BÀI 38: LỰC TIẾP XÚC

VÀ LỰC KHÔNG TIẾP XÚC

KHỞI ĐỘNG

Đưa thanh nam châm lại gần một viên bi sắt đang nằm yên trên bàn, ta thấy viên bi sắt lại gần phía nam châm. Tại sao lại như vậy?

1. LỰC TIẾP XÚC

Tìm hiểu về lực tiếp xúc

Quan sát Hình 38.1a, 38.1b

Khi nâng tạ và khi đá bóng (hình 38.1a và 38.1b), vật nào gây ra lực và vật nào chịu tác dụng của lực? Các vật này có tiếp xúc với nhau không?

+ Khi nâng tạ, tay ta đã tác dụng lên quả tạ một lực. Quả tạ chịu tác dụng của lực.

+ Khi cầu thủ đá bóng, chân cầu thủ tác dụng lực lên quả bóng. Quả bóng chịu tác dụng của lực.

Vật tác dụng lực tiếp xúc với vật chịu tác dụng lực.

Lực mà tay người nâng quả tạ và lực mà chân cầu thủ đá vào quả bóng được gọi là lực tiếp xúc.

Lực tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra lực có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.

Em hãy tìm thêm ví dụ về các lực tiếp xúc trong đời sống. 

• Vật nặng tác dụng lên lò xo làm lò xo giãn ra.
• Búa tác dụng lên đinh một lực làm định xuyên vào tường.

2. LỰC KHÔNG TIẾP XÚC

Tìm hiểu về lực không tiếp xúc

Thảo luận và trả lời câu hỏi:

Nhóm 1: Quan sát Hình 38.2, em hãy cho biết tại sao viên bi sắt lại bị kéo về phía nam châm? Trong Hình 38.2 và 37.2, vật nào gây ra lực và vật nào chịu tác dụng lực? Các vật có tiếp xúc với nhau không?

Nhóm 2: Theo em, có sự khác biệt nào về lực tác dụng minh hoạ ở hình 38.1a và 38.2.

Viên bi bị nam châm hút một lực; nam châm là vật gây ra lực tác dụng. Viên bi sắt là vật chịu tác dụng lực.

Viên bi bị nam châm hút một lực; nam châm là vật gây ra lực tác dụng. Viên bi sắt là vật chịu tác dụng lực.

Kiến thức:

Vật gây ra lực tác dụng tiếp xúc với vật chịu lực tác dụng.

Vật gây ra lực tác dụng không tiếp xúc với vật chịu lực tác dựng.

Lực mà nam châm tác dụng lên viên bi sắt và lực hút của Trái đất tác dụng lên quả táo trong quá trình quả táo chưa chạm đất được gọi là lực không tiếp xúc.

Lực không tiếp xúc xuất hiện khi vật (hoặc đối tượng) gây ra không có sự tiếp xúc với vật (hoặc đối tượng) chịu tác dụng của lực.

Câu hỏi: Em hãy tìm các ví dụ về lực không tiếp xúc trong đời sống

+ Các hạt mưa rơi xuống bị Trái Đất hút một lực.

+ Khi đưa hai cực cùng tên của hai nam châm lại gần nhau, chúng đẩy nhau với một lực

LUYỆN TẬP

Lực nào sau đây là lực tiếp xúc?

+ Lực của Trái Đất tác dụng lên bóng đèn treo trên trần nhà.

+ Lực của nam châm hút thanh sắt đặt cách nó một đoạn.

+ Lực của quả cân tác dụng lên lò xo khi treo quả cân vào lò xo.

+ Lực hút giữa Trái đất và Mặt trăng

Lực nào sau đây là lực không tiếp xúc?

1. Lực của bạn Linh tác dụng lên cửa để mở cửa.
2. Lực của chân cầu thủ tác dụng lên quả bóng.
3. Lực Trái đất tác dụng lên quyển sách đặt trên mặt bàn.
4. Lực Trái đất tác dụng lên quyển sách đặt trên mặt bàn.

Câu hỏi: Trong các hoạt động sau, hoạt động nào xuất hiện lực không tiếp xúc?

Bạn Lan dùng tay bẻ cong chiếc thước nhựa

=> Nam châm hút vào viên bi sắt

VẬN DỤNG

Quan sát các hình ảnh sau, hình ảnh nào cho thấy xuất hiện lực tiếp xúc, lực không tiếp xúc

Lực tiếp xúc

Lực không tiếp xúc

Bạn An cho rằng: “Những vật chỉ tác dụng lên nhau khi nó tiếp xúc với nhau”. Theo em, An nói như thế có đúng không?

Bạn An nói không đúng.

Các vật không tiếp xúc nhau vẫn có thể tác dụng lên nhau.