Giáo án và PPT công nghệ 12 điện - điện tử Cánh diều bài 1: Khái quát về kĩ thuật điện

BÀI 1: KHÁI QUÁT VỀ KĨ THUẬT ĐIỆN

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV yêu cầu HS thảo luận và trả lời:

Em đã bao giờ trải nghiệm cuộc sống chưa có điện bao giờ chưa? Hãy cho biết trải nghiệm đó như thế nào?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. KHÁI NIỆM VỀ KĨ THUẬT ĐIỆN

HS thảo luận trả lời câu hỏi: 

• Em hiểu như thế nào về ngành kĩ thuật điện? 
• Sản xuất điện là gì?
• Truyền tải và phân phối điện được thực hiện như thế nào?

Sản phẩm dự kiến:

- Kĩ thuật điện là ngành kĩ thuật liên quan đến nghiên cứu và ứng dụng công nghệ điện, điện từ,... vào sản xuất, truyền tải, phân phối và sử dụng điện năng.

- Sản xuất điện: tạo ra điện từ việc chuyển đổi các dạng năng lượng khác thành năng lượng điện.

- Truyền tải và phân phối điện: đưa điện từ nguồn (nhà máy điện) tới nơi tiêu thụ thông qua lưới điện.

2.  VỊ TRÍ, VAI TRÒ KĨ THUẬT ĐIỆN TRONG SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG

Hoạt động 1: Đối với sản xuất

GV yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Vai trò của kĩ thuật điện trong sản xuất là gì? 
• Ưu điểm của cách sử dụng hệ thống tưới nước tự động so với tưới nước thủ công là gì?

Sản phẩm dự kiến:

• Đối với sản xuất:

+ Cung cấp điện năng cho sản xuất: Điện năng là nguồn năng lượng chính cho sản xuất. Hầu hết máy móc, thiết bị điện dùng trong sản xuất đều sử dụng năng lượng điện để chuyển hoá thành các dạng năng lượng khác phục vụ cho quá trình sản xuất.

+ Cung cấp các thiết bị điện cho sản xuất: Thiết bị điện đóng vai trò quan trọng trong sản xuất, thay thế con người một phần hoặc toàn phần để thực hiện các công việc giúp tăng năng suất và chất lượng sản phẩm; đảm bảo an toàn cho sản xuất.

+ Điều khiển, tự động hoá cho quá trình sản xuất: Kĩ thuật điện đóng vai trò trung tâm của các hệ thống điều khiển giúp tối ưu và tự động hoá quá trình sản xuất. Các máy móc, thiết bị điện được giám sát giúp người quản lí kiểm soát được tiến trình, kế hoạch sản xuất.

- Ưu điểm của cách sử dụng hệ thống tưới nước tự động so với tưới nước thủ công:

+ Giúp tiết kiệm tới 60% lượng nước so với phương pháp tưới thông thường.

+ Giảm chi phí nhân công, hạn chế tối thiểu sự tiếp xúc của con người và thuốc trừ sâu, thuốc bảo vệ thực vật.

+ Cây được cung cấp đầy đủ nước cần thiết tại những thời điểm sinh trưởng phù hợp từ đó giúp cây xanh sinh trưởng và phát triển khoẻ mạnh hơn.

+ Cây sẽ được tưới đều hơn.

Hoạt động 2: Đối với đời sống

Gv yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Kĩ thuật điện giúp nâng cao chất lượng đời sống của con người như thế nào?

• Quan sát Hình 1.5 và cho biết hình thức nấu cơm nào tiện dụng hơn? Tại sao?

Sản phẩm dự kiến:

- Kĩ thuật điện có vai trò nâng cao chất lượng cuộc sống con người:

+ Cung cấp điện năng cho các thiết bị điện trong gia đình: Điện năng là nguồn cung cấp năng lượng chính cho các thiết bị trong gia đình. Chúng sử dụng năng lượng điện để chuyển hoá thành các năng lượng hữu ích khác phục vụ cuộc sống.

+ Giúp nâng cao chất lượng cuộc sống, sinh hoạt trong gia đình: Điện và các thiết bị điện gia dụng làm cho cuộc sống tiện nghi hơn như đảm bảo ánh sáng trong không gian sinh hoạt gia đình, bảo quản và chế biến thực phẩm, điều hoà môi trường sống,... Các thiết bị giải trí cũng mang lại đời sống tinh thần phong phú hơn. Điện và các thiết bị điện giúp cho cuộc sống an toàn hơn. 

