hình chữ nhật.

Thực hành 1

1. Bằng cách gấp giấy, em hãy tìm một trục đối xứng của đoạn thẳng.
2. Làm tương tự như HĐ6 với hình tam giác đều, hình vuông, hình lục giác đều. Em hãy chỉ ra một trục đối xứng của mỗi hình trên.

Thảo luận nhóm

Hình thức: Thảo luận nhóm 4

Thời gian: 5 phút

Đoạn thẳng AB là hình có trục đối xứng và trục đối xứng là đường thẳng d đi qua trung điểm O của đoạn thẳng AB và vuông góc với AB.

Tranh luận 1

Này Vuông, tớ nghĩ cậu có hai trục đối xứng.

Tớ lại nghĩ tớ có vô số trục đối xứng cơ!

Hình Tròn là tớ đây mới có vô số trục đối xứng!

Các bạn ơi, giúp  tớ với!

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

• Hình vuông có bao nhiêu trục đối xứng?
• Hình tròn có bao nhiêu trục đối xứng?

TL:

Hình vuông có 4 trục đối xứng.

Hình tròn có vô số trục đối xứng.

Các trục đối xứng là đường thẳng đi qua tâm.

Ứng dụng tính đối xứng để cắt chữ bằng giấy

Để cắt một chữ cái có trục đối xứng, ta có thể gấp đôi tờ giấy theo trục đối xứng ấy để cắt. Khi đó ta chỉ phải cắt một nửa chữ cái và nhận được chữ cái khi mở giấy ra.

HOẠT ĐỘNG NHÓM 3

1. Chuẩn bị một mảnh giấy hình chữ nhật kích thước 3 cm 5 cm. Gấp đôi mảnh giấy như Hình 5.4b.
2. Vẽ theo Hình 5.4c rồi cắt theo nét vẽ, sau đó mở ra ta được chữ A. (H.5.4.d).

5.1.  Hãy chỉ ra trục đối xứng của hình thang cân.

TL:

Hình thang cân có một trục đối xứng là đường thẳng a đi qua trung điểm của hai đáy.

5.2. Hình lục giác đều có bao nhiêu trục đối xứng?

TL:

Hình lục giác đều có 6 trục đối xứng (Các trục đối xứng của lục giác đều là các đường thẳng đi qua một cặp đỉnh đối diện và các đường thẳng đi qua trung điểm của một cặp đỉnh đối diện).

5.3. Trong các hình dưới đây, hình nào có trục đối xứng?

1. VẬN DỤNG

5.4. Quan sát những hình dưới đây và cho biết:

1. a) Hình nào không có trục đối xứng?

TL: Hình c

1. b) Hình nào chỉ có 1 trục đối xứng?

TL: Hình d; Hình a.

1. c) Hình nào có hai trục đối xứng?

TL: Hình b.

Hướng dẫn về nhà

- Học thuộc các đặc điểm về hình có trục đối xứng.

 - Hoàn thành thêm các bài tập trong SBT.

 - Cắt, dán tấm thiệp có sử dụng họa tiết trang trí có trục đối xứng

- Chuẩn bị đọc và tìm hiểu bài sau “ Hình có tâm đối xứng”