BÀI 2: BIỂU DIỄN DỮ LIỆU TRÊN BẢNG

1. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

Cho bảng viết tắt sau

Hãy thảo luận về các thông tin được biểu diễn trên các Bảng 1 và 2 dưới đây.

Bảng 1:

Ghi nhanh về món ăn sáng nay của các bạn tổ 3 lớp 6A4

Bảng 2:

Thống kê về món ăn sáng nay của các bạn tổ 3 lớp 6A4

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THỨC KIẾN THỨC
2. Bảng dữ liệu ban đầu

Quan sát bảng viết tắt tên các nhạc cụ sau:

Thảo luận

1. a) Em hãy yêu cầu các bạn trong tổ lần lượt chọn tên một loại nhạc cụ ưa thích nhất trong danh sách trên và ghi tên viết tắt vào vở theo mẫu sau.
2. b) Hãy thảo luận trong tổ về lý do tại sao cần phải viết tắt và cách thức viết tắt.

Nhận xét:

• Lợi ích của việc viết tắt: Giúp thu thập dữ liệu:
• Nhanh chóng;
• Gọn;
• Dễ hiểu.
• Cách thức viết tắt: để tránh sai sót các giá trị khác nhau phải được viết tắt khác nhau. Ta thường viết tắt bằng cách sử dụng chữ cái đầu của đơn vị điều tra đó. 

Kiến thức trọng tâm

Khi điều tra về một vấn đề nào đó, người ta thường thu thập dữ liệu và ghi lại trong bảng dữ liệu ban đầu.

Chú ý

Để thu thập các dữ liệu nhanh chóng, trong bảng dữ liệu ban đầu ta thường viết tất cả các giá trị, nhưng để tránh sai sót, các giá trị khác nhau phải được viết tắt khác nhau.

Ví dụ 1

Bảng dữ liệu ban đầu về các loại nhạc cụ ưa thích nhất của 20 thành viên Câu lạc bộ Âm nhạc của trường THCS Quang Trung là:

Thảo luận nhóm (5 phút)

Thực hành 1: Dựa theo bảng viết tắt 6 môn học sau đây:

Hãy lập bảng dữ liệu ban đầu về môn học yêu thích nhất của các bạn trong tổ em.

2. Bảng thống kê

Bạn Hùng ghi chép nhanh điểm toán của các bạn trong tổ 1 lớp 6A5 thành dãy dữ liệu: 5; 8; 6; 7; 8; 5; 4; 6; 9; 6; 8; 8.

Em hãy giúp bạn Hùng sắp xếp lại dữ liệu trên bảng sau (theo mẫu):

Câu hỏi:

Em hãy cho biết có bao nhiêu bạn được điểm 8 và có bao nhiêu bạn có điểm dưới điểm 7.

• Có 4 bạn đạt điểm 8.
• Có 6 bạn dưới 7 điểm.

Kiến thức trọng tâm

Bảng thống kê là một cách trình bày dữ liệu chi tiết hơn bảng dữ liệu ban đầu, bao gồm các hàng và các cột, thể hiện danh sách các đối tượng thống kê cùng với các dữ liệu của đối tượng đó.

Ví dụ 2

1. a) Bảng thống kê điểm Ngữ văn của học sinh tổ 2 là:

1. b) Bảng thống kê về các loại nhạc cụ yêu thích nhất của các thành viên Câu lạc bộ Âm nhạc của trường THCS Quang Trung là:

Vận dụng 1:

Xếp loại học lực của học sinh tổ 1 lớp 6A được ghi lại trong bảng dữ liệu sau:

(G: giỏi, K: khá, TB: trung bình, Y: yếu)

Em hãy lập bảng thống kê theo mẫu dưới đây:

Vận dụng 2

Hãy đọc bảng thống kê xếp loại hạnh kiểm lớp 6A sau:

Em hãy cho biết:

1. a) Lớp 6A có tất cả bao nhiêu học sinh?
2. b) Số học sinh có hạnh kiểm từ khá trở lên là bao nhiêu?

Trả lời

Giải

1. a) Lớp 6A có số học sinh là:

25 + 3 + 2 = 30 (học sinh).

1. b) Theo bảng số liệu số học sinh có hạnh kiểm từ khá trở lên là:

25 + 3 = 28 (học sinh)

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Bài 1 (SGK – tr104): Điều tra loại phim yêu thích nhất của 36 học sinh lớp 6A3, bạn lớp trưởng thu được bảng dữ liệu sau:

Viết tắt: H: Hoạt hình; L: Lịch sử, K: Khoa học; C: Ca nhạc; T: Trinh thám. 

1. a) Hãy gọi tên bảng dữ liệu ở trên. 
2. b) Hãy lập bảng thống kê tương ứng và cho biết loại phim nào được các bạn học sinh lớp 6A3 yêu thích nhất.

Trả lời

1. a) Bảng trên gọi là bảng dữ liệu ban đầu
2. b) Bảng thống kê loại phim yêu thích nhất

Phim hoạt hình là loại phim được các bạn học sinh lớp 6A3 yêu thích.

Bài 1 (SBT – Tr89): Điều tra loài hoa yêu thích nhất của 12 học sinh tổ 1 lớp 6B, bạn tổ trưởng thu được bảng dữ liệu như sau:

Viết tắt: H: hoa hồng; M: hoa mai; C: hoa cúc; Đ: hoa đào; L: hoa lan

1. a) Hãy gọi tên bảng dữ liệu ở trên.
2. b) Hãy lập bảng thống kê tương ứng.

Trả lời

1. a) Bảng dữ liệu ban đầu.
2. b) Bảng thống kê tương ứng là:

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Làm việc nhóm (5 phút)

Bài 2 (SGK – Tr104): Hãy lập bảng dữ liệu ban đầu để điều tra số thành viên trong gia đình của các bạn trong tổ em và lập bảng thống kê tương ứng.

Bảng dữ liệu ban đầu về số thành viên trong gia đình của các bạn trong tổ em :

=> Bảng thống kê tương ứng về số thành viên trong gia đình của các bạn trong tổ em :

Làm việc nhóm (5 phút)

Bài 3 (SGK – Tr104): Hãy lập bảng dữ liệu ban đầu để tìm hiểu về món ăn sáng ưa thích nhất của các bạn trong tổ của em và lập bảng thống kê tương ứng.

Bảng dữ liệu ban đầu:

Bảng thống kê về món ăn sáng ưa thích nhất của các bạn trong tổ em

* Hướng dẫn về nhà

Học và ghi nhớ nội dung kiến thức của bài.

Làm các bài tập 2 và 3 (SBT – tr89)

Đọc trước bài 3: “Biểu đồ tranh”.