Giáo án điện tử Lịch sử 12 bài 2: Liên Xô và các nước Đông Âu (1945 - 1991). Liên bang Nga (1991 - 2000)

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

Em hãy cho biết Liên Xô đã thiết lập quan hệ với các nước Đông Âu như thế nào?

BÀI 2: LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU (1945-1951), LIÊN BANG NGA (1991-2000)

NỘI DUNG BÀI HỌC

• Liên Xô và các nước Đông Âu từ 1945 đến giữa những năm 70
• Liên Xô và các nước Đông Âu từ giữa những năm 70 đến năm 1991
• Liên Bang Nga từ năm 1991 đến 2000

1. LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ NĂM 1945 ĐẾN GIỮA NHỮNG NĂM 70
2. LIÊN XÔ
3. Công cuộc khôi phục kinh tế (1945-1950)

• Liên Xô là nước tổn thất nặng nề nhất trong Chiến tranh thế giới thứ hai.
• Nhân dân Liên Xô đã thực hiện Kế hoạch 5 năm khôi phục kinh tế (1946-1950).

Liên Xô sau chiến tranh thế giới thứ hai

Em hãy nêu một số thành tựu cơ bản của kế hoạch 5 năm khôi phục kinh tế

Công nghiệp được phục hồi. Xí nghiệp được phục hồi và xây dựng mới.

Sản xuất nông nghiệp đạt mức trước chiến tranh.

KHKT phát triển nhanh chóng, chế tạo được bom nguyên tử.

1. Liên Xô tiếp tục xây dựng chủ nghĩa xã hội

Liên Xô tiếp tục thực hiện nhiều kế hoạch dài hạn nhằm xây dựng cơ sở vật chất, kĩ thuật của chủ nghĩa xã hội

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Những thành tựu cơ bản đạt được trên lĩnh vực

Về xã hội, chính trị, đối ngoại

Về công nghiệp

Trở thành nước công nghiệp đứng thứ hai thế giới.

Đi đầu trong công nghiệp vũ trụ, hạt nhân

Về nông nghiệp

Sản lượng tăng trung bình hằng năm

Về KHKT

Phóng thành công vệ tinh nhân tạo. Đưa nhà du hành vũ trụ đầu tiên bay vòng quanh Trái đất.

Liên Xô phóng thành công vệ tinh nhân tạo.

Đưa nhà du hành vũ trụ Ga-ga-rin bay vòng quanh Trái đất

Về xã hội

Cơ cấu xã hội biến đổi, học vấn của người dân được nâng cao

Về chính trị

Tương đối ổn định

Về đối ngoại

Thực hiện chính sách bảo vệ hòa bình, ủng hộ phong trào cách mạng thế giới

2. CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU
3. Sự ra đời của nhà nước dân chủ nhân dân Đông Âu

Trong những năm 1944-1945, cùng với cuộc tiến công truy kích quân đội phát xít của hồng quân Liên Xô, nhân dân các nước Đông Âu đã nổi dậy giành chính quyền, thành lập nhà nước dân chủ nhân dân.

Lược đồ các nước dân chủ nhân dân Đông Âu

Em hãy cho biết các nhà nước ở Đông Âu có nhiệm vụ gì?

Cải cách ruộng đất

Xóa bỏ chế độ chiếm hữu ruộng đất của địa chủ

Quốc hữu hóa các xí nghiệp trong, ngoài nhà nước

Ban hành quyền tự do dân chủ cho nhân dân

1. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở các nước Đông Âu

Nhóm 1

Những khó khăn, thuận lợi của các nước Đông Âu trong quá trình xây dựng CNXH

Nhóm 2

Một số thành tựu đạt được trong quá trình xây dựng XHCN.

