Giáo án PowerPoint KHTN 6 Cánh diều bài Bài 34: Các hình dạng nhìn thấy của mặt trăng

KHỞI ĐỘNG

Đọc bài thơ Trăng sáng

Tại sao vào các ngày khác nhau, ta có thể nhìn thấy Mặt trăng có hình dạng khác nhau?

BÀI 34: CÁC HÌNH DẠNG NHÌN THẤY CỦA MẶT TRĂNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Mặt trăng chuyển động xung quanh Trái đất
2. Mặt trăng không phát sáng mà phản chiếu ánh sáng Mặt trời tới Trái đất
3. Giải thích hình dạng nhìn thấy của Mặt trăng bằng mô hình
4. Xây dựng mô hình mô tả các hình dạng khác nhau của Mặt trăng
5. MẶT TRĂNG CHUYỂN ĐỘNG XUNG QUANH TRÁI ĐẤT

Quan sát Hình 34.2

• Trên thực tế chỉ có một Mặt Trăng.
• Khi Mặt Trăng chuyển động xung quanh Trái Đất, hình dạng nhìn thấy của Mặt Trăng thay đổi theo ngày vì ở các ngày khác nhau, từ Trái Đất chúng ta nhìn nó với các góc khác nhau.

1. MẶT TRĂNG KHÔNG PHÁT ÁNH SÁNG MÀ PHẢN CHIẾU ÁNH SÁNG MẶT TRỜI

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Một bạn học sinh nói: Ban ngày chúng ta thấy Mặt trời, con ban đêm chúng ta thấy Mặt trăng”. Bạn ấy nói đúng không? Vì sao?

Nhìn thấy Mặt Trăng rõ hơn vào buổi tối so do Mặt Trăng không phát sáng. Mặt Trăng phản chiếu ánh sáng từ Mặt Trời. Ánh sáng phản chiếu từ Mặt Trăng yếu hơn rất nhiều so với ánh sáng trực tiếp từ Mặt Trời đến Trái Đất. Do đó, ban đêm, ta thấy Mặt Trăng rõ hơn khi thấy nó ban ngày.

3. GIẢI THÍCH HÌNH DẠNG NHÌN THẤY CỦA MẶT TRĂNG BẰNG MÔ HÌNH

• Chúng ta thấy Mặt trăng tròn, có ngày như không thấy.
• Từ ngày không trăng đến ngày trăng tròn khoảng 2 tuần.
• Sau hai tuần tiếp theo, đến ngày không trăng.
• Từ ngày không trăng qua ngày trăng tròn, đến ngày không trăng tiếp theo là khoảng 1 tháng.

Thực hành giải thích hình dạng nhìn thấy của Mặt trăng bằng mô hình

1. Chiếc hộp được treo quả bóng bên trong, gắn đèn pin qua lỗ ở thành hộp.
2. Quả bóng tượng trưng cho Mặt trăng
3. Đèn pin tượng trưng cho Mặt trời
4. Quan sát hình dạng Mặt trăng qua 4 lỗ ở thành hộp

Khi nhìn quả bóng qua khe ở phía đối diện thành bên với Mặt Trời: ta không thể nhìn thấy một nửa được chiếu sáng của quả bóng. Ở vị trí này tương đương với ngày ta không nhìn thấy Mặt Trăng. Đó là ngày không Trăng.

Khi nhìn quả bóng qua khe cùng thành bên với Mặt Trời: ta sẽ nhìn thấy toàn bộ một nửa quả bóng được chiếu sáng. Vị trí này tương đương với ngày chúng ta nhìn thấy một Mặt Trăng tròn.

Khi nhìn quả bóng qua hai khe ở thành bên của hộp: ta chỉ nhìn thấy một nửa của một nửa quả bóng được chiếu sáng. Ở vị trí này tương đương với ngày ta nhìn thấy một nửa Mặt Trăng tròn. Đó là ngày nửa Trăng.

