Giáo án PowerPoint ngữ văn 6 Chân trời sáng tạo bài 3: Hoa bìm

KHỞI ĐỘNG

Em có biết đây là loài hoa nào không? Loài hoa này thường được trồng ở đâu?

ĐỌC MỞ RỘNG THEO THỂ LOẠI

HOA BÌM

(Nguyễn Đức Mậu)

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Đọc văn bản và chuẩn bị nội dung
2. Tác giả

Hãy trình bày những hiểu biết của em về nhà thơ

Nguyễn Đức Mậu qua phần chuẩn bị ở nhà?

• Năm sinh: 1948
• Quê quán: tại xã Nam Điền (Nam Trực), Nam Định.
• Thơ ông thiên về tự sự, đầy chất lính và rất giản dị, tình cảm. “Nói thì dễ, nhưng làm thơ đạt đến sự giản dị khó vô cùng, nếu không có sự từng trải và đi đến tận cùng”.

2. Chuẩn bị nội dung

Yêu cầu: Từ phần đọc bài ở nhà, các nhóm tìm hiểu và trình bày nội dung trên giấy A 0

Nhóm 1,3: Chỉ ra những đặc điểm của thơ lục bát thể hiện qua bài thơ về cách gieo vần, nhịp thơ, thanh điệu.

Nhóm 2,4:

• Hình ảnh nào đã gợi nhắc tác giả nhớ đến quê hương?
• Tác giả đã nhắc đến những hình ảnh, âm thanh nào của tuổi thơ? Qua đó em nhận xét về tình cảm của tác giả với quê hương?

Nhóm 4,6;

• Nét độc đáo của bài thơ thể hiện qua từ ngữ, hình ảnh và biện pháp tu từ

1. Đọc hiểu văn bản
2. Thể loại: thơ lục bát

- Bài thơ gồm các cặp câu lục bát

- Về cách gieo vần:

+ Tiếng thứ sáu của dòng lục vần với tiếng thứ sáu của dòng bát kế nó: bìm-tìm, ngư-hờ, sai-vài, dim-chim, gầy-đầy, tơ-nhờ

+ Tiếng thứ tám dòng bát vần với tiếng thứ sáu của dòng lục kế theo: thơ-ngơ, gai-sai, chim-dim, mây-gầy

• Về ở vị trí 2,4, ngắt nhịp: ngắt nhịp chẵn câu lục ngắt nhịp 2/2/2, câu bát ngắt nhịp 4/4
• Về thanh điệu: có sự phối hợp giữa các tiếng trong một cặp câu lục bát: các tiếng 6,8 đều tuân thủ chặt chẽ theo quy định: tiếng thứ 2 là thanh bằng, tiếng thứ 4 thanh trắc, tiếng thứ 6 và 8 là thanh bằng.

Bài thơ đảm bảo đúng thanh điệu của thể thơ lục bát.

1. Kí ức về tuổi thơ

-  Hình ảnh hoa bìm đã gợi nhắc tác giả nhớ về tuổi thơ.

- Tác giả sử dụng biện pháp tu từ điệp ngữ “có” kết hợp với phép liệt để gợi nhắc những hình ảnh thân thuộc gắn bó với tuổi thơ: hoa bìm, con chuồn ớt, cây hồng sai trĩu, canh diều, bến quê, con nhện giăng tơ.

- Âm thanh gần gũi, gắn liền với vùng quê: tiếng chim, tiếng dế, tiếng cuốc.

 Hình ảnh, âm thanh sinh động, đặc trưng cho vùng quê.

Trong đó, hình ảnh hoa bìm là trung tâm, được nhà thơ nhắc đến ở đầu bài thơ và kết thúc bài thơ cũng là hình ảnh loài hoa mỏng manh này.

Bức tranh quê với những hình ảnh bình dị, đời thường, gắn với tuổi thơ của tác giả. Đồng thời đánh thức tuổi thơ trong mỗi người con xa quê.

2. Tình cảm của tác giả với quê hương

Qua bài thơ, em cảm nhận như thế nào về tình cảm của tác giả với quê hương

Thể hiện nỗi nhớ da diết với kí ức tuổi thơ tươi đẹp, êm đềm, gắn bó với quê hương.

Mong ước được trở về quê hương sau nhiều năm xa cách.

LUYỆN TẬP

Câu 1. Tác giả của văn bản Hoa bìm?

A Nguyễn Tiến Tựu

1. Nguyễn Đình Thi
2. Nguyễn Đức Mậu
3. Nguyễn Thi

Đáp án C

Câu 2. Hình ảnh nào sau đây không có trong văn bản Hoa Bìm?

1. Con thuyền giấy
2. Con chuồn ớt
3. Con nhện giăng tơ
4. Con trâu tha thẩn gặm cỏ

Đáp án D

Câu 3. Tình cảm nào không được thể hiện qua bài thơ?

1. Nỗi nhớ da diết gia đình
2. Nỗi nhớ về những kí ức tươi đẹp của tuổi thơ
3. Mong ước được trở về quê hương

Đáp án A

HƯỚNG DẪN VỀ NHÀ

Học lại bài cũ

Chuẩn bị bài mới: Làm một bài thơ lục bát

Đọc lại các đặc điểm của thơ lục bát