CHỦ ĐỀ 9: LỰC
BÀI 35: LỰC VÀ BIỂU DIỄN LỰC

KHỞI ĐỘNG

Quan sát hình ảnh dưới đây và cho biết:

Tại sao xe và người lại chuyển động được?

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. LỰC
2. Tìm hiểu khái niệm về lực

Thảo luận và trả lời câu hỏi

1. Để đóng cánh cửa, bạn nhỏ trong hình 35.1 đã làm như thế nào?
2. Em hãy cho biết tác dụng của vật nặng lên lò xo trong hình 35.2?

Để đóng cánh cửa, có thể dùng tay đẩy cánh cửa.

Vật nặng kéo lò xo giãn ra.

• Tác dụng đẩy hoặc kéo của vật này lên vật khác gọi là lực.
• Khi vật A đẩy hoặc kéo vật B ta nói vật A tác dụng lực lên vật B.

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Trong các lực xuất hiện ở các Hình 35.1 đến 35.4, lực nào là lực đẩy, lực nào là lực kéo?

1. Tìm hiểu về độ lớn và hướng của lực

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Bạn A thực hiện bóp lần lượt một quả bóng cao su như hình 35.5. Em hãy cho biết lực tác dụng lên quả bóng cao su trong trường hợp nào mạnh hơn. Tại sao em biết?

Lực tác dụng lên quả bóng cao su ở hình b mạnh hơn vì quả bóng ở hình b biến dạng nhiều hơn quả bóng ở hình a.

Độ lớn của lực: độ mạnh, yếu của một lực.

Đơn vị của lực trong hệ thống đo lường hợp pháp Việt Nam là niu-tơn, kí hiệu là N.

Quan sát Hình 35.2, 35.3

Khi gắn vật vào lò xo treo thẳng đứng thì lò xo dãn ra theo hướng nào? Kéo khối gỗ trượt trên mặt bàn thì khối gỗ trượt theo hướng nào?

+ Gắn vật vào lò xo treo thẳng đứng thì lò xo dãn ra theo hướng thẳng đứng đi xuống.

+ Khi kéo khối gỗ trượt trên mặt bàn nằm ngang thì khối gỗ trượt theo hướng từ phải qua trái của lực kéo

• Các lực tác dụng vào một vật không chỉ khác nhau về độ lớn mà còn khác nhau về hướng tác dụng.
• Các lực có độ lớn và hướng khác nhau thì tác dụng lên vật sẽ gây ra những kết quả khác nhau.

2. BIỂU DIỄN LỰC
3. Tìm hiểu về cách biểu diễn lực

Mỗi lực có một độ lớn và hướng xác định, để thể hiện lực trên hình vẽ người ta dùng cách biểu diễn lực.

Mỗi lực được biểu diễn bằng mũi tên có:

Gốc: Là điểm tác dụng lên vật, còn gọi là điểm đặt lực

Hướng (phương và chiếu)

Cùng hướng với sự kéo hoặc đẩy

Chiều dài

Cùng hướng với sự kéo hoặc đẩy

Nếu quy ước mỗi cm chiều dài của mũi tên biểu diễn tương ứng với độ lớn 1N thì:

Lực có độ lớn 2N được biểu diễn:

Lực có độ lớn 4N được biểu diễn:

Độ lớn lực kéo khối gỗ ở Hình 35.3 là 3 N; lực đẩy ở Hình 35.4 là 200 N. Hãy biểu diễn các lực đó trên hình vẽ.

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Kéo một vật theo phương nằm ngang bằng một lực có chiều từ trái sang phải, độ lớn 1500N. Hãy biểu diễn lực đó trên hình vẽ (tỉ xích 1cm tương ứng với 500N). 

Biểu diễn lực có chiều từ trái sang phải, độ lớn 1500N (tỉ xích 1cm tương ứng với 500N):

TÓM TẮT KIẾN THỨC BÀI HỌC

+ Lực là sự đẩy hoặc kéo của vật này lên vật khác

+ Lực được kí hiệu bằng chữ F (Force)

+ Mỗi lực có độ lớn và hướng xác định

+ Biểu diễn lực lên hình vẽ bằng một mũi tên

LUYỆN TẬP

Khi một vận động viên bắt đầu đẩy quả tạ, vận động viên đã tác dụng vào quả tạ một:

Một bạn chơi trò nhảy dây, bạn đó nhảy lên được là do:

1. Lực của chân đẩy bạn đó nhẩy lên
2. Lực của đất tác dụng lên bạn đó
3. Chân của bạn đó tiếp xúc với đất
4. Lực của đất tác dụng lên dây

Đáp án B

Khi có một lực tác dụng lên quả bóng đang chuyển động trên sân thì tốc độ của quả bóng sẽ

1. Không thay đổi
2. Tăng dần
3. Giảm dần
4. Tăng dần hoặc giảm dần

VẬN DỤNG

Nêu hướng và độ lớn các lực trong hình vẽ sau:

• Lực tác dụng vào vật A có độ lớn 30N.
• Có hướng nằm ngang từ trái sang phải

Nêu hai ví dụ về vật này tác dụng đẩy hay kéo lên vật khác

+ Người nông dân kéo gàu nước lên miệng giếng

+ Khi kéo cờ, lực từ tay HS làm cho dây và cờ chuyển động