Giáo án PowerPoint ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo bài 1: Thánh Gióng

Bài 1. LẮNG NGHE LỊCH SỬ NƯỚC MÌNH

Văn bản. THÁNH GIÓNG 

(Truyền thuyết)

NỘI DUNG BÀI HỌC

TRÒ CHƠI: AI NHANH HƠN

Luật chơi

• Chia lớp thành 2 đội (tương đương 2 dãy)
• Học sinh mỗi đội sẽ lần lượt viết tên những truyện truyền thuyết mà mình đã được nghe, được đọc lên bảng.
• Trong thời gian 2 phút, dãy nào viết được nhiều đáp án đúng lên bảng sẽ thắng cuộc.

MỘT SỐ HÌNH ẢNH VỀ TRUYỆN TRUYỀN THUYẾT VIỆT NAM

HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu chung về truyện truyền thuyết

• Nhiệm vụ: Đọc phần Tri thức đọc hiểu trong SGK trang 17, 18 để nêu những hiểu biết về thể loại truyện truyền thuyết

1. Khái niệm của truyện truyền thuyết?
2. Hãy nêu đặc điểm của truyện truyền thuyết? Phân loại?
3. Khái niệm

Truyện truyền thuyết là loại truyện dân gian, có yếu tố hoang đường, kì ảo, kể về các sự việc và nhân vật liên quan đến lịch sử hoặc giải thích nguồn gốc phong tục, cảnh vật địa phương theo quan niệm của nhân dân.

2. Đặc điểm

 a.Cách xây dựng nhân vật.

• Nhân vật thường có đặc điểm khác lạ về lai lịch, phẩm chất, tài năng, sức mạnh…
• Thường gắn với sự kiện lịch sử và có công lao lớn đối với cộng đồng.
• Được cộng đồng truyền tụng và tôn thờ.

1. Cốt truyện.

• Thường xoay quanh công trạng, kì tích của nhân vật mà cộng đồng truyền tụng, tôn thờ.
• Thường sử dụng yếu tố kì ảo nhằm thể hiện tài năng, sức mạnh khác thường của nhân vật.
• Cuối truyện thường gợi nhắc dấu tích xưa còn lưu lại đến hiện tại.

1. Phân loại truyền thuyết

• Truyền thuyết thời Hùng Vương - thời đại mở đầu lịch sử Việt Nam. Đặc điểm: gắn với việc giải thích nguồn gốc dân tộc và công cuộc dựng nước, giữ nước thời đại vua Hùng.
• Truyền thuyết của các triều đại phong kiến. Đặc điểm: bám sát lịch sử hơn, và sử dụng ít yếu tố hoang đường, kì ảo hơn các truyền thuyết thời Hùng Vương.

THÁNH GIÓNG (Truyền thuyết)

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Hình ảnh sau gợi em nhớ đến nhân vật nào trong truyền thuyết? Hãy nêu những hiểu biết của em về nhân vật này?

HƯỚNG DẪN ĐỌC TRUYỆN

1. Đọc và tìm hiểu chú thích

+ Đọc rõ ràng, rành mạch, nhấn giọng ở những chi tiết kì lạ:

Đoạn Gióng ra đời: ngạc nhiên, hồi hộp.

Đoạn Gióng trả lời sứ giả: dõng dạc, trang nghiêm.

Đoạn cả làng nuôi Gióng: háo hức, phấn khởi.

Đoạn Gióng đánh giặc: cần đọc với giọng khẩn trương, mạnh mẽ.

Đoạn cuối: chậm, nhẹ, mang màu sắc huyền thoại.

2. Tóm tắt văn bản

THẢO LUẬN NHÓM

? Hãy sắp xếp những hình ảnh trên và liệt kê những sự việc chính của truyện theo đúng trình tự diễn biến?

2. Bố cục

Phần 1: Từ đầu đến “đặt đâu thì nằm đấy”: Sự ra đời của Gióng

Phần 2: Tiếp theo đến “…cứu nước”:Sự lớn lên của Thánh Gióng

Phần 3: Tiếp theo đến “bay lên trời”: Gióng đánh giặc cứu nước và bay về trời

Phần 3: Đoạn còn lại: Những dấu tích còn lại

3. Nhân vật và sự việc

Thảo luận cặp đôi:

+ Truyện xảy ra thời nào? Kể về chuyện gì? Nhân vật nào nổi bật?

+ Nêu những sự kiện chính của truyện.

+ Hãy kể tóm tắt truyện từ 5-7 câu?

3. Nhân vật và sự việc

Thời gian: liên quan đến sự thật lịch sử ở thời đại Hùng Vương

• Đã có những cuộc chiến tranh ác liệt diễn ra giữa dân tộc ta và giặc ngoại xâm từ phương Bắc.
• Người Việt cổ đã cùng đoàn kết đứng lên chống giặc ngoại xâm, dùng tất cả các phương tiện để đánh giặc.
• Người Việt thời bấy giờ đã chế tạo ra vũ khí bằng sắt, thép.

Sự việc chính

• (1) Sự ra đời kì lạ
• (2) Tiếng nói đầu tiên xin đi đánh giặc
• (3) Gióng đòi roi sắt, ngựa sắt, giáp sắt
• (4)Gióng vươn vải trở thành tráng sĩ
• (5) Gióng nhổ tre bên đường đánh giặc
• (6)Gióng bay về trời

1. Đọc hiểu văn bản
2. Sự ra đời của Gióng

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 1

Yêu cầu: Thảo luận nhóm

Nhiệm vụ: hoàn thành phiếu học tập sau

1. Tìm những chi tiết kể về sự ra đời của Gióng (bình thường/ khác thường)?
2. Nhận xét về những chi tiết ấy? Suy nghĩ gì về nguồn gốc của Gióng?
3. Sự ra đời của Gióng

Sự bình thường: Con hai vợ chồng ông lão chăm chỉ làm ăn và phúc đức.

