Bài 2: Miền cổ tích

KHỞI ĐỘNG

TRÒ CHƠI: NHANH TAY, NHANH MẲT

Luật chơi: Lớp chia thành 4 đội, quan sát tranh và gọi tên truyện cổ tích. Đội nào phất cờ nhanh nhất và trả lời đúng sẽ giành được 10 điểm/ đáp án

TRÒ CHƠI: NHANH TAY, NHANH MẲT

Truyện cổ tích: Chú Cuội cung trăng

Truyện cổ tích: Nàng Bạch Tuyết và bảy chú lùn

Truyện cổ tích: Cô bé bán diêm

NỘI DUNG BÀI HỌC

HOẠT ĐỘNG KHÁM PHÁ KIẾN THỨC

1. Tìm hiểu chung về truyện truyền thuyết

• Nhiệm vụ: Đọc phần Tri thức đọc hiểu trong SGK trang 37, 38 để nêu những hiểu biết về thể loại truyện cổ tích

1. Khái niệm của truyện cổ tích?
2. Hãy nêu đặc điểm của truyện cổ tích? Phân loại?
3. Khái niệm

Truyện cổ tích là loại hình tự sự dân gian, chủ yếu sử dụng yếu tố nghệ thuật kì ảo để thể hiện cái nhìn hiện thực của nhân dân với đời sống, bộc lộ quan niệm về đạo đức cũng như công lí xã hội và ước mơ một cuộc sống tốt đẹp hơn của nhân dân lao động.

2. Đặc trưng truyện cổ tích

• Truyện cổ tích xây dựng một thế giới hư cấu, kì ảo.
• Truyện cổ tích xây dựng một thế giới hư cấu, kì ảo.
• Truyện cổ tích có tính giáo huấn cao, mỗi câu chuyện là một bài học về đạo đức, ứng xử, về lẽ công bằng, thưởng phạt công minh.

3. Phân loại

Truyện cổ tích

• Cổ tích về loài vật
• Cổ tích thần kì
• Cổ tích sinh hoạt

Tiết : Văn bản

SỌ DỪA

Chia sẻ cặp đôi

• Em đã bao giờ đánh giá người khác chỉ qua hình thức bên ngoài chưa?
• Theo em cách đánh giá như thế có chính xác không?
• Em hiểu như nào về nhan đề: Sọ Dừa?

1. Trải nghiệm cùng văn bản
2. Đọc – tóm tắt truyện

• Dựa vào hình ảnh, hãy tóm tắt ngắn gọn truyện cổ tích Sọ Dừa

2. Thể loại

Truyện cổ tích thần kì:

• Khái niệm: là loại truyện cổ tích có nội dung phong phú và số lượng nhiều nhất.
• Đặc trưng:
  • Là sự tham gia của các yếu tố thần kì vào tiến trình phát triển của câu chuyện.
  • Thể hiện ước mơ cháy bỏng của nhân dân lao động về hạnh phúc gia đình, về lẽ công bằng trong xã hội, về phẩm chất và năng lực tuyệt vời của con người.

3. Bố cục

• Đoạn 1: Sự ra đời của Sọ Dừa.
• Đoạn 2: Sọ Dừa cưới cô út, trở về hình dáng tuấn tú và thi đỗ trạng nguyên.
• Đoạn 3: Biến cố bị hãm hại và sự đoàn tụ vợ chồng.

1. Đọc hiểu chi tiết
2. Nhân vật Sọ Dừa

Thảo luận nhóm:

NHÓM 1,2:

• Tìm những chi tiết miêu tả ngoại hình của Sọ Dừa.
• Những chi tiết ấy tạo cho em ấn tượng ban đầu như thế nào về Sọ Dừa?

NHÓM 3, 4

• Tài năng, phẩm chất của Sọ Dừa được thể hiện như thế nào? (Chuỗi hành động của Sọ Dừa).

1. Sự ra đời của Sọ Dừa

• - Hai vợ chồng nghèo ngoài 50 tuổi vẫn chưa có con.
• - Người vợ uống nước trong sọ dừa và mang thai.
• - Sinh ra đứa bé không tay chân, tròn như quả dừa, “cứ lăn lông lốc trong nhà, chẳng làm được việc gì”.

=> Nhận xét: Sự ra đời bất thường, tên nhân vật gắn với sự dị hình, dị dạng ấy: Sọ Dừa.

1. Tài năng, phẩm chất của Sọ Dừa.

- Phẩm chất:

+ Còn nhỏ thì ngoan ngoãn, biết thương mẹ: nhận lời đến ở nhà phú ông để chăn bò thuê.

+ Lớn lên: Tốt bụng, nhân hậu.

+ Khi có vợ: Thương yêu vợ, lo lắng, dặn dò vợ phòng thân khi phải xa nhau.

Em hãy nhận xét về ngoại hình và tính cách của Sọ Dừa? Qua đó, nhân dân ta muốn thể hiện tư tưởng, ước mơ gì?

Có sự đối lập trái ngược.

Là sự khẳng định tuyệt đối về con người bên trong, đề cao giá trị chân chính của con người.

Thể hiện ước mơ về sự đổi đời của nhân dân lao động.

Mở ra tình huống khác thường để câu chuyện tiếp tục phát triển.

2. 2. Nhân vật cô Út

- Cô Út nhận biết thực chất sự đẹp đẽ của Sọ Dừa nên bằng lòng lấy Sọ Dừa.

- Cô út hiền lành, thương người ngay cả khi chưa biết gì về thực chất bên trong Sọ Dừa. Cô đối xử tử tế với chàng, có lòng nhân hậu, thông minh, giàu nghị lực…

=> Cô được phần thưởng đáng quý: bà Trạng.

3. Ước mơ của người lao động

- Kết thúc truyện:

+ Sọ Dừa được làm quan trạng và cùng cô út được hưởng hạnh phúc.

+ Hai cô chị xấu hổ bỏ đi biệt xứ.

- Uớc mơ của nhân dân:

+ Mơ ước đổi đời.

+ Mơ ước công bằng.

III. Tổng kết

• Nội dung: Truyện kể về nhân vật Sọ Dừa tuy có hình dạng xấu xí nhưng thông minh, tài năng đã có một cuộc sống hạnh phúc.
• Ý nghĩa: Đề cao giá trị đích thực, vẻ đẹp bên trong con người, đề cao lòng nhân ái đối với người bất hạnh. Từ đó, Toát lên sức sống mãnh liệt và tinh thần lạc quan của nhân dân lao động.
• Nghệ thuật:
• - Chi tiết tưởng tượng hoang đường (kì ảo), kể về nhân vật người mang lốt vật hấp dẫn.

LUYỆN TẬP

Thảo luận cặp đôi:

Hãy chỉ ra các yếu tố kì ảo được sử dụng trong truyện Sọ Dừa. Theo em, các yếu tố kì ảo trong truyện này có vai trò gì?

CÁC YẾU TỐ KÌ ẢO VÀ VAI TRÒ CỦA CÁC YẾU TỐ KÌ ẢO TRONG TRUYỆN

LUYỆN TẬP

Hoạt động cá nhân:

1. Bài học rút ra qua truyện Sọ Dừa
2. Vẽ tranh một nhân vật trong truyện mà em yêu thích.
3. Vẽ sơ đồ tư duy tóm tắt văn bản

 TIÊU CHÍ ĐÁNH GIÁ SƠ ĐỒ VÀ TRANH VẼ

VỀ NHÀ

1. Ôn lại các đặc điểm của truyện cổ tích.
2. Ôn lại nội dung chính văn bản Sọ Dừa
3. Soạn văn văn bản: Em bé thông minh