Giáo án PPT Ngữ văn 6 chân trời Bài 1: Sự tích Hồ Gươm

VĂN BẢN 2: SỰ TÍCH HỒ GƯƠM

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Hồ Gươm là danh thắng nổi tiếng của thủ đô Hà Nội. Địa danh này gắn với tên tuổi người anh hùng Lê Lợi và xuất phát từ một truyền thuyết – Sự tích Hồ Gươm. Vậy truyền thuyết này có những đặc sắc gì về nội dung và nghệ thuật? Bài học hôm nay chúng ta sẽ cùng tìm hiểu văn bản này.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Trải nghiệm cùng văn bản

+ Sự tích Hồ Gươm thuộc thể loại truyện gì?

+ Em hãy xác định phương thức biểu đạt? Bố cục của văn bản?

Ghi nhớ:

1. Thể loại:

- Truyền thuyết địa danh: Loại truyền thuyết giải thích nguồn gốc lịch sử của một địa danh. 

- Sự tích Hồ Gươm - truyền thuyết tiêu biểu về hồ Hoàn Kiếm và về Lê Lợi.

2. Đọc- kể tóm tắt

- Ngôi kể: ngôi thứ ba

- PTBĐ: tự sự

3. Bố cục: 2 phần

- P1: Từ đầu đến đất nước: Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần.

- P2: Còn lại: Long Quân đòi lại gươm thần.

2. Đọc hiểu  cùng văn bản

2.1. Tìm hiểu hoàn cảnh Long Quân cho nghĩa quân mượn gươm thần

+ Long quân cho nghĩa quân Lam Sơn mượn gươm thần trong hoàn cảnh nào? 

+ Trong Sự tích Hồ Gươm, Long Quân để cho Lê Thận tình cờ tìm thấy lưỡi gươm ở một nơi, Lê Lợi tình cờ tìm thấy chuôi gươm ở một nơi khác. Thông qua cách cho mượn gươm như vậy, tác giả dân gian muốn thể hiện điều gì?

+ Ý nghĩa của chi tiết Long Quân cho Lê Lợi và nghĩa quân mượn gươm?

Ghi nhớ:

+ Hoàn cảnh: Giặc Minh đô hộ, nghĩa quân Lam Sơn đã nhiều lần khởi nghĩa nhưng đều thất bại.

+ Lê Thận đi đánh cá, cả ba lần thả lưới đều vớt được lưỡi gươm. Khi Lê Lợi đến nhà của Lê Thận thì thanh gươm bỗng sáng rực và trên gươm có hai chữ "Thuận Thiên". Khi bị giặc đuổi, đi qua khu rừng, Lê Lợi bỗng thấy ánh sáng lạ trên ngọn cây đa thì đó cái chuôi gươm nạm ngọc và tra vào lưỡi gươm thì vừa như in. 

=> Lê Lợi nhận được thanh gươm báu khi trải qua nhiều khó khăn, thử thách.

+ Thanh gươm trong truyện này được gọi là gươm thần vì có nguồn gốc kì lạ và sức mạnh phi thường. Từ khi có thanh gươm, nghĩa quân dành được nhiều thắng lợi.

=> Chi tiết này thể hiện đặc điểm đặc trưng của truyện truyền thuyết là  truyện thường có các chi tiết kì ảo, hoang đường.

2.2. Ý nghĩa của thanh gươm thần

+ Thanh gươm thần có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc kháng chiến của nghĩa quân Lam Sơn?

Ghi nhớ:

- Thanh gươm thần kì là tượng trưng cho sức mạnh của toàn dân tham gia đánh giặc. 

………………………………………

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Vì sao Lê Lợi nhận gươm ở Thanh Hóa nhưng lại trả gươm ở Thăng Long?

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

- GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi: Theo em, Sự tích Hồ Gươm thể hiện những đặc điểm nào của thể loại truyền thuyết?