Giáo án điện tử bài 1: Vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu âu

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

• Em hãy trình bày một số thông tin mà em biết về châu Âu

BÀI 1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI VÀ  ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN CHÂU ÂU

NỘI DUNG BÀI HỌC

Vị trí địa lí và phạm vi châu Âu

Đặc điểm tự nhiên

1. Vị trí địa lí và phạm vi châu Âu

Đọc thông tin, quan sát bản đồ Hình 1.1 và trả lời câu hỏi:

• Cho biết châu Âu tiếp giáp với các biển, đại dương và châu lục nào.
• Trình bày đặc điểm hình dạng và kích thước của châu Âu.

Vị trí:

• Châu Âu là châu lục ở phía tây của lục địa Á - Âu, nằm hoàn toàn trên bán cầu Bắc.
• Lãnh thổ trên đất liền trải dài từ khoảng 36 độ B đến 71 độ B.

Hình dạng, kích thước:

• Châu Âu có diện tích nhỏ, khoảng 10,5 triệu km2, chỉ lớn hơn châu Đại Dương.
• Đường bờ biển dài khoảng 43 000 km, bị cắt xẻ mạnh, biển ăn sâu vào đất liền, tạo nhiều bán đảo, vũng vịnh.
• Châu Âu còn có nhiều đảo và quần đảo → Lãnh thổ châu lục có hình dạng lồi lõm phức tạp.

Tiếp giáp: 3 mặt giáp biển và đại dương

Phía Bắc giáp Bắc Băng Dương.

Phía Nam giáp biển Địa Trung Hải.

Phía Tây giáp Đại Tây Dương.

Phía đông có dãy U-ran (Ural) -  ranh giới tự nhiên ngăn cách châu Âu với châu Á.

2. Đặc điểm tự nhiên

• Quan sát Hình 1.1, dựa vào thang đo độ cao, màu sắc và thực hiện nhiệm vụ:

Phân biệt các dạng địa hình núi, cao nguyên, đồng bằng theo độ cao bằng cách lập bảng:

• Đọc tên các dãy núi, đồng bằng lớn.

1. Các khu vực địa hình chính

• Châu Âu có hai khu vực địa hình chính: đồng bằng và miền núi.
• Khu vực đồng bằng: chiếm 2/3 diện tích, phân bố chủ yếu ở phía đông châu lục.
• Khu vực miền núi: gồm núi già và núi trẻ.
• Núi già:
• Nằm ở phía bắc và vùng trung tâm của châu lục.
• Chủ yếu là núi trung bình và núi thấp với những đỉnh tròn, sườn thoải, có nhiều suối nước nóng.
• Núi trẻ:
• Tập trung ở phía nam châu lục, phần lớn các dãy núi trẻ có độ cao trung bình, núi cao trên 2 000 m chỉ chiếm khoảng 1,5 % diện tích lãnh thổ.
• An-pơ là dãy núi trẻ cao và đồ sộ nhất châu Âu với đỉnh Mông-blăng có độ cao khoảng 4 807 m.

HOẠT ĐỘNG NHÓM

• Châu Âu có bao nhiêu đới khí hậu? Đới khí hậu nào chiếm phần lớn diện tích?
• Đặc điểm từng đới khí hậu châu Âu là gì?
• Nguyên nhân dẫn đến sự phân hóa khí hậu châu Âu là gì?

1. Đặc điểm phân hoá khí hậu

• Khí hậu phân hóa đa dạng do lãnh thổ kéo dài trên nhiều vĩ độ, có 3 đới khí hậu chính:
• Đới khí hậu cực và cận cực: chiếm một dải hẹp ở Bắc Âu.
• Đới khí hậu ôn đới: ôn đới hải dương (khu vực Tây Âu và Trung Âu) và ôn đới lục địa (khu vực Đông Âu).
• Đới khí hậu cận nhiệt: khu vực Nam Âu.
• Ở các khu vực núi cao có sự phân hóa theo đai cao. Trên một số đỉnh núi nhiệt độ xuống rất thấp, có băng tuyết phủ.
• Khí hậu châu Âu

1. Các sông lớn

Quan sát hình 1.1 để xác định các sông lớn của châu Âu: Rai-nơ, Đa-nuýp, Von-ga.

