CHỦ ĐỀ F: GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ VỚI SỰ TRỢ GIÚP CỦA MÁY TÍNH

BÀI 15: THUẬT TOÁN (2 TIẾT)

1. KHỞI ĐỘNG

Gấp hình trò chơi Đông – Tây – Nam – Bắc

+ B1: Gấp hai đường chéo của tờ giấy hình vuông để tạo nếp gấp, mở tờ giấy ra.

+ B2: Gấp 4 góc của tờ giấy vào tâm

+ B3: Lật mặt bên kia

+ B4: Tiếp tục gấp bốn góc vào tâm

+ B5: Đặt tờ giấy đã gấp nằm ngang, luồn ngón cái và ngón trỏ của hai tay vào bốn góc ở mặt dưới

+ B6: Chỉnh sửa các nếp gấp.

B, HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Thuật toán

* Hoạt động nhóm

Câu 1: Nếu đảo thứ tự của bước 3 và bước 4 trong hướng dẫn trên thì em có gấp được

hình trò chơi Đông - Tây - Nam - Bắc không? Tại sao?

Câu 2: Trước khi thực hiện theo hướng dẫn

trên, em cần có gì? Sau khi thực hiện lần lượt sáu bước theo hướng dẫn, em nhận được kết quả gì?

Đáp án

Câu 1: Không. Khi đảo thứ tự của bước 3 và bước 4 trong hướng dẫn thì em sẽ không thể gấp được hình vì kết quả của bước trước đều ảnh hưởng đến bước sau.

Câu 2: Trước khi thực hiện theo hướng dẫn trên em cần có tờ giấy hình vuông. Sau khi thực hiện lần lượt theo 6 bước như hướng dẫn của phần khởi động, em sẽ có kết quả là hình gấp trò chơi Đông – Tây – Nam – Bắc.

=> Thuật toán là một dãy các chỉ dẫn rõ ràng, có trình tự sao cho khi thực hiện những chỉ dẫn này người ta giải quyết được những vấn đề hoặc nhiệm vụ đã cho.

1. Thuật toán
2. Các thành phần cơ bản của thuật toán

* Hoạt động cặp đôi:

Câu 1: Trong thuật toán gấp hình trò

chơi Đông - Tây - Nam - Bắc theo em

tờ giấy hình vuông được gọi là dữ liệu

gì? Hình gấp trò chơi Đông - Tây - Nam - Bắc được gọi là dữ liệu gì?

Câu 2: Từ đó em hãy cho biết các thành phần cơ bản của thuật toán?

Đáp án

Câu 1: Trong thuật toán trò chơi Đông – Tây – Nam – Bắc, tờ giấy hình vuông

được gọi là dữ liệu đầu vào ( Input).

Hình gấp trò chơi Đông – Tây – Nam – Bắc được gọi là dữ liệu đầu ra ( Output).

Câu 2: Các thành phần cơ bản của 1  thuật toán là: Các thông tin đầu vào(Input) và các thông tin đầu ra (Output)

Kết luận:

1. Khái niệm: Thuật toán là một dãy các chỉ dẫn rõ ràng,

có trình tự sao cho khi thực hiện những chỉ dẫn này người ta giải quyết được những vấn đề hoặc nhiệm vụ đã cho.

2. Các thành phần cơ bản của thuật toán

• Input: Các thông tin đầu vào
• Out put: Các thông tin đầu ra

1. LUYỆN TẬP

Câu 1: Thuật toán là gì?

1. Một dãy các cách giải quyết một nhiệm vụ.
2. Một dãy các kết quả nhận được khi giải quyết một nhiệm vụ
3. Một dãy các chỉ dẫn rõ ràng, có trình tự sao cho khi thực hiện những chỉ dẫn

này người ta giải quyết được vấn đề hoặc nhiệm vụ đã cho.

1. Một dãy các dữ liệu đầu vào để giải quyết một nhiệm vụ.

Đáp án C

Câu 2: Em hãy chọn các câu đúng?

1. Thuật toán có đầu ra là kết quả nhận được sau khi thực hiện các bước của thuật toán.
2. Thuật toán có đầu vào là các dữ liệu ban đầu.
3. Thuật toán có đầu vào là kết quả nhận được sau khi thực hiện các bước của thuật toán
4. Thuật toán có đầu ra là các dữ liệu ban đầu.

Đáp án A,B

2. Mô tả thuật toán

Thuật toán - Cách gấp trò chơi Đông - Tây - Nam - Bắc

Bước 1: Gấp hai đường chéo của tờ giấy hình vuông để tạo nếp gấp, mở tờ giấy ra.

