Giáo án điện tử Quốc phòng an ninh 10 cánh diều Bài 12: Kĩ thuật cấp cứu và chuyển thương

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI HỌC HỌC NÀY!

KHỞI ĐỘNG

Hôm nay là ngày Chủ nhật, Minh và một số bạn đến trường để hoàn thành tờ báo tường của lớp chào mừng Ngày hội Quốc phòng toàn dân (22-12). Cả ngày say sưa với công việc quên cả ăn nên Minh bị mệt, mặt tối sầm, khuỵu xuống rồi ngất đi. Theo em, cần phải sơ cứu cho bạn Minh như thế nào?

Cần sơ cứu cho bạn Minh:

• Đặt bạn nằm ngửa, đầu thấp hơn chân.
• Nới lỏng thắt lưng, cổ áo, những chỗ quần áo bó sát.
• Có thể cho bạn ngửi dầu nóng, dầu gió.
• Không gọi bạn tỉnh dậy quá nhanh để giảm nguy cơ ngất xỉu một lần nữa,…

NỘI DUNG BÀI HỌC

I.

Sơ cứu một số tai nạn thông thường

II.

Cầm máu tạm thời

III.

Băng vết thương

IV.

Cầm máu tạm thời xương gãy

V.

Hô hấp nhân tạo

VI.

Chuyển thương

I.

SƠ CỨU MỘT SỐ TAI NẠN THÔNG THƯỜNG

1. Một số tai nạn thông thường

Khám phá mục I/1 (SGK-tr.77) và trả lời câu hỏi: Em hãy nêu tên và cách sơ cứu một số tai nạn thông thường ở hình 2.1.

Đuối nước

Ngất

Bong gân

Say nắng

Rắn độc cắn

Bỏng

2. Cách sơ cứu

Nhiệm vụ: Làm việc theo nhóm và hoàn thành Phiếu học tập 12.1.

Lớp:………….. Nhóm:……………..

PHIẾU HỌC TẬP 12.1

Em hãy đọc thông tin mục I/1, 2 (trang 77, 78 SGK) và điền nội dung thích hợp vào chỗ trống trong bảng dưới đây để hoàn thiện cách sơ cứu một số tai nạn thông thường:

Luyện tập tr.78 SGK

Xử lí tình huống

An rủ Toàn tắm ở hồ cạnh nhà hai bạn. Toàn nói: “Vừa đá bóng xong xuống nước dễ bị chuột rút lắm”. An không nghe, cứ tắm. Toàn ngồi chờ, một lúc lâu không thấy An vội nhảy xuống hồ, lặn mấy hơi thì túm được tóc An lôi vào bờ. Toàn vác An dốc ngược trên vai chạy mấy vòng rồi đặt An nằm nghiêng, dùng tay móc đờm, dãi, sau đó hà hơi, thổi ngạt và ép tim ngoài lồng ngực. May sao, An đã thở được. Toàn mừng quá gọi bố mẹ An đến. Em hãy nhận xét, góp ý về những việc làm của An và Toàn trong câu chuyện trên.

Kết luận

• Khi vừa đá bóng xong không nên tắm vì dễ bị chuột rút.
• Khi sơ cứu nạn nhân đuối nước cần ưu tiên việc tìm kiếm sự trợ giúp của người khác (An và Toàn tắm ở hồ cạnh nhà 2 bạn nhung khi An bị đuối nước, Toàn không ưu tiên việc gọi bố mẹ An mà chỉ gọi khi An đã được sơ cứu).
• Khi sơ cứu nạn nhân đuối nước không vác ngược trên vai rồi chạy.

II.

CẦM MÁU TẠM THỜI

1. Mục đích

Để nhanh chóng làm ngừng chảy máu bằng những biện pháp đơn giản.

Góp phần cứu sống nạn nhân và tránh các tai biến nguy hiểm.

Khám phá tr.79 SGK

Phương không may bị ngã, vết thương ở lòng bàn tay rướm máu. Bạn Hoa nêu ý kiến lấy khăn tay bằng vết thương và buộc thật chặt cánh tay bằng dây cao su. Em có đồng ý với bạn Hoa không? Vì sao?

Đồng ý. Vì:

Việc làm như thế giúp bạn Phương có thể cầm máu kịp thời, tránh nhiều máu gây nguy hiểm đến tính mạng.

2. Kĩ thuật một số cách cầm máu tạm thời thông thường

a) Gấp chi tối đa

• Trường hợp áp dụng:
• Khi bị chảy máu ở chi, vết thương không bị gãy xương.
• Khi gấp chi tối đa, các động mach bị gấp và bị đè ép bởi các khối cơ bao quanh làm máu ngừng chảy.
• Chuẩn bị: Cuộn băng làm con chèn, dây mềm hoặc bằng vải.

Bước 1: Đặt con chèn vào nếp gấp giữa cẳng tay và cánh tay.

Bước 2: Kéo mạnh cẳng tay ép vào cánh tay.