• Châu Âu có mạng lưới sông ngòi khá phát triển.
• Sông có đặc điểm ngắn, có diện tích lưu vực không đáng kể do địa hình bị cắt xẻ mạnh.
• Các sông lớn ở châu Âu như: Rai-nơ, Đa-nuýp, Von-ga.... Nhiều sông cùng với các kênh đào tạo thành một hệ thống giao thông đường thuỷ dày đặc, nối liên nhiêu quốc gia và khu vực.

HOẠT ĐỘNG CẶP ĐÔI

• Quan sát các hình ảnh, bản đồ hình 1.1 và trả lời câu hỏi
• Kể tên các đới thiên nhiên châu Âu. Đới thiên nhiên nào chiếm phần lớn diện tích.
• Đặc điểm khí hậu, hệ động, thực vật của các đới.

1. Các đới thiên nhiên

Đới lạnh

• Chiếm diện tích không đáng kể: gồm một phân nhỏ ở Bắc Âu và các đảo quần đảo ở Bắc Băng.
• Khí hậu: lạnh và ẩm quanh năm.
• Thực vật: chủ yếu là rêu, địa y.
• Động vật: nghèo về thành phần loài, thường gặp nhất là chuột Lem-mút, chó sói, chồn, cú bắc cực,…

Đới ôn hoà

• Chiếm phần lớn lãnh thổ châu Âu.
• Khí hậu: phân hóa theo hướng tây – đông.
• Thực vật:
• Ven biển phía Tây: rừng lá rộng, rừng hỗn hợp.
• Sâu trong nội địa: rừng lá kim, thảo nguyên.
• Phía đông nam: thảo nguyên, bán hoang mạc.
• Phía nam: rừng lá cứng (sồi, nguyệt quế, ô liu, thông, tuyết tùng,…)
• Động vật đa dạng: nai sừng tấm, sóc, gấu nâu, linh miêu, thằn lằn, tắc kè, rùa, rắn,…

LUYỆN TẬP

Tại sao ở châu Âu càng vào sâu trong nội địa lượng mưa càng giảm và nhiệt độ càng tăng?

VẬN DỤNG

Hãy thu thập thông tin về một trong các sông lớn của châu Âu (Rai-nơ, Đa-nuýp, Von-ga).

Gợi ý:

• Sưu tầm trên các trang mạng.
• Có thể sử dụng các từ khóa: sông Rai-nơ, sông Đa-nuýp, sông Von-ga, sông lớn ở châu Âu,…
• Sông Volga tọa lạc ở phía Tây Bắc của thủ đô nước Nga, có nguồn gốc từ đồi Valdai.
• Đây là dòng sông nằm các thành phố Saint - Petersburg 320km đường bộ, được chia thành khá nhiều nhóm nhỏ khác nhau.
• Những nhánh nhỏ này có nhiệm vụ tưới tiêu cho phần lớn miền Tây nước Nga. 
• Dòng sông huyền thoại này còn gắn liền với cuộc sống người dân Matxcova và in sâu trong tiềm thức mỗi người.
• Tình cảm sâu đậm với con nổi tiếng ở Nga còn hóa thành vần thơ, ngân vang trong lời bài hát về sông Volga của các nhà thơ nhạc sĩ nổi tiếng xứ sở Bạch Dương.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Ôn lại kiến thức bài 1.
• Hoàn thành bài tập được giao.
• Đọc trước nội dung bài 2: Đặc điểm dân cư, xã hội châu Âu.

CẢM ƠN CÁC EM ĐÃ CHÚ Ý LẮNG NGHE BÀI GIẢNG!