Bước 2: Gấp bốn góc của tờ giấy vào tâm.

Bước 3: Lật mặt bên kia.

Bước 4: Tiếp tục gấp bốn góc vào tâm.

Bước 5: Đặt tờ giấy đã gấp nằm ngang, luồn ngón cái và ngón trỏ của hai tay vàở bốn góc ở mặt dưới.

Bước 6: Chỉnh sửa các nếp gấp.

Hoạt động nhóm

Câu 1: Ngoài cách trình bày thuật toán bằng ngôn ngữ tự nhiên trên, em còn biết cách nào khác không? Cách đó có hiệu quả không? Vì sao?

Câu 2: Em hãy mô tả lại cách gấp hình trò

chơi Đông – Tây – Nam – Bắc theo cách đó?

TL:

Câu 1: Người ta dùng sơ đồ tư duy, sơ đồ khối…để trình bày thuật toán. Đặc biệt việc sử dụng sơ đồ khối để mô tả thuật toán vì nó tuân theo một tiêu chuẩn quốc tế nên con người dù bất kể quốc gia nào cũng có thể hiểu.

Câu 2: Sơ đồ khối mô tả cách gấp hình trò chơi Đông – Tây – Nam – Bắc

Câu hỏi: Theo em có mấy cách để mô tả một thuật toán?

Sơ đồ khối của thuật toán là gì?

2. Mô tả thuật toán

• Có hai cách để mô tả thuật toán là liệt kê các bước bằng ngôn ngữ tự nhiên và sử dụng sơ đồ khối.
• Sơ đồ khối của thuật toán là một sơ đồ gồm các hình mô tả các bước và đường có mũi tên để chỉ hướng thực hiện

THẢO LUẬN CẶP ĐÔI

Câu 1: Câu nào sau đây sai khi nói về vai trò của mũi

tên trong sơ đồ khối của thuật toán?

1. Hướng mũi tên cho thấy hướng đi trong sơ đồ khối.
2. Mũi tên được sử dụng để chỉ hướng thực hiện tiếp theo.
3. Mũi tên được sử dụng chỉ để kết nối các hình khối trong sơ đồ.

Đáp án C

Câu 2: Em hãy ghép mỗi mục ở cột phải với một mục phù hợp ở cột trái khi nói về sơ đồ khối của thuật toán.

Đáp án

1.a

2.c

3.d

4.b

1. LUYỆN TẬP

Câu 1. Em hãy tìm đầu vào, đầu ra của thuật toán tìm ước chung lớn nhất của 2 số tự nhiên a và b.

Đáp án

• Đầu vào: hai số tự nhiên a và b.
• Đầu ra: ước chung lớn nhất của hai số tự nhiên a và b.

Câu 2: Em hãy quan sát sơ đồ khối Hình 6.3 và cho biết sơ đồ khối mô tả thuật

toán gì? Xác định đầu vào và đầu ra của thuật toán.

ĐÁP ÁN:

+ Sơ đồ khối mô tả thuật toán tính tổng hai số a và b

+ Đầu vào: cho hai số a, b

+ Đầu ra: tính tổng hai số a và b

Câu 3: Em hãy sắp xếp các phần được đánh số trong các hình sau để được thuật toán tính trung bình cộng của 2 số a và b.

1. Bắt đầu
2. Tổng a + b
3. Giá trị a, giá trị b
4. Trung bình cộng Tổng : 2
5. Kết thúc
6. Giá trị trung bình cộng của a và b

Đáp án

1-3-2-4-6-5

Câu 4: Lợi thế của việc sử dụng sơ đồ khối so với ngôn ngữ tự nhiên để mô tả thuật toán là gì?

1. Sơ đồ khối tuân theo một tiêu chuẩn quốc tế nên con người dù ở bất kể quốc gia nào cũng có thể hiểu
2. Sơ đồ khối dễ vẽ
3. Sơ đồ khối dễ thay đổi
4. Vẽ sơ đồ khối không ton thời gian
5. VẬN DỤNG

Bạn An đã sửa công thức làm kem sữa chua dưa hấu thành công thức làm kem sữa chua xoài như hình 6.5.

1. Phần hướng dẫn làm kem sữa chua xoài gồm 7 bước là 1 thuật toán. Em hãy xác định đầu vào và đầu ra của thuật toán làm kem sữa chua xoài.
2. Em hãy dùng sơ đồ khối để thể hiện thuật toán đó

ĐÁP ÁN:

1. Đầu vào: xoài, sữa chua, mật ong

    Đầu ra: kem sữa chua xoài

1. Sơ đồ khối của thuật toán: