Giáo án PowerPoint Lịch sử 6 Cánh diều Bài 11: Giao lưu thương mại và văn hóa ở đông nam á (từ đầu công nguyên đến thế kỉ X)

KHỞI ĐỘNG

CÂU CHUYỆN “MỘT THÀNH PHỐ CHỨA ĐẦY CHÂU BÁU”

Ngược về đầu CN, Óc Eo (An Giang ngày nay) nằm ở vị trí bước một bước ra tới biển. Những năm 40 của thế kỉ XX, nhiều người dân khi làm ruộng nhặt được khá nhiều vật quý như chuỗi vòng đá quý, nhẫn vàng bạc, mặt ngọc, nhìn không khác mấy với những đồ nữ trang trưng bày trên cửa hàng vàng bạc thời nay.

Bài 11: Giao lưu thương mại và văn hóa ở đông nam á (từ đầu công nguyên đến thế kỉ x)

NỘI DUNG BÀI HỌC

1.     Tác động của quá trình giao lưu thương mại

2.     Tác động của quá trình giao lưu văn hóa

1. TÁC ĐỘNG QUÁ TRÌNH  GIAO LƯU THƯƠNG MẠI

Quan sát Hình 11.2, 11.3

Trình bày hoạt động giao lưu thương mại của các vương quốc cổ Đông Nam Á từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X

Hoạt động giao lưu thương mại của các vương quốc Đông Nam Á từ đầu CN-TK X

Khoảng đầu TK I: thương nhân Ấn Độ tăng cường hoạt động, tập trung ở các cảng thị lớn của các vương quốc Phù Nam, Ca-lin-ga, Sri Vi-giay-a,....

Từ thế kỉ VII: thương nhân Trung Quốc mở rộng quan hệ buôn bán với các trung tâm thương mại vùng ĐNA.

Là nơi cung cấp các sản vật tự nhiên như: gỗ quý, hương liệu, ngà voi, đồi mồi, ngọc trai,...; là thị trường tiêu thụ các sản phẩm thủ công như: len, dạ, đồ đồng, đồ sứ...

Đóng góp nhiều mặt hàng chủ lực trên những tuyên buôn bán đường biên kết nồi Á - Âu. Xuất hiện một số thương cảng, như Lâm Ấp của Chăm-pa, Pa-lem-bang của Sri Vi-giay-a.

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Giao lưu thương mại đã dẫn đến những thay đổi nào ở khu vực Đông Nam Á trong mười thế kỉ đầu Công nguyên?

Những thay đổi của Đông Nam Á trong quá trình giao lưu thương mại

Thúc đẩy sự ra đời của những trung tâm thương mại tại khu vực Đông Nam Á, dẫn đến sự phát triển nhanh của lịch sử khu vực.

Tác động trực tiếp đến sự ra đời của những vương quốc cổ nằm trên con đường giao lưu đó.

2. TÁC ĐỘNG CỦA QUÁ TRÌNH GIAO LƯU VĂN HÓA

Theo chân những con thuyền buôn bán đến từ nước ngoài, văn hoá bên ngoài cũng có mặt ở khu vực Đông Nam Á. Đông Nam Á chịu ảnh hưởng của nền văn hóa Trung Quốc và Ấn Độ, đặc biệt là nền văn hóa Ấn Độ.

Thảo luận và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1

Nhóm 1: Trình bày tác động của quá trình giao lưu văn hóa trên lĩnh vực tôn giáo.

Nhóm 2: Trình bày tác động của quá trình giao lưu văn hóa trên lĩnh vực chữ viết và văn học.

Nhóm 3: Trình bày tác động của quá trình giao lưu văn hóa trên lĩnh vực kiến trúc và điêu khắc.

Tác động của quá trình giao lưu văn hóatrên lĩnh vực tôn giáo

Phật giáo và Hin-đu giáo của Ấn Độ đã theo chân các nhà buôn, nhà truyền giáo vào Đông Nam Á hoà nhập với tín ngưỡng dân gian của cư dân bản địa.

