Giáo án PowerPoint ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo bài 9: Thực hành tiếng việt

BÀI 9:

THỰC HÀNH TIẾNG VIỆT

KHỞI ĐỘNG

Em hãy sắp xếp những từ sau thành câu có nghĩa (có thể thêm dấu câu).

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hãy cho biết trong hai ví dụ dưới đây, thành phần câu đã thay đổi như thế nào? Nó có tác dụng gì?

1. Cây ổi trong sân nhà cũ, nó đã nhớ bao năm mà chẳng có dịp nào để nói ra.
2. Nó đã nhớ về cây ổi trong sân nhà cũ bao năm mà chẳng có dịp nào để nói ra.

(a): cụm từ “cây ổi trong sân nhà cũ” đặt ở đầu câu => nhấn mạnh vào đối tượng.

(b) cụm từ “cây ổi trong sân nhà cũ” đặt ở vị ngữ => nhấn mạnh vào nỗi nhớ của nhân vật.

Thay đổi trật tự các thành phần câu nhằm nhấn mạnh đối tượng được nói đến.

Thảo luận

Xác định thành phần câu và so sánh ý nghĩa của hai câu sau:

1. Ông nội bắc chiếc ghế đẩu ra sân, trông chừng lũ trẻ.
2. Ông nội bắc một chiếc ghế đẩu ra sân, rất gần cầy ổi, ngồi đó nghe đài, đánh mắt nhìn theo trông chừng lũ trẻ, cười rất hiền lành có bổn vị ngữ.

Trả lời

1. Ông nội // bắc chiếc ghế đẩu ra sân, trông chừng lũ trẻ.
2. Ông nội // bắc một chiếc ghế đẩu ra sân, rất gần cầy ổi, ngồi đó nghe đài, đánh mắt nhìn theo trông chừng lũ trẻ, cười rất hiền lành có bổn vị ngữ.

Câu a có 2 vị ngữ, câu b có 4 vị ngữ.

Viết câu nhiều vị ngữ giúp cho việc miêu tả đối tượng được cụ thể, sinh động hơn.

1. LUYỆN TẬP

BT1: Nếu câu văn “Phụ công sức chăm bẵm, chờ mong của ông, cây ổi cứ ra hoa rồi rụng, quyết không bói quả” được viết lại thành “Cây ổi cứ ra hoa rồi rụng, quyết không bói quả, phụ công sức chăm bẵm, chờ mong của ông” thì ý nghĩa của câu sẽ thay đổi như thế nào?

Nếu viết lại câu văn thì ý nghĩa của câu sẽ mất đi dụng ý nhấn mạnh việc cây ổi không bói quả là “phụ công sức chăm bẵm, chờ mong của ông”

Bt2: Đọc đoạn trích và trả lời các yêu cầu trong SGK/tr71

1. Câu vãn sử dụng cấu trúc câu nhiều thành phần vị ngữ:

- Chăng bao lâu sau, những chùm bé xíu ấy // to dần, chuyển từ màu xanh sẫm sang xanh  nhạt, căng bóng.

• Vị ngữ 1: to dần.
• Vị ngữ 2: chuyển từ màu xanh sẫm sang xanh nhạt.
• Vị ngữ 3: căng bóng.

1. Việc sử dụng cấu trúc câu nhiều thành phần vị ngữ trong đoạn văn có tác dụng mở rộng nội dung kể, tả, giúp người đọc hình dung quá trình phát triển cùa những quả ổi.

BÀI TẬP 3

Viết lại câu văn sau nhằm nhấn mạnh nội dung được in đậm trong câu:

“Tôi sẽ không bao giờ quên những kỉ niệm êm đềm ngày thơ ấu.”

=>"Tôi sẽ không bao giờ quên những kỉ niệm êm đềm, vui vẻ ngày thơ ấu.“

BÀI TẬP 4

Viết một câu văn sử dụng nhiều vị ngữ với mục đích mở rộng nội dung kể hoặc tả về một đối tượng nào đó.

GỢI Ý:

          "Những ngày hè oi ả, các bác nông dân vẫn đang cần mẫn trên cánh đồng người thì nhổ mạ, người thì cấy lúa."

BÀI TẬP 5

Đọc đoạn văn và trả lời các yêu cầu trong SGK/tr71

1. a) Từ ngữ được dùng theo biện pháp nhân hóa trong đoạn văn: vui, nhảy nhót reo vui.
2. b) Tác dụng của biện pháp nhân hóa được sử dụng trong đoạn văn là làm cho câu văn thêm đặc sắc, có hồn hơn, nhấn mạnh cảm xúc của khói cũng như một con người.

VẬN DỤNG

  Viết một đoạn văn (150 -200 chữ) kể lại một kỉ niệm của em vói người thân trong gia đình. Đoạn văn có sử dụng ít nhất một câu có nhiều vị ngữ và một câu có sử dụng biện pháp nhân hóa.

VỀ NHÀ

• Ôn lại bài cũ
• Chuẩn bị bài mới: Cô bé bán diêm