4. XÂY DỰNG MÔ HÌNH MÔ TẢ CÁC HÌNH DẠNG KHÁC NHAU CỦA MẶT TRĂNG

Chuẩn bị dụng cụ

1. 1 quả bóng bay màu trắng tượng trưng cho Mặt trăng
2. 1 bút dạ viết bảng màu đen
3. 1 mô hình Mặt trời

• Bơm căng quả bóng bay, dùng bút dạ màu đen tô đen một nửa quả bóng bay.
• Một nửa màu trắng mô tả cho phần của Mặt Trăng được Mặt Trời chiếu sáng.
• Nửa màu đen mô tả cho nửa còn lại của Mặt Trăng không được Mặt Trời chiếu sáng

Tiến hành quan sát mô hình

• Bạn A đứng yên cầm mô hình Mặt trời. HS đứng cách bạn A một khoảng 3 m.
• Bạn B đứng cách HS một khoảng 2 m, cầm quả bóng bay chuyển động xung quanh HS theo một đường tròn lần lượt từ các vị trí 1 đến 4.
• Chú ý nửa trắng của quả bóng bay luôn luôn hướng về phía bạn cầm mô hình Mặt Trời.

Em hãy vẽ lại, gọi tên hình dạng của mặt trăng mà em quan sát thấy.

Tuỳ theo các vị trí khác nhau giữa Trái Đất, Mặt Trăng và Mặt Trời mà trên Trái Đất nhìn thấy hình dạng khác nhau của Mặt Trăng.

TÓM TẮT KIẾN THỨC BÀI HỌC

1. Chúng ta thấy Mặt trăng vì nó phản chiếu ánh sáng từ Mặt trời
2. Khi Mặt trăng di chuyển xung quanh Trái đất, hình dáng của Mặt trăng thay đổi vì chúng ta nhìn thấy nó từ các góc khác nhau

LUYỆN TẬP

1. Ta nhìn thấy các hình dạng khác nhau của Mặt trăng vì:
2. Mặt trăng thay đổi hình dạng liên tục
3. Mặt trăng thay đổi liên tục độ sáng
4. Ở mặt đất, ta thấy các phần khác nhau của Mặt trăng được chiếu sáng bởi Mặt trời
5. Mặt trăng thay đổi liên tục độ sáng

• C

2.Chọn từ ngữ thích hợp điền vào chỗ “…” trong câu sau:

Mặt trăng là (1)……………tự nhiên của Trái đất. Mặt trăng không tự (2)……….. ánh sáng. Ánh sáng giúp người ở Trái đất nhìn thấy Mặt trăng là do Mặt trăng (3)…………ánh sáng Mặt trời.

1. vệ tinh
2. phát ra
3. phản xạ

Hình dạng nhìn thấy của (1)…là phần bề mặt của (2)…hướng về (3) được (4)…chiếu sáng.

1. Mặt trăng
2. Mặt trăng
3. Trái đất
4. Mặt trời

VẬN DUNG

Chu kì của tuần trăng là 29,5 ngày.

 Khoảng thời gian đó cho biết điều gì?

Là khoảng thời gian để Mặt trăng quay trở lại vị trí của nó giữa Mặt trời và Trái đất.

Em hãy tìm hiểu về hiện tượng nguyệt thực và nhật thực.

Nhật thực là hiện tượng xảy ra khi Mặt Trăng đi qua giữa Trái Đất và Mặt Trời trên cùng một đường thẳng và quan sát từ Trái Đất, lúc đó Mặt Trăng che khuất hoàn toàn hay một phần Mặt Trời.

Nguyệt thực là hiện tượng xảy ra khi Mặt Trăng đi vào hình chóp bóng của Trái Đất, đối diện với Mật Trời. Điều này chỉ có thể xảy ra khi Mặt Trời, Trái Đất và Mặt Trăng thẳng hàng hoặc xấp xỉ thẳng hàng, với Trái Đất năm ở giữa.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

• Đọc lại nội dung bài học
• Làm bài tập Bài 34, Sách bài tập
• Đọc trước Bài 35