Những khó khăn, thuận lợi của các nước Đông Âu trong quá trình xây dựng XHCN

Khó khăn

• Trình độ phát triển thấp
• Các nước đế quốc bao vây
• Các thế lực phản động chống phá

Thuận lợi

• Sự giúp đỡ của Liên Xô
• Sự nỗ lực của nhân dân Đông Âu

Thành tựu đạt được trong quá trình xây dựng XHCN của Đông Âu

Điện khí hóa toàn quốc, sản lượng công nghiệp tăng 

Nông nghiệp phát triển, đáp ứng nhu cầu lương thực của nhân dân

Trình độ KHKT được nâng lên.

3. QUAN HỆ HỢP TÁC GIỮA CÁC NƯỚC XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở CHÂU ÂU
4. Quan hệ kinh tế, khoa học kĩ thuật

Ngày 8/1/1949, Hội đồng tương trợ (SEV) được thành lập với sự tham gia của các nước xã hội chủ nghĩa: Liên Xô, Anbani, Ba Lan, Bun-ga-ri, Hung-ga-ri, Tiệp Khắc, Ru-ma-ni, CHDC Đức.

Hội đồng tương trợ SEV

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Mục tiêu của SEV là gì?

Tăng cường hợp tác giữa các nước XHCN, thúc đẩy sự tiến bộ về kinh tế, kĩ thuật

Thành tựu của SEV là gì?

Tốc độ tăng trưởng công nghiệp tăng, đời sống của người dân được nâng cao

3. QUAN HỆ CHÍNH TRỊ, QUÂN SỰ

Em hãy cho biết:

Sự ra đời của tổ chức Hiệp ước Vác-xa

Mục tiêu của tổ chức Hiệp ước Vác-xa

Vai trò của tổ chức Hiệp ước Vác-xa

Tổ chức Hiệp ước Vác-xa

Tổ chức Vác-xa

Sự ra đời

Ngày 14/5/1955: đại biểu các nước XHCN họp tại Vác-xa-va, kí kết Hiệp ước hữu nghị, hợp tác, tương trợ - Hiệp ước Vác-xa.

Mục tiêu

Thành lập liên minh phòng thủ về quân sự, chính trị của các nước XHCN ở châu Âu.

Vai trò

Giữ gìn hòa bình, an ninh ở châu Âu và thế giới

LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU TỪ GIỮA NHỮNG NĂM 70 ĐẾN NĂM 1991

1. SỰ KHỦNG HOẢNG CỦA CHẾ ĐỘ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở LIÊN XÔ

• Năm 1973, cuộc khủng hoảng dầu mỏ đã tác động đến các nước trên thế giới, trong đó có Liên Xô.
• Liên Xô chậm sửa đổi, không thích ứng với tình hình mới. Giới lãnh đạo phạm sai lầm, ý chí độc đoán, thiếu dân chủ, thiếu công bằng.

Trình bày sự tan rã của chế độ XHCN ở Liên Xô

Công cuộc cải tổ của Gooc-ba-chốp

Diễn biến sự tan rã của chế độ XHC ở Liên Xô

Công cuộc cải tổ của Gooc-ba-chốp

• Tháng 3/1985: Gooc-ba-chốp lên nắm quyền lãnh đạo Nhà nước Liên Xô, tiến hành cải tổ đất nước.
• Đường lối cải tổ: cải cách kinh tế triệt để, cải cách hệ thống chính trị và đổi mới tư tưởng.
• Kết quả: kinh tế lâm vào khủng hoảng, chính trị rối loạn.

Sự tan rã của chế độ XHCN ở Liên Xô

• Cuộc đảo chính tháng 8/1991 không thành công. Gooc-ba-chốp yêu cầu giải tán Ủy ban trung ương Đảng.
• ĐCS Liên Xô ngừng hoạt động. Cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG) ra đời ngày 21/12/1991.
• Liên Xô chấm dứt chế độ XHCN sau 74 năm.