Sự khác thường:

bà mẹ ướm vết chân lạ, về thụ thai.

mười hai tháng sau  sinh một cậu bé ....

lên ba vẫn không biết nói, biết cười,  chẳng biết đi, cứ đặt đâu thì nằm đấy.

=> Sự ra đời của Thánh Gióng kì lạ, khác thường. Nhưng Gióng xuất thân bình dị, gần gũi - người anh hùng của nhân dân.

Theo quan niệm của dân gian, đã là bậc anh hùng thì phi thường, kì lạ trong mọi biểu hiện, kể cả lúc mới được sinh ra. Điều đó thể hiện sự kì vọng vào những việc làm có ý nghĩa của người đó.

2. Sự lớn lên của Gióng

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Yêu cầu: Thảo luận nhóm, chia lớp thành 6 nhóm thảo luận.

Nhiệm vụ: hoàn thành phiếu học tập sau

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Yêu cầu: Thảo luận nhóm, chia lớp thành 6 nhóm thảo luận.

Nhiệm vụ: hoàn thành phiếu học tập sau

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 2

Câu hỏi: Gióng đánh giặc xong, cởi áo giáp sắt để lại và bay về trời. Con có đồng tình với cách kết thúc truyện như trên không? Vì sao?

- Giặc tan, Gióng cưỡi ngựa bay về trời:

+ Sự trung thực, không vụ lợi

+ Gióng về với cõi vô biên, bất tử, sống mãi trong lòng dân tộc.

Câu hỏi: ? Sau khi Gióng bay về trời, những dấu tích lịch sử nào còn sót lại? Qua đó, con có nhận xét gì về thái độ của nhân dân ta?

Những dấu tích còn lại

à Thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn về một người anh hùng cứu nước giúp dân.

4. Những dấu tích còn lại

• Đền thờ Phù Đổng Thiên Vương
• Bụi tre đằng ngà
• Ao hồ liên tiếp
• Làng Cháy

à Thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn về một người anh hùng cứu nước giúp dân.

Tổng kết

Câu 1. Thông qua hình tượng Thánh Gióng, truyện phản ánh hiện thực và ước mơ gì của nhân dân?

Câu 2. Vai trò của các yếu tố hoang đường, kì ảo trong việc thể hiện nội dung?

III. Tổng kết

Nội dung: Truyện kể về công lao đánh đuổi giặc ngoại xâm của người anh hùng Thánh Gióng, qua đó thể hiện ý thức tự cường của dân tộc ta.

Ý nghĩa: Truyện ca ngợi người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, anh dũng kiên cường của dân tộc ta.

Nghệ thuật

- Chi tiết tưởng tượng kì ảo

- Khéo kết hợp huyền thoại và thực tế (cốt lõi sự thực lịch sử với những yếu tố hoang đường)

LUYỆN TẬP

Ý nghĩa hình tượng Thánh Gióng là gì?

- Tượng trưng cho sức mạnh của tinh thần đoàn kết toàn dân

- Biểu tượng về lòng yêu nước, sức mạnh chống giặc ngoại xâm của nhân dân ta.

- Ước mơ cùa nhân dân ta về hình mẫu lí tưởng của người anh hùng chống giặc ngoại xâm thời kì đầu dựng nước.

Trong truyện Thánh Gióng, cậu bé Gióng cất tiếng nói đầu tiên khi nào?

Khi nghe sứ giả của nhà vua đi loan truyền tìm người tài giỏi cứu nước, phá giặc Ân.

Để ghi nhớ công ơn của Thánh Gióng, vua Hùng đã phong cho Thánh Gióng danh hiệu gì?

Phù Đổng Thiên Vương.

Nêu ý nghĩa của truyện truyền thuyết Thánh Gióng?

Truyện ca ngợi người anh hùng đánh giặc tiêu biểu cho sự trỗi dậy của truyền thống yêu nước, tinh thần đoàn kết, anh dũng kiên cường của dân tộc ta.

Những di tích còn để lại của Thánh Gióng thể hiện thái độ gì của nhân dân ta?

Thể hiện sự trân trọng, biết ơn, niềm tự hào và ước muốn về một người anh hùng cứu nước giúp dân.

VẬN DỤNG

Quan sát video sau và cùng thảo luận trả lời câu hỏi:

• Việc lập đền thờ và hàng năm mở hội Gióng thể hiện điều gì? Nêu một vài hiểu biết của em về hội Gióng?
• Tại sao hội thi thể thao trong nhà trường mang tên“Hội khỏe Phù Đổng”?

VẬN DỤNG

Việc lập đền thờ và hàng năm mở hội Gióng: Thể hiện tấm lòng tri ân người anh hùng bất tử, hướng về cội nguồn.

2. Lí do đặt tên: Hội khỏe Phù Đổng

Hội thi dành cho lứa tuổi thiếu niên, lứa tuổi Thánh Gióng trong thời đại mới.

Hình ảnh Thánh Gióng là hình ảnh của sức mạnh, của tinh thần chiến thắng rất phù hợp với ý nghĩa của một hội thi thể thao.

Mục đích của hội thi là rèn luyện thể lực, sức khoẻ để học tập, lao động, góp phần bảo vệ và xây dựng Tổ quốc sau này.

Về nhà

Em hãy thiết kế sơ đồ tư duy về quá trình đánh giặc của người anh hùng làng Gióng theo bảng tiêu chí dưới đây.