Giáo án PPT Lịch sử 6 cánh diều Bài 8: Trung Quốc từ thời cổ đại đến thế kỉ VII

BÀI 8: TRUNG QUỐC TỪ THỜI CỔ ĐẠI ĐẾN THẾ KỈ VII

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Em có biết người Trung Quốc tạo ra vật này làm gì không? Về sau nó được kế thừa trong lĩnh vực nào?

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Điều kiện tự nhiên

- Nêu những đặc điểm về điều kiện tự nhiên của Trung Quốc cổ đại. 

- Cho biết Hoàng Hà và Trường Giang có tác động như thế nào đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại?

Ghi nhớ:

- Đặc điểm về điều kiện tự nhiên của Trung Quốc cổ đại: Lưu vực Hoàng Hà, Trường Giang có đất phù sa màu mỡ. Những nhà nước đầu tiên ra đời ở hạ lưu Hoàng Hà, hạ lưu Trường Giang.

- Hoàng Hà và Trường Giang có tác động đến cuộc sống của cư dân Trung Quốc thời cổ đại:

+ Tác động tích cực: 

• Hoàng Hà là con sông lớn thứ hai ở Trung Quốc(“sông Mẹ”), phù sa màu mỡ của nó đã tạo nên một vùng đồng bằng châu thổ phì nhiêu, thuận lợi cho việc trồng trọt khi công cụ sản xuất còn tương đối thô sơ. Chính vì vậy, nơi đây đã trở thành cái nôi của văn minh Trung Quốc.

• Xuôi về phía nam, vùng đồng bằng rộng lớn ở lưu vực Trường Giang đất đai phì nhiêu, khí hậu ấm áp, thuận lợi cho nhiều loại cây trồng phát triển.

+ Tác động tiêu cực: lũ lụt do hai con sông cũng đã gây ra nhiều khó khăn cho đời sống và cướp đi rất nhiều sinh mạng của người dân.

2. Quá trình thống nhất và sự xác lập chế độ phong kiến dưới thời Tần Thủy Hoàng

+ Trình bày những nét chính về quá trình nhà Tần thống nhất Trung Quốc.

+ Nêu nguyên nhân vì sao nhà Tần thống nhất được lãnh thổ Trung Quốc?

Ghi nhớ:

- Những nét chính về quá trình nhà Tần thống nhất Trung Quốc:

+ Từ khoảng thiên niên kỉ III đến cuối thiên niên kỉ II TCN, nhà Hạ, Thương, Chu lần lượt thay nhau cầm quyền ở Trung Quốc. Khoảng thế kỉ VIII TCN, nhà Chu suy yếu, các nước ở lưu vực Hoàng Hà, Trường Giang nổi dậy và đánh chiếm lẫn nhau trong suốt 5 thế kỉ tiếp theo, sử sách gọi là thời Xuân Thu - Chiến Quốc.

+ Nửa sau thế kỉ III TCN, nhà Tần dần lớn mạnh, lần lượt đánh bại các nước khác và thống nhất Trung Quốc vào năm 221 TCN. Vua nước Tần lấy hiệu là Tần Thuỷ Hoàng Đế. 

- Nhà Tần thống nhất được lãnh thổ Trung Quốc vì nước Tần có tiềm lực kinh tế và quân sự mạnh nhất.

……………………………………………………..

3. Trung Quốc từ nhà Hán đến nhà Tùy

Hãy kể tên các thời kì và các triều đại phong kiến Trung Quốc từ nhà Hán đến nhà Tùy. 

Ghi nhớ:

- Các thời kì và các triều đại phong kiến Trung Quốc từ nhà Hán đến nhà Tùy:

+ Từ sau thời nhà Tần, xã hội Trung Quốc thời kì này gắn liền với những triều đại: Hán, Tam quốc, Tần, Nam - bắc triều, Tùy. 

+ Triều đại kéo dài nhiều nhất: nhà Hán.

+ Triều đại tồn tại ngắn nhất: nhà Tùy.

- Những triều đại Trung Quốc nào đã xâm lược nước ta: nhà Triệu, nhà Hán, nhà Nam Hán,...

+ Nhà Hán có sự kiện liên quan đến lịch sử Việt Nam: nhà Hán đô hộ nước ta, Hai Bà Trưng phất cờ khởi nghĩa.

4. Một số thành tựu của văn minh Trung Quốc

+ Nhóm 1: Trình bày thành tựu về tư tưởng.

+ Nhóm 2: Trình bày thành tựu về chữ viết.

+ Nhóm 3: Trình bày thành tựu về văn học, sử học.

+ Nhóm 4: Trình bày thành tựu về y học, kĩ thuật, kiến trúc. 

Ghi nhớ:

- Thành tựu về tư tưởng.

+ Nhiều học thuyết tư tưởng chính trị  và triết học. Nổi bật nhất là bốn phái: Nho gia, Pháp gia, Đạo gia, Mặc gia. 

+ Khổng Tử là người có học vấn uyên bác, trong quá trình dạy học, ông luôn đặt đạo đức lên hàng đầu. 

- Thành tựu về chữ viết.

+ Chữ được khắc trên mai rùa, xương thú (giáp cốt), sau khắc trên chuông, đỉnh đồng (kim văn).

+ Phổ biến là viết trên các thẻ tre, trúc.

- Thành tựu về văn học, sử học.

+ Văn học: Kinh Thi là tác phẩm văn học nổi tiếng nhất ở Trung Quốc dưới thời Xuân Thu. Thời Chiến Quốc, thành tựu văn học nổi bật là Sở tử, trong đó, tiêu biểu nhất là các sáng tác của Khuất Nguyên như: Li tao, Cửu ca, Thiên vấn,...

+ Sử học: sử kí của Tự Mã Thiên là tác phẩm sử học tiêu biểu nhất, ngoài ra còn có tác phẩm Tam quốc chí của Trần Thọ.

- Thành tựu về y học, kĩ thuật, kiến trúc. 

+ Y học: dùng cây cỏ làm thuốc chữa bệnh.

+ Kĩ thuật: làm giấy, la bàn, kĩ thuật in. 

+ Kiến trúc: Vạn lí trường thành được xem là biểu tượng của nền văn minh Trung Quốc.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

HS trả lời câu hỏi 1 phần Luyện tập SGK trang 41.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

HS trả lời câu hỏi 3 phần Vận dụng SHS trang 41.