BÀI 4: PHÉP CỘNG VÀ PHÉP TRỪ SỐ TỰ NHIÊN

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Mai đi chợ mua cà tím hết 18 nghìn đồng, cà chua hết 21 nghìn đồng và rau cải hết 30 nghìn đồng. Mai đưa cho cô bán hàng tờ 100 nghìn đồng thì được trả lại bao nhiêu tiền?”

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2. Phép cộng số tự nhiên

Cộng hai số tự nhiên

Phép cộng hai số tự nhiên a và b cho ta một số tự nhiên gọi là tổng của chúng. KH: a + b

KH: a+b

Ví dụ: Lớp 6A1 có 25 bạn nữ và 19 bạn nam. Hỏi lớp 6A1 có tổng cộng bao nhiêu bạn?

Giải

Lớp 6A1 có tổng cộng số bạn là:

25 + 19 = 44 (học sinh)

Đáp số: 44 học sinh

- Có thể minh họa phép cộng nhờ tia số.

VD:  3 + 2 = 5

Vận dụng

Diện tích gieo trồng vụ Thu Đông năm 2019 vùng Đồng bằng sông Cửu Long ước tính đạt 713 200 ha, giảm 14 500 ha so với vụ Thu Đông 2018 (theo Tổng cục Thống kê 10 - 2019). Hãy tính diện tích gieo trồng lúa vụ Thu Đông năm 2018 của Đồng bằng sông Cửu Long.

Giải

Diện tích gieo trồng lúa vụ Thu Đông năm 2018 của Đồng bằng sông Cửu Long là:

713 200 + 14 500 = 727 700 (ha)

Đ/s: 727 700 ha.

* Tính chất của phép cộng

HD1: Cho a = 28 và b = 34.

1. a) Tính a + b và b + a
2. b) So sánh các kết quả nhận được ở câu a).

Có:

è a + b = b + a

HD2: Cho a = 17 , b = 21 , c =  35.

1. a) Tính (a + b) + c và a + (b + c).
2. b) so sánh các kết quả nhận được từ câu a).

Kết quả:

Có

è (a + b) + c = a + (b+ c)

Tính chất của phép cộng

Phép cộng số tự nhiên có các tính chất:

Giao hoán: a + b = b + a

Kết hợp: (a + b) + c và a + (b + c)

* Chú ý:

+ a + 0 = 0 + a = a

+ Tổng (a + b) + c hay a + (b + c) gọi là tổng của 3 số a, b, c và viết gọn là a + b + c.

Ví dụ: Tính một cách hợp lí: 66 + 289 + 134 + 311.

Giải

66 + 289 + 134 + 311

= 66 + 134 + 289 + 311  (tính chất giao hoán)

= (66 + 134) + (289 + 311) ( tính chất kết hợp)

=      200      +       600

 =       800

Luyện tập 1

Tính một cách hợp lí: 117 +  68 + 23.

117 + 68 + 23

= 117 + 23 + 68  (=> tính chất giao hoán)

= (117 + 23) + 68 (=> tính chất kết hợp)

=      140     +       68

 =       208

2. Phép trừ số tự nhiên

* Hoạt động nhóm đôi

Tính:

1. a) 3 + 4
2. b) 7 – 4.
3. c) Em rút ra được nhận xét gì?

KT:

Trừ hai số tự nhiên

Với hai số tự nhiên a, b đã cho, nếu có số tự nhiên c sao  cho a = b + c thì ta có phép trừ a – b = c.

a-b=c

- Có thể minh họa phép trừ nhờ tia số.

VD:  7 - 4 = 3

Phép trừ 7 - 8 không thực hiện được trong tập hợp các số tự nhiên.

* Chú ý: Trong tập hợp số tự nhiên, phép trừ a – b chỉ thực hiên được nếu a b.

Luyện tập 2

Tính: 865 279 – 45 027.

Giải:

865 279 – 45 027 =  820 252

Vận dụng 2: Giải bài toán mở đầu.

Mai đi chợ mua cà tím hết 18 nghìn đồng, cà chua hết 21 nghìn đồng và rau cải hết 30 nghìn đồng. Mai đưa cho cô bán hàng tờ 100 nghìn đồng thì được trả lại bao nhiêu tiền?”

Giải

Tổng số tiền Mai phải trả là:

18 + 21 + 30 =  69 (nghìn đồng )

Mai được trả lại số tiền là:

100 - 69  = 31 (nghìn đồng)

Đ/s: 31 000 đồng

1.17. Tính

1. a) 63 548 + 19 256;
2. b) 129 107 – 34 693.

Giải

1. a) 63 548 + 19 256 = 82 804
2. b) 129 107 – 34 693 = 94 414

1.18. Thay “?” bằng số thích hợp

? + 2 895 = 2 895 + 6 789.

Giải

6789 +  2 895 = 2 895 + 6 789.

1.19. Tìm số tự nhiên x thỏa mãn

1. a) 7 + x = 362;
2. b) 25 – x = 15;
3. c) x – 56 = 4

Giải

1. a) 7 + x = 362

x = 362 - 7

x = 355

1. b) 25 - x = 15

x = 25 - 15

x = 10

1. c) x – 56 = 4

x = 4 + 56

x = 60

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

1.20. Dân số Việt Nam năm 2019 là 96 462 106 người. Năm 2020, dân số Việt Nam tăng 876 473 người so với 2019. Tính dân số Việt Nam năm 2020.

Giải

Dân số Việt Nam năm 2020 là :

96 462 106 + 876 473 = 97 338 579 (người)

Đ/s : 97 338 579 người

1.21. Nhà ga số 1 và nhà ga số 2 của một sân bay có thể tiếp nhận tương ứng khoảng 6 526 300 và 3 514 500 lượt hành khách mỗi năm. Nhờ đưa vào sử dụng nhà ga só 3 mà mỗi năm sân bay có thể tiếp nhận được khoảng 22 851 200 lượt hành khách. Hãy tính số lượt hành khách mà nhà ga số 3 có thể tiếp nhận mỗi năm.

Nhà ga số 3 tiếp nhận được số người là :

22 851 200 – (6 526 300 + 3 514 500) = 12 810 400 ( người)

Đáp  số: 12 810 400 người

Hướng dẫn về nhà

• Ôn lại nội dung kiến thức đã học.
• Hoàn thành nốt các bài tập và làm thêm bài tập 24; 1.28; 1.30.
• Chuẩn bị trước bài “Luyện tập chung”: Ôn lại toàn bộ kiến thức từ Bài 1 -> Bài 5 và xem trước các bài tập.