Giáo án PPT Lịch sử 6 cánh diều Bài 17: Bước ngoặt lịch sử đầu thế kỉ X

BÀI 17: BƯỚC NGOẶT LỊCH SỬ ĐẦU THẾ KỈ X

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Nhìn vào bức tranh, em có biết cuối cùng ai là người đã hoàn thành trọn vẹn được ước nguyện độc lập thiêng liêng ấy và chiến thắng đó mang tên gì không?

Gợi ý:

Ngô Quyền với trận chiến Bạch Đằng đã hoàn thành được trọn vẹn ước nguyện độc lập thiêng của Hai Bà Trưng, Bà Triệu đến Lý Bí, Mai Thúc Loan và của toàn dân tộc.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Họ Khúc giành quyền tự chủ

Khúc Thừa Dụ đã giành quyền tự chủ như thế nào?

Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện điều gì?

Ghi nhớ:

- Khúc Thừa Dụ đã giành quyền tự chủ: 

+ Từ cuối thế kỉ IX, nhà Đường ngày càng suy yếu. Giữa năm 905, nhân cơ hội Tiết độ sứ Độc Cô Tôn bị giáng chức, Khúc Thừa Dụ đã tập hợp nhân dân chiếm thành Đại La (Hà Nội), tự xưng Tiết độ sứ.

+ Đầu năm 906, hoàng để nhà Đường buộc phải công nhận, phong Khúc Thừa Dụ làm Tiết độ sử An Nam.

- Việc nhà Đường công nhận chức Tiết độ sứ cho Khúc Thừa Dụ thể hiện:

+ Nhà Đường ngày càng suy yếu.

+ Khúc Thừa Dụ thực hiện một cuộc cướp chính quyền một cách khéo léo, đẩy nhà Đường vào thế đã rồi - buộc phải công nhận chính quyền tự chủ của người Việt.

2. Dương Đình Nghệ khôi phục nền tự chủ

Dương Đình Nghệ đã khôi phục và giành quyền tự chủ như thế nào?

Ghi nhớ:

Dương Đình Nghệ đã khôi phục và giành quyền tự chủ: 

+ Đầu năm 931, Dương Đình Nghệ - một tướng của họ Khúc - kéo quân từ Ái Châu tiến đánh và nhanh chóng làm chủ thành Đại La.

+ Cuộc kháng chiến chống quân Nam Hán xâm lược năm 931 giành thắng lợi, Dương Đình Nghệ xưng Tiết độ sứ, khôi phục nền tự chủ.

3. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng

+ Ngô Quyền kéo quân ra Bắc để làm gì?

+ Mục đích xâm lược lần thứ hai của quân Nam Hán là gì?

+ Ngô Quyền đã chuẩn bị kế hoạch cho trận thủy chiến chặn giặc như thế nào?

Ghi nhớ:

- Ngô Quyền kéo quân ra Bắc để đánh giặc Nam Hán. 

- Mục đích xâm lược lần thứ hai của quân Nam Hán: mưu đồ trả thù lần thất bại trước đó và dã tâm bành trướng, mở rộng lãnh thổ của nhà Nam Hán. 

- Tóm tắt diễn biến trận Bạch Đằng năm 938:

+ Cuối năm 938, Lưu Hoằng Tháo dẫn quân tiến vào khu vực cửa biển Bạch Đằng. Khi nước triều dâng cao, Ngô Quyền cử quân ra đánh và giả vờ thua.

+ Lưu Hoằng Tháo sai quân đuổi theo, vượt qua khu vực có bãi cọc ngâm mà không hề hay biết.

+ Khi nước triều bắt đần rút, Ngô Quyên hạ lệnh cho quân tấn công. Bị đánh bất ngờ, quân Nam Hán quay đầu tháo chạy. Nước triều rút ngày càng mạnh, bãi cọc ngầm lộ ra. Các chiến thuyền của quân Nam Hán va vào bãi cọc, vỡ và bị chìm. Lưu Hoằng Tháo tử trận trong đám tàn quân.

- Nét độc đáo trong cách tổ chức đánh giặc của Ngô Quyên thể hiện điểm:

+ Ngô Quyền đã phân tích được thế mạnh yếu của quân giặc: quân đông, có lợi thế về chiến thuyền; thế yếu của quân Nam Hán lại là tiến quân đến bằng đường biển nhưng không nắm vững địa hình cụ thể, kéo quân từ xa đến mệt mỏi lại mất nội ứng do Công Tiễn đã chết.

+ Chủ động bày trận địa phục kích, biết lợi dụng lợi thế của sông Bạch Đằng để tổ chức thủy chiến.

- Ý nghĩa lịch sử của chiến thắng Bạch Đằng năm 938:

+ Đánh bại hoàn toàn ý chí xâm lược của nhà Nam Hán.

+ Thể hiện ý chí quyết tâm đấu tranh chống xâm lược của dân tộc ta.

+ Bảo vệ vững chắc nền độc lập dân tộc và mở ra thời đại độc lập đối với dân tộc ta.

+ Đánh dấu sự trưởng thành của dân tộc và kết thúc hoàn toàn thời kì đấu tranh giành lại độc lập hàng chục thế kỉ, đưa dân tộc ta bước sang một kỉ nguyên mới.

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

HS trả lời câu hỏi 1 phần Luyện tập SGK trang 90.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

HS trả lời câu hỏi 4 phần Vận dụng SGK trang 90.