Bước 3: Buộc chặt cẳng tay vào cánh tay bằng dây mềm hoặc bằng vải.

b) Garo

• Trường hợp áp dụng: khi bị chảy máu nhiều, phụt thành tia.
• Chuẩn bị: Gạc ý tế, dây vải xoắn hoặc dây cao su.

Bước 1: Ấn động mạch để tạm thời cầm máu

Bước 2: Lót gạc ở chỗ cố định đặt garo, đặt garo sát phía trên vết thương 3 – 5 cm, cuốn nhiều vòng tương đối chặt, phối hợp bỏ tay ấn động mạch

Bước 3: Buộc cố định garo.

Chú ý: Sau khi garo, cứ 30 phút cần nới garo một lần và không để garo quá 3 – 4 giờ.

Luyện tập

Làm việc theo cặp

Nhiệm vụ: mỗi cặp có một HS đóng vai nạn nhân, một HS thực hành, sau đó đổi vai trò cho nhau.

III.

BĂNG VẾT THƯƠNG

1. Mục đích

Khám phá mục III/1 (SGK-tr.80): Theo em, băng vết thương để làm gì?

• Cầm máu, giảm đau.
• Che kín, ngăn cản và hạn chế vi khuẩn, vi trùng xâm nhập vết thương.
• Góp phần làm vết thương mau lành.

2. Kĩ thuật một số kiểu băng bằng cuộn

Mỗi kiểu băng số 8, băng vòng xoắn, băng dấu nhân và băng hồi quy thường áp dụng cho các trường hợp nào?

Chuẩn bị: 1 cuộn băng, gạc, ghim cài băng, kéo,…

a) Băng số 8

• Trường hợp áp dụng:
• Ở vùng các khớp (bàn tay, khuỷu chân, khớp gối,…).
• Những bộ phận đều nhau và dài trên cơ thể (cánh tay, thân mình,…).

a) Băng số 8

Bước 1: Đặt gạc lên vết thương, cố định vòng băng đầu tiên tại cổ tay bằng cách đề đầu băng hơi lệch, dùng ngón tay cái đè lên và gấp lại rồi băng tiếp 2 – 3 vòng.

Bước 2: Hướng đường băng qua mu bàn tay và cuốn 1 vòng quanh 4 ngón tay; hướng đường băng tiếp theo về phía cổ tay và đè lên 2/3 chiều rộng vòng băng cố định; băng các vòng tiếp theo sao cho vòng sau đè lên 2/3 chiều rộng vòng trước và phủ dần sang hai bên bàn tay đến khi kín vết thương.

Bước 3: Cố định vòng băng cuốn tại cổ tay bằng ghim cài băng.

b) Băng vòng xoắn

• Trường hợp áp dụng: ở các bộ phận đều nhau như cánh tay, ngón tay,…

Bước 1: Đặt gạc lên vết thương, cố định vòng băng đầu tiên tại cánh tay (sát khuỷu) tương tự như băng số 8.

Bước 2: Tay trái quay đầu cuộn băng, tay phải giữ cuộn băng ngửa lên trên đưa đường băng cuộn theo hình vòng xoắn lần lượt từ dưới lên trên, vòng băng sau đè lên 2/3 vòng băng trước đến khi vết thương được phủ kín.

Bước 3: Cố định vòng băng cuối tại cánh tay (sát vai) bằng ghim cài băng.

c) Băng dấu nhân

Bước 1: Đặt gạc lên vết thương, cố định vòng băng đầu tiên tại cổ tay tương tự như băng số 8.

Bước 2: Ngón tay cái của bàn tay trái đè lên chỗ định gấp lại, nới dài cuộn băng khoảng 15cm, tay phải lật băng kéo xuống dưới và gập lại, quấn lấy chỗ băng.

Bước 3: Cố định vòng băng cuốn tại cẳng tay (sát khuỷu tay) bằng ghim cài băng.

d) Băng hồi quy

Bước 1: Buộc tạm 1 đầu cuộn băng vào vai trái (đầu chờ), sau đó đưa cuộn băng vắt qua đầu và làm một vòng xoắn ở mang tai phải.

Bước 2: Cố định vòng băng đầu tiên quanh đầu băng 2-3 vòng băng trùng khít, lần lượt đưa các đường băng qua đầu, đường băng đầu tiên qua đỉnh đầu, các đường băng tiếp theo phù dần về hai phía (trán, gáy), đến khi kín đầu, đường băng sau phủ lên 2/3 chiều rộng đường băng trước, các đường băng đều gặp nhau và dấu băng được xoắn ở hai bên mang tay (hồi quy).

Bước 3: Buộc đầu cuối của băng với đầu băng chờ ở vai trái tạo thành quai mũ.

