Giáo án và PPT Địa lí 7 cánh diều Bài 1: Vị trí địa lí, phạm vi và đặc điểm tự nhiên châu Âu

BÀI 1: VỊ TRÍ ĐỊA LÍ, PHẠM VI VÀ ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN CHÂU ÂU

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em hãy kể tên một số đồng bằng ở châu Âu?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

HOẠT ĐỘNG 1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI CHÂU ÂU

S thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày đặc điểm vị trí, hình dạng và kích thước Châu Âu?

Sản phẩm dự kiến:

- Đặc điểm vị trí địa lí, hình dạng và kích thước châu Âu:

+ Châu Âu là một bộ phận phía Tây của lục địa Á – Âu, ngăn cách với châu Á bởi dãy U-ran. Phần lớn lãnh thổ nằm giữa các vĩ tuyến 36°B và 71°B, chủ yếu thuộc đới ôn hòa của bán cầu Bắc. 

+ Diện tích châu Âu trên 10 triệu km², chỉ hơn châu Đại Dương. Đường bờ biển bị cắt xẻ mạnh, tạo thành nhiều bán đảo, biển, vũng, vịnh ăn sâu vào đất liền. 

- Châu Âu có 3 mặt giáp biển và đại dương:

+ Phía Bắc giáp Bắc Băng Dương.

+ Phía Nam giáp biển Địa Trung Hải.

+ Phía Tây giáp Đại Tây Dương.

+ Phía Đông ngăn cách châu Á bởi dãy Uran.

- Các biển bao quanh châu Âu:

+ Địa Trung Hải

+ Ca-xpi

+ Biển Đen

+ Biển Ban-tích

+ Biển Bắc

HOẠT ĐỘNG 2. ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy nêu những đặc điểm tự nhiên của Châu Âu. Nhận xét về địa hình, khí hậu, sông ngòi?

Sản phẩm dự kiến:

Địa hình

- Châu Âu có hai khu vực địa hình: đồng bằng và  miền núi

+ Khu vực đồng bằng: chiếm 2/3 diện tích châu lục. Các đồng bằng được hình thành do nhiều nguồn gốc khác nhau nên có đặc điểm địa hình khác nhau. 

+ Khu vực miền núi bao gồm:

· Địa hình núi già phân bố ở phía Bắc và trung tâm châu lục. Phần lớn các dãy núi có độ cao trung bình và thấp.

· Địa hình núi trẻ phân bố chủ yếu ở phía Nam. Phần lớn các núi có độ cao trung bình dưới 2 000m. Dãy An-pơ cao và đồ sộ nhất châu Âu, có nhiều đỉnh trên 4 000m.

Khí hậu

- Có sự phân hóa mạnh từ bắc xuống nam, từ tây sang đông tạo nên các đới và kiểu khí hậu khác nhau gồm:

          + Đới khí hậu cực và cận cực: quanh năm giá lạnh, lượng mưa trung bình năm dưới 500mm.

          + Đới khí hậu ôn đới:

· Khí hậu ôn đới hải dương: ôn hòa, mùa đông tương đối ẩm, mùa hạ mát, có mưa quanh năm, lượng mưa trung bình năm 800 – 1000 mm trở lên.

· Khí hậu ôn đới lục địa: mùa đông lạnh và khô, mùa hạ nóng và ẩm. Lượng mưa nhỏ, trung bình năm chỉ trên dưới 500mm, mưa chủ yếu vào mùa hạ.

· Đới khí hậu cận nhiệt: mùa hạ nóng và khô, thời tiết ổn định. Mùa đông ấm và mưa nhiều. Lượng mưa trung bình năm khoảng 500 – 700mm.

Sông ngòi

- Có lượng nước dồi dào, chế độ nước phức tạp 

- Hệ thống kênh đào phát triển, giao thông thuận lợi.

Đới thiên nhiên

- Đới lạnh:

          + Có khí hậu cực và cận cực: chiếm một phần nhỏ diện tích lãnh thổ.

          + Quanh năm tuyết bao phủ, sinh vật nghèo nàn, động vật có một số loài chịu được lạnh. 

- Đới ôn hòa: có khí hậu ôn đới và khí hậu cận nhiệt. Thiên nhiên thay đổi theo sự thay đổi của nhiệt độ và lượng mưa.

          + Phía bắc: khí hậu lạnh, ẩm ướt. Thực vật chủ yếu là rừng lá kim, nhóm đất điển hình là đất pốt-dôn.

          + Phía tây: mùa đông ấm, mùa hạ mát, mưa nhiều. Thảm thực vật chủ yếu là rừng lá rộng. Nhóm đất điển hình là đất rừng nâu xám.

          + Phía đông nam: khí hậu mang tính chất lục địa, mưa ít. Thảm thực vật là thảo nguyên ôn đới.

          + Phía nam: khí hậu cận nhiệt đới trung hải. Rừng và cây bụi lá cứng kém phát triển.

HOẠT ĐỘNG 3. CÁC ĐỚI THIÊN NHIÊN

HS thảo luận trả lời câu hỏi: Em hãy trình bày các đới thiên nhiên ở Châu Âu?

Sản phẩm dự kiến:

- Đới lạnh:

          + Chiếm diện tích không đáng kể: gồm một phần nhỏ ở Bắc Âu và các đảo quần đảo ở Bắc Băng

          + Khí hậu: lạnh và ẩm quanh năm

          + Thực vật: chủ yếu là rêu, địa y

          + Động vật: nghèo về thành phần loài, thường gặp nhất là chuột Lem-mút, chó sói, chồn, cú bắc cực,…

- Đới ôn hòa:

          + Chiếm phần lớn lãnh thổ châu Âu

          + Khí hậu: phân hóa theo hướng tây – đông

          + Thực vật:

· Ven biển phía Tây: rừng lá rộng, rừng hỗn hợp

· Sâu trong nội địa: rừng lá kim, thảo nguyên

· Phía đông nam: thảo nguyên, bán hoang mạc

· Phía nam: rừng lá cứng (sồi, nguyệt quế, ô liu, thông, tuyết tùng,…)

- Động vật đa dạng: nai sừng tấm, sóc, gấu nâu, linh miêu, thằn lằn, tắc kè, rùa, rắn,…

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: So với các châu lục khác trên thế giới, châu Âu có diện tích

A. Lớn nhất. 

B. Nhỏ nhất.

C. Lớn thứ tư. 

D. Lớn thứ năm.

Câu 2: Khu vực địa hình nào chiếm phần lớn diện tích châu Âu?

A. Cao nguyên.

B. Núi già.

C. Núi trẻ.

D. Đồng bằng.

Câu 3: Núi trẻ phân bố chủ yếu ở

A. Bắc Âu.

B. Nam Âu.

C. Tây Âu.

D. Đông Âu.

Sản phẩm dự kiến:

Câu 1: D

Câu 2: D

Câu 3: B

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Xác định mỗi biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa dưới đây thuộc kiểu khí hậu nào ở Châu Âu. Giải thích tại sao?

Câu 2: Sưu tầm những hình ảnh đẹp về thiên nhiên châu Âu (núi, sông, hồ, rừng,...) và viết bài (khoảng 15 dòng) giới thiệu về những cảnh đẹp đó?