Tác động của quá trình giao lưu văn hóa trên lĩnh vực chữ viết và văn học

•      Sáng tạo ra chữ viết riêng: chữ viết của người Chăm, người Khơ-me, người Môn, người Mã Lai... Riêng người Việt tiếp thu hệ thống chữ Hán từ Trung Quốc.

•      Sáng tạo ra những bộ sử thi như: Ra-ma Khiên (Thái Lan), Riêm Kê (Cam-pu-chia),...

Tác động của quá trình giao lưu văn hóa trên lĩnh vực kiến trúc và điêu khắc 

•      Kiến trúc: phổ biến là đền tháp, như tháp Chăm (Việt Nam), khu đền Bô-rô-bu-đua và Pram-ba-nan (In-đô-nê-xi-a), chùa Suê-đa-gon (Mi-an-ma),...

•      Nghệ thuật: chủ yếu là điêu khắc tượng thân, tượng Phật và phù điêu.

Hãy nhận xét về quá trình giao lưu văn hóa ở khu vực Đông Nam Á mười thế kỉ đầu Công nguyên?

Cư dân Đông Nam Á tiếp thu văn hoá Ấn Độ một cách hoà bình, trên cơ sở chủ động lựa chọn những yếu tố phù hợp trong quá trình lập quốc và phát triển, chủ yếu trong các lĩnh vực tôn giáo, chữ viết, văn học, nghệ thuật.

LUYỆN TẬP

1. Từ những thế kỉ đầu Công nguyên, thương nhân Ấn Độ và Trung Quốc buôn bán với Đông Nam Á chủ yếu qua đường nào?

A. Sông

B. Biển

C. Bộ

D. Sắt

=> B

2. Tôn giáo đã theo chân các nhà buôn du nhập vào Đông Nam Á:

 A. Phật giáo

B. Đạo giáo

C. Thiên chúa giáo

D. Hồi giáo

=> A

Trong vai hướng dẫn viên du lịch, em hãy giới thiệu về một thành tựu văn hóa đặc sắc ở Đông Nam Á (từ đầu Công nguyên đến thế kỉ X).

Ngôi đền Chăm Pa nằm trên đỉnh một ngọn đồi nhỏ ở cửa sông Cái - Nha Trang. Tên gọi "Tháp Pô Na-ga" được dùng để chỉ chung cả công trình kiến trúc này. Ngôi đền này được xây dựng trong thời kỳ đạo Hin-du (Ấn Độ giáo) đang cường thịnh khi Chăm Pa trong giai đoạn có tên gọi là Hoàn Vương quốc.

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Trả lời câu 1 – Luyện tập, SGK trang 56

Làm bài tập Bài 11, Sách bài tập

Đọc trước Bài 12, SGK trang 57

KHỞI ĐỘNG

Khi nói chuyện với các chiến sĩ Đại đoàn Quân tiên phong (Đền Hùng, Phú Thọ), Chủ tịch Hồ Chí Minh căn dặn: “Các vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.

Em có biết các vua Hùng đã dựng nước như thế nào không? Em đã từng được nghe về truyền thống này qua phương tiện nào?

Cha Lạc Long Quân và mẹ Âu Cơ là khởi nguồn của dân tộc và các vua Hùng là những người có công dựng nước.

BÀI 12: NHÀ NƯỚC VĂN LANG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1.     Sự ra đời nhà nước Văn Lang

2.     Tổ chức nhà nước Văn Lang

3.     Đời sống vật chất và tinh thần của cư dân Văn Lang

1. SỰ RA ĐỜI CỦA NHÀ NƯỚC VĂN LANG

Thảo luận và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 1

Phân biệt huyền thoại lịch sử và sự thật lịch sử về sự ra đời của nhà nước Văn Lang, đánh dấu (x) vào ô tương ứng:

Em hãy cho biết:

•      Nhà nước Văn Lang ra đời vào khoảng thời gian nào?

•      Lãnh thổ chủ yếu của nước Văn Lang thuộc khu vực nào của Việt Nam hiện nay.

*Trả lời:

•      Nhà nước Văn Lang ra đời vào khoảng thế kỉ VII TCN.

•      Nhu cầu làm thuỷ lợi và chống ngoại xâm đà thúc đẩy sự ra đời của nước Văn Lang.