+ Giúp nâng cao chất lượng phục vụ cộng đồng: Nhờ có năng lượng điện và thiết bị điện, các dịch vụ vui chơi, giải trí và nhiều hoạt động cộng đồng khác được mở rộng, phát triển; các hệ thống điều khiển giao thông và phương tiện giao thông công cộng giúp cho việc di chuyển được an toàn và thuận tiện; kĩ thuật điện giúp phát triển các thiết bị trong hỗ trợ chăm sóc sức khoẻ cộng đồng, phát triển giáo dục – đào tạo và nhiều lĩnh vực khác.

- Nấu cơm bằng nồi cơm điện tiện nghi hơn. Vì:

+ Giảm những khí độc với con người như: CO,...

+ Tránh bị bỏng cho người nấu.

+ Cơm khi chín đều

+ Có chế độ giữ ấm.

3. TRIỂN VỌNG PHÁT TRIỂN CỦA KĨ THUẬT ĐIỆN TRONG SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG

Hoạt động 1: Đối với sản xuất

GV yêu cầu HS trao đổi theo nhóm: 

• Triển vọng phát triển của kĩ thuật điện trong sản xuất là gì? 
• Triển vọng phát triển của kĩ thuật điện trong đời sống là gì?

Sản phẩm dự kiến:

• Trong sản xuất:

+ Phát triển điện năng từ nguồn năng lượng tái tạo.

+ Phát triển lưới điện thông minh.

+ Phát triển vật liệu mới cho kĩ thuật điện.

+ Đẩy mạnh kết nối các thiết bị điện trong hệ sinh thái nhà máy thông minh và phát triển các chương trình điều khiển, tối ưu, giám sát sản xuất từ mức quản lí mục tiêu, chiến lược cho tới mức thừa hành, thực thi trên các dây chuyền sản xuất nhằm tăng khả năng quản lí, giám sát sản xuất, giúp tăng năng suất, giảm chi phí.

+Ứng dụng rộng rãi các thành tựu của kĩ thuật điện trong các lĩnh vực sản xuất từ công nghiệp tới nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản,...

- Trong đời sống:

+ Phát triển các thiết bị điện gia dụng thông minh và tiết kiệm năng lượng. 

+Phát triển các phương tiện giao thông sử dụng năng lượng điện.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Kĩ thuật điện tử được ứng dụng trong các lĩnh vực nào?

A. Trong hầu hết các lĩnh vực phục vụ sản xuất và đời sống

B. Thông tin liên lạc và bưu chính - viễn thông

C. Truyền thanh, truyền hình

D. Công nghiệp, nông nghiệp, ngư nghiệp.

Câu 2: Vai trò nào sau đây không phải vai trò của kĩ thuật điện đối với đời sống? 

A. Cung cấp điện năng cho các thiết bị điện.

B. Giúp nâng cao chất lượng cuộc sống. 

C. Điều khiển, tự động hóa cho quá trình sản xuất. 

D. Giúp nâng cao chất lượng phục vụ cộng đồng. 

Câu 3: Sự ra đời của kĩ thuật điện tử đã ảnh hưởng như thế nào đến thế giới?

A. Thay đổi sâu sắc toàn bộ hoạt động của thế giới.

B. Cuộc sống của con người được nâng cao và tiện nghi hơn.

C. Các hoạt động quân sự được đẩy mạnh.

D. Con người có thể sống ngoài không gian Trái Đất. 

Câu 4: Thiết bị điện nào sau đây có vai trò sản xuất điện? 

A. Quạt điện. 

B. Nhà máy điện gió. 

C. Bóng đèn điện.

D. Máy biến áp. 

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Tại sao điện năng được coi là nguồn năng lượng quan trọng trong cuộc sống hàng ngày của chúng ta? Hãy lấy ví dụ minh họa cho các luận điểm được đưa ra?

Câu 2: Trình bày một số xu hướng công nghệ mới trong lĩnh vực kĩ thuật điện giúp cải thiện hiệu suất sử dụng năng lượng và bảo vệ môi trường.