Giáo án PowerPoint Lịch sử 6 Cánh diều Bài 3: Nguồn gốc của loài người

CHƯƠNG 2: THỜI NGUYÊN THỦY
BÀI 3: NGUỒN GỐC LOÀI NGƯỜI ( 2 tiết )

Kiểm tra bài cũ

Tính từ năm 40 (khởi nghĩa Hai Bà Trưng) cho đến năm hiện tại (2021) là bao nhiêu năm, bao nhiêu thập kỉ, bao nhiêu thế kỉ?

Tất cả chúng ta có chung nguồn gốc?

Theo truyền thuyết từ xa xưa, tất cả chúng ta đều cùng chung một nguồn gốc, đều là con rồng cháu tiên.

Tuy nhiên, xét về mặt khoa học lịch sử, đã bao giờ em đặt câu hỏi loài người xuất hiện như thế nào?

NỘI DUNG BÀI HỌC

Quá trình tiến hóa từ vượn thành người

Trải qua 3 giai đoạn:

- Vượn người.

- Người tối cổ.

- Người tinh khôn.

Dấu tích của người tối cổ ở ĐNA

- Di cốt hóa thạch.

- Di chỉ đồ đá.

Dấu tích của người tối cổ ở Việt Nam

- Di cốt hóa thạch.

- Di chỉ đồ đá.

Dấu tích của người tối cổ ở Việt Nam

Phạm vi phân bố và dấu tích người tối cổ ở Việt Nam.

1. QUÁ TRÌNH TIẾN HÓA TỪ VƯỢN THÀNH NGƯỜI

• Năm 1978, các nhà khảo cổ đã phát hiện tại Đông Phi) các dấu chân người để lại trên tro bụi của núi lửa, có niên đại khoảng 3.7 triệu năm.
• Đây là một trong những dấu tích về sự xuất hiện đầu tiên của con người trên Trái Đất.

Quá trình tiến hóa của con người diễn ra như thế nào?

Em quan sát Hình 3.1 và cho biết:

Quá trình tiến hóa từ vượn thành người trên Trái Đất diễn ra như thế nào?  

     Quá trình tiến hóa từ vượn thành người

Vượn người:

• Cách đây khoảng từ 5 triệu đến 6 triệu năm.
• Ở chặng đầu của quá trình tiến hoá

Người tối cổ

• Trải qua quá trình tiến hoá, khoảng 4 triệu năm trước, một nhánh Vượn người đã tiến hóa thành người tối cổ.

Người tinh khôn

• Người tối cổ trải qua quá trình tiến hóa, vào khoảng 150.000 năm trước, người tinh khôn xuất hiện.
• Đánh dấu quá trình chuyển biến từ vượn người thành người đã hoàn thành.

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Quan sát Hình 3.1, hãy so sánh đặc điểm tiến hóa về cấu tạo cơ thể của  vượn người, người tối cổ, người tinh khôn.

Bảng các tiêu chí so sánh

Một số hình ảnh về vượn người, người tối cổ, người tinh khôn

Đọc mục Góc khám phá Quan sát Hình 3.2, 3.3

Những phát hiện khảo cổ về người Nê-an-đéc-tan, Cô gái Lu-cy có ý nghĩa như thế nào trong việc giải thích nguồn gốc và quá trình tiến hóa của loài người?

Những phát hiện khảo cổ về người Nê-an-đéc-tan, Cô gái Lu-cy có ý nghĩa trong việc giải thích nguồn gốc và quá trình tiến hóa của loài người:

• Người Nê-an-đéc-tan: chứng minh đây là hóa thạch của người nguyên thủy có niên đại khoảng 100.000 năm trước.
• Cô gái Lu-cy: bộ xương hóa thạch của người phụ nữ có niên đại khoảng 3,2 triệu năm trước, thuộc Đông Phi.

Thảo luận và trả lời câu hỏi

Phần lớn người châu Phi có làn da đen, người châu Á có làn da vàng, người châu Âu có làn da trắng, liệu họ có chung một nguồn gốc hay không?

Châu Phi là nơi con người xuất hiện sớm nhất, di cư qua các châu lục, môi trường sống khác nhau, cơ thể biến đổi thích nghi với môi trường. Tuy nhiên họ vẫn chung một nguồn gốc.

Lưu ý

Có nhiều quan niệm khác nhau về nguồn gốc loài người. Có những quan niệm mang tính khoa học, có những quan niệm mang tính tôn giáo, truyền thuyết (ví dụ quan niệm của nhà khoa học Đác-uyn, quan niệm của Đạo thiên chúa, câu chuyện về con Rồng cháu Tiên của người Việt).
2. DẤU TÍCH CỦA NGƯỜI TỐI CỔ Ở ĐÔNG NAM

Người tối cổ xuất hiện khá sớm ở Đông Nam Á.