• Trường hợp áp dụng: băng đầu, đầu ngón tay,…

Luyện tập

Nhiệm vụ 1: Luyện tập kĩ thuật băng mu bàn tay (theo kiểu băng số 8), băng cánh ty (theo kiểu băng vòng xoắn), băng cẳng tay (theo kiểu băng đấu nhân) và băng đầu (theo kiểu băng hồi quy)

Nhiệm vụ 2: Luyện tập kĩ thuật băng số 8, băng vòng xoắn, băng đấu nhân và băng hồi quy ở một số bộ phận khác trên cơ thể.

IV.

CẦM MÁU TẠM THỜI XƯƠNG GÃY

1. Mục đích

Giảm đau, ngăn ngừa các tổn thương thứ phát phần mềm, mạch máu, thần kinh, dây chằng,...

Tạo điều kiện điều trị tiếp theo tốt hơn, góp phần giảm tỉ lệ tử vong và tàn phế cho nạn nhân.

Theo em, việc cố định tạm thời xương gãy có tác dụng như thế nào?

2. Kĩ thuật một số cách cố định tạm thời xương gãy thông thường

a) Xương cẳng tay gãy

Chuẩn bị:

• Hai nẹp tre hoặc gỗ.
• Bông.
• Khăn tam giác.
• Băng cuộn,…

Bước 1: Đặt nẹp 1 ở mặt trước của cẳng tay bị gãy, từ nếp gấp khuỷu tay đến khớp bàn tay, đặt nẹp 2 ở mặt sau cẳng tay, từ quá khuỷu đến khớp bàn tay, đặt bông tai 4 đầu nẹp và chỗ xương tiếp xúc với nẹp.

Bước 2: Băng cố định nẹp với cẳng tay theo kiểu băng số 8 (có vòng băng cố định ở cổ tay và ở phía trên khuỷu tay).

Bước 3: Treo tay trước ngực bằng khăn tam giác (cẳng tay vuông góc với cánh tay, bàn tay quay úp vào người).

b) Xương đùi gãy

Chuẩn bị:

• Ba nẹp tre hoặc gỗ (nẹp 1 dài khoảng 80 cm, nẹp 2 dài khoảng 100 cm, nẹp 3 dài khoảng 110 cm).
• Bông.
• Băng cuộn,…

Đặt nẹp 2 ở mặt sau đùi đến quá gót chân khoảng 1 cm, đặt nẹp 3 ở mặt ngoài đùi đến qua gan bàn chân khoảng 1 cm, đặt nẹp 1 ở mặt trong đùi đến quá gan bàn chân khoảng 1 cm, đặt bông tại các đầu nẹp.

1

Buộc dây tại các vị trí trên cố chân, ngang ngực, ngang hông, dưới khớp gối; băng số 8 ở bàn chân sao cho bàn chân vuông góc với cẳng chân.

2

Buộc hai chân vào nhau tại các vị trí gối và cổ chân để cố định.

3

Luyện tập

Làm việc theo cặp

Nhiệm vụ: mỗi cặp có một HS đóng vai nạn nhân, một HS thực hành, sau đó đổi vai trò cho nhau.

V.

HÔ HẤP NHÂN TẠO

1. Mục đích

Theo em, hô hấp nhân tạo có tác dụng như thế nào? Thường được thực hiện theo những cách nào?

Làm cho không khí ở ngoài vào phổi và không khí ở phổi ra ngoài để thay thế cho hô hấp tự nhiên khi nạn nhân ngạt thở.

2. Kĩ thuật một số cách hô hấp thông thường

a) Hà hơi, thổi ngạt

Bước 1: Người cấp cứu quỳ bên cạnh nạn nhân, lau sạch đờm dãi trong miện nạn nhân, khơi thông đường thở.

Bước 2: Dùng một tay bóp kín hai bên mũi nạn nhân, một tay kéo hàm xuống dưới để miệng mở ra.

Bước 3: Hít một hơi thật dài, áp miệng vào miệng nạn nhân rồi thổi, làm liên tục 15 – 20 lần/phút.

b) Ép tim ngoài lồng ngực

Bước 1: Người cấp cứu quỳ bên cạnh nạn nhân, lau sạch đờm dãi trong miện nạn nhân, khơi thông đường thở.

Bước 2: Hai bàn tay đan đè lên nhau và đặt lên trên mũi xương ức của nạn nhân.

Bước 3: Dùng sức nặng của thân trên ấn mạnh, nhanh thẳng lồng ngực xuống khoảng 3,5 – 5 cm, làm liên tục 50 – 60 lần/phút.

Luyện tập

Làm việc theo cặp

Nhiệm vụ: mỗi cặp có một HS đóng vai nạn nhân, một HS thực hành, sau đó đổi vai trò cho nhau.

VI.

CHUYỂN THƯƠNG

1. Mục đích

Theo em, vì sao cần vận chuyển nạn nhân đến cơ sở y tế bảo đảm an toàn và sớm nhất?

Nhằm hạn chế thấp nhất biến chứng có thể xảy ra.

2. Một số cách chuyển thường thông thường

--------------- Còn tiếp ---------------