•      Đứng đầu nhà nước là Hùng Vương (Vua Hùng), đóng đô ở Phong Châu (thuộc Phú Thọ ngày nay).

•      Lãnh thổ chủ yếu của nước Văn Lang thuộc lưu vực các dòng sông thuộc Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ ngày nay.

MỞ RỘNG

Do sự phát triển của công cụ đồng và sắt nên đời sống sản xuất có sự chuyển biến, cùng với nhu cầu làm thuỷ lợi (thể hiện qua truyền thuyết Sơn Tinh  Thuỷ Tinh) và chống ngoại xâm (thể hiện qua truyền thuyết Thánh Giáng) đã thúc đẩy sự ra đời Nhà nước đầu tiên - Nhà nước Văn Lang. Đây là điểm tương đồng với sự hình thành các nhà nước phương Đông khác.

Ý nghĩa sự ra đời nhà nước Văn Lang

Mở ra thời kì dựng nước đầu tiên trong lịch sử dân tộc

Kết thúc thời kì nguyên thủy trên đất nước Việt Nam, tạo tiền đề cho sự hình thành và phát triển nền văn minh của thời kì dựng nước trong lịch sử Việt Nam

2. TỔ CHỨC NHÀ NƯỚC VĂN LANG

Giải thích các khái niệm

Bồ chính: già làng đứng đầu chiềng,chạ thời Hùng Vương.

Lạc hầu: chức quan phụ trách việc dân sự (quan văn) thời Hùng Vương - An Dương Vương.

Lạc tướng: chức quan phụ trách việc quân sự (quan võ) thời Hùng Vương - An Dương Vương

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Trình bày tổ chức bộ máynhà nước Văn Lang

Em có nhận xét gì về tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang?

Tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang

Hùng Vương chia nước làm 15 bộ,giúp việc cho vua là các Lạc hầu, Lạc tướng.

Đứng đầu các chiềng, chạ là Bồ chính.

Nhận xét về tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang

Đã được hình thành từ trung ương đến địa phương nhưng sơ khai, tổ chức đơn giản, chia làm 3 cấp

Nhà nước chưa có quân đội, chưa có luật pháp. Tuy đơn giản nhưng đã là tổ chức chính quyền cai quản nhà nước.

MỞ RỘNG

Con trai vua gọi là Quan lang, con gái vua gọi là Mị nương. Xã hội bao gồm những người quyền quý, dân tự do (nông dân công xã, thợ thủ công) và nô tì.

3. ĐỜI SỐNG VẬT CHẤT VÀ TINH THẦN CỦA CƯ DÂN VĂN LANG

Nghe điệu hát ru con

Lời hát ru có từ bao đời nay. Cha ông ta đã làm nhà, xây làng, dựng nước, chống giặc ngoại xâm, để lại cho chúng ta một giang sơn gấm vóc, một nền văn hoá phù hợp với điều kiện tự nhiên và lối sống của dân tộc.

Thảo luận và trả lời câu hỏi vào Phiếu học tập số 2

Nhóm 1: Trình bày đời sống vật chất chất của cư dân Văn Lang

Nhóm 2: Trình bày đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang

Đời sống vật chất của cư dân Văn Lang

Đời sống tinh thần của cư dân Văn Lang

LUYỆN TẬP

1. Kinh đô của nước Văn Lang đóng ở:

A. Phong Châu (Phú Thọ ngày nay)

B. Mê Linh (Hà Nội ngày nay)

C. Đông Anh (Hà Nội ngày nay)

D. Luy Lâu (Bắc Ninh ngày nay)

=> A

2. Đứng đầu chiềng, chạ thời Hùng Vương

A. Bồ chính

C. Lạc tướng

B. Lạc hầu

D. Quan lại

=> A

3. Em hãy vẽ sơ đồ tổ chức nhà nước Văn Lang.

VẬN DỤNG

Ngày nay, những phong tục, tập quán, tín ngưỡng từ thời Văn Lang còn được lưu giữ

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

·        Làm bài tập Bài 12, Sách bài tập

·        Đọc trước Bài 13, SGK trang 62