Di cốt hóa thạch và di chỉ đồ đá được tìm thấy ở những đâu?

Cuối thế kỉ XIX, trên đảo Gia-va (In-đô-nê-xi-a), các nhà khảo cổ học đã phát hiện được một số mẩu xương hoá thạch của Người tối cổ có niên đại khoảng 2 triệu năm trước và đặt tên là “Người Gia-va”.

    Những địa điểm tìm thấy dấu tích của người tối cổ ở Đông Nam Á

Quan sát Bảng các dấu tích dấu tích của Người tối cổ ở Đông Nam Á. Hãy cho biết những dấu tích của Người tối cổ ở Đông Nam Á?

Đảo Gia-va (In-đô-nê-xi-a); Pôn-đa-ung (Mi-an-ma), Ni-a (Ma-lai-xi-a); Gia Lai, Đồng Nai, Thanh Hóa, Lạng Sơn (Việt Nam),...

Lưu ý

• Đông Nam Á có điều kiện tự nhiên thuận lợi, có nhiều sông suối, đất đai phì nhiêu, màu mỡ, khí hậu nóng ẩm.
• Vì vậy, khu vực này rất thuận lợi cho việc trồng trọt (nông nghiệp trồng lúa), chăn nuôi, đánh bắt.
• Vượn người vì thế đã xuất hiện ở đây từ rất sớm và cũng bước tiến hóa thành Người tối cổ, Người tinh khôn.

3. DẤU TÍCH CỦA NGƯỜI TỐI CỔ Ở VIỆT NAM

Tại Việt Nam, những dấu tích của Người tối cổ được phát hiện có niên đại sớm nhất từ khoảng 800.000 năm trước.

Thảo luận và trả lời câu hỏi

- Nêu một số dấu tích của Người tối cổ ở Việt Nam.

- Nhận xét về phạm vi phân bố của các dấu tích Người tối cổ ở Việt Nam.

Dấu tích của Người tối cổ được phát hiện tại: Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Lạng Sơn), Núi Đọ (Thanh Hóa), An Khê (Gia Lai),...Sự xuất hiện diễn ra ở cả miền núi và đồng bằng trên lãnh thổ của Việt Nam ngày nay.

Mở rộng

• Di tích Núi Đọ (Thanh Hoá) là bằng chứng về sự có mặt của những chủ nhân sớm nhất trên lãnh thổ Việt Nam vào thời kì tổ chức xã hội loài người đang hình thành, với hàng vạn công cụ đồ đá cũ, rìu tay, nạo,...
• Ở các hang Thẩm Khuyên, Thẩm Hai (Lạng Sơn), các nhà khảo cổ học phái hiện được những chiếc răng của cùng nhiều công cụ đá ghè đẽo thô sơ dùng để chặt, đập; nhiều mảnh đá ghè mỏng ở nhiều chỗ của Người tối cổ.
• Một số hình ảnh về công cụ lao động bằng đá và dấu tích của người tối cổ

Một số địa điểm phân bố các dấu tích của Người tối cổ ở Việt Nambằng đá

• Hang Thẩm Khuyên Thẩm Hai (Lạng Sơn)
• Núi Đọ (Thanh Hoá)
• Mái đá Ngườm (Thái Nguyên)
• An Khê (Gia Lai)

Luyện tập mở rộng

Quá trình tiến hóa từ vượn người thành người trên Trái Đất lần lượt trải qua các dạng:

1. Vượn người, Người tối cổ, Người tinh khôn.
2. Vượn người, Người tinh khôn, Người tối cổ.
3. Người tối cổ, Vượn người, Người tinh khôn.
4. Người tinh khôn, Vượn người, Người tối cổ.

=> Đáp án A

Phạm vi phân bố dấu tích Người tối cổ ở Việt Nam:

1. Nhỏ hẹp
2. Chủ yếu ở miến Bắc
3. Hầu hết ở miền Trung
4. Rộng khắp

• Đáp án D

Vượn người xuất hiện cách ngày nay bao nhiêu năm?

5-6 triệu năm

4 triệu năm

150 000 năm

• Đáp án: 5-6 triệu năm

Địa điểm nào tìm thấy dấu tích của Người tối cổ ở Đông Nam Á?

1. Pôn-đa-ung (Mi-an-ma)
2. Gia-va (In-đô-nê-xi-a)
3. Lạng Sơn (Việt Nam)
4. A, B, C đều đúng

• Đáp án D

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Trả lời câu hỏi Câu 1, 2 SGK trang 16

Tìm hiểu trước bài Đọc Bài 4 Xã hội nguyên thủy, SGK trang 17