Lược đồ cộng đồng các quốc gia độc lập (SNG)

Lá cờ búa liềm trên nóc điện Cem-li bị hạ xuống. XHCN ở Liên Xô chấm dứt sau 74 năm tồn tại

2. SỰ KHỦNG HOẢNG CỦA CHẾ ĐỘ XHCN Ở CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU

Em hãy cho biết:

• Tình hình chính trị ở các nước Đông Âu
• Diễn biến sự tan rã chế độ XHCN ở Đông Âu

Tình hình chính trị

• Ban lãnh đạo Đảng, nhà nước chậm cải cách, đường lối sai lầm.
• Tệ quan liêu, tham nhũng. Nhân dân giảm lòng tin vào chế độ XHCN.
• Các thế lực phản động trong, ngoài nước chống phá lại Đảng, nhà nước.

Diễn biến sự tan ra

• Cuộc khủng hoảng ở CHDC Đức bùng nổ từ cuối năm 1989.
• Ngày 3/10/1990: sáp nhập CHDC Đức và CHLB Đức.

“Bức tường Bec-lin” bị phá bỏ

3. NGUYÊN NHÂN TAN RA CỦA CHẾ ĐỘ XÃ HỘI CHỦ NGHĨA Ở LIÊN XÔ VÀ CÁC NƯỚC ĐÔNG ÂU

• Công cuộc xây dựng CNXH ở Liên Xô và các nước Đông Âu đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế, xã hội.
• Tuy nhiên, nhiều sai lầm đã dẫn tới sự tan rã của chế độ XHCN

Nguyên nhân tan rã của chế độ XHCN ở Liên Xô và các nước Đông Âu:

Đường lối lãnh đạo chủ quan, quan liêu, thiếu dân chủ

Không bắt kịp bước phát triển của KHKT

Tiến hành cải tổ sai lầm, khủng hoảng thêm trầm trọng

Sự chống phá của thế lực thù địch trong, ngoài nước

LIÊN BANG NGA TỪ NĂM 1991 ĐẾN 2000

Sau khi Liên Xô tan rã, Liên Bang Nga là “quốc gia kế tục Liên Xô”, kế thừa địa vị pháp lí của Liên Xô tại Hội đồng Bảo an LHQ và cơ quan ngoại giao của Liên Xô ở nước ngoài.

Em hãy nêu những nét chính về tình hình Liên Bang Nga trong những năm 1991-2000

Kinh tế: Có dấu hiệu phục hồi.

Chính trị: tranh chấp giữa các đảng phái, xung đột sắc tộc

Đối ngoại: Vừa ngả về phương Tây, vừa khôi phục, phát triển quan hệ với châu Á.

Từ năm 2000, V. Pu-tin lên làm Tổng thống. Nước Nga có nhiều chuyển biến khả quan. Tuy nhiên, vẫn phải đối mặt với nạn khủng bố.

LUYỆN TẬP

Ga-ga-rin là ai?

1. Người đầu tiên bay lên sao Hỏa
2. Người đầu tiên thử thách thành công vệ nhân tạo
3. Người đầu tiên bay vào vũ trụ
4. Người đầu tiên đặt chân lên Mặt trăng

Từ năm 2000, khi Putin lên làm Tổng thống, tình hình kinh tế nước Nga như thế nào?

1. Tiếp tục khủng hoảng trầm trọng.
2. Dần dần hồi phục và phát triển kinh tế
3. Tốc độ tăng trưởng kinh tế luôn âm
4. Phát triển xen kẽ với khủng hoảng

Hội đồng tương trợ của các nước XHCN ở Châu Âu có tên là gì?

1. NATO
2. SEV
3. Vác-xa
4. SEATO

VẬN DỤNG

Sắp xếp các sự kiện ở cột A sao cho phù hợp với cột B:

Hướng dẫn về nhà

Trả lời các câu hỏi 1,2 – Bài 2 SGK trang 18

Làm bài tập – Bài 1 Sách bài tập

Đọc trước Bài 3 – SGK trang 19. 

CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ LẮNG NGHE BÀI GIẢNG!