Giáo án điện tử chuyên đề Địa lí 10 cánh diều CĐ 2: Đô thị hoá

NHIỆT LIỆT CHÀO MỪNG CẢ LỚP ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG!

KHỞI ĐỘNG

Thành

phố New York (Mỹ)

Thành phố Singapore

Thành

phố Tokyo(Nhật

Bản)

Thành

phố Hồ Chí Minh

CHUYÊN ĐỀ 2

ĐÔ THỊ HOÁ

NỘI DUNG BÀI HỌC

Tìm hiểu đô thị hoá và ý nghĩa của tỉ lệ dân thành thị

Tìm hiểu về đô thị hoá ở các nước đang phát triển

Tìm hiểu về đô thị hoá ở các nước phát triển

Luyện tập – Vận dụng

TÌM HIỂU ĐÔ THỊ HOÁ VÀ TỈ LỆ DÂN THÀNH THỊ

Dựa vào thông tin mục Khái niệm đô thị hóa, kết hợp quan sát, khai thác Bảng 2.1 SGK tr. 19, 20 và trả lời câu hỏi.

Hoạt động cá nhân

1. Tìm hiểu khái niệm đô thị hoá

• Phân biệt đô thị hóa theo nghĩa hẹp và nghĩa rộng. Lấy ví dụ.
• Nhận xét về những biểu hiện của đô thị hóa trên thế giới.

Đô thị thành phố Sao Paulo, Brazil

Đô thị thành phố Thượng Hải (Trung Quốc)

Đô thị thành phố Mum-bai, Ấn Độ

Đô thị thành phố New York, Mỹ

Khái niệm đô thị hoá

Nghĩa hẹp

Nghĩa rộng

Quá trình phát triển đô thị

Biểu hiện: Tăng quy mô dân số và diện tích đô thị

Quá trình tăng quy mô dân số đô thị và mở rộng không gian đô thị

Thay đổi trong phân bố dân cư, cơ cấu dân số, cơ cấu kinh tế, cơ cấu lao động và trong lối sống, văn hoá, tổ chức không gian môi trường sống.

Biểu hiện của đô thị hoá

Tăng số dân thành thị và tỉ lệ dân thành thị.

Dân số tập trung động vào các thành phố lớn, cực lớn.

Phổ biến lối sống thành thị.

Ý nghĩa của đô thị hoá

Phản ánh những chuyển biến về kinh tế và đời sống xã hội.

Gắn liền với quá trình công nghiệp hóa.

Sự phát triển và phân bố công nghiệp là cơ sở để hình thành và phát triển đô thị.

Hoạt động nhóm

2. Tìm hiểu ý nghĩa của tỉ lệ dân thành thị

Dựa vào thông tin mục Ý nghĩa của tỉ lệ dân thành thị, kết hợp khai thác Hình 2.1, Bảng 2.2 – 2.4 và trả lời các câu hỏi

• Tỉ lệ dân thành thị có ý nghĩa gì?
• Nhận xét tỉ lệ dân thành thị của hai nhóm nước và của một số nước trên thế giới.
• Nhận xét mối quan hệ giữa tỉ lệ dân thành thị với một số tiêu chí chất lượng cuộc sống.

Bảng tỉ lệ dân thành thị và một số tiêu chí chất lượng cuộc sống của một số nước năm 2020.

Ý nghĩa của tỉ lệ dân thành thị

Thước đo trình độ phát triển kinh tế - xã hội và trình độ văn minh của một quốc gia.

Phản ánh chất lượng tăng trưởng kinh tế và tiến bộ trong chất lượng cuộc sống dân cư.

Nhóm nước phát triển có tỉ lệ dân thành thị cao hơn nhóm nước đang phát triển.

Những nước có tỉ lệ dân thành thị cao thường có trình độ học vấn và thu nhập bình quân đầu người cao.

Tỉ lệ dân thành thị cao thì tỉ lệ GDP trong nhóm ngành phi nông nghiệp (công nghiệp, dịch vụ) cũng cao.

II.

TÌM HIỂU VỀ ĐÔ THỊ HÓA Ở CÁC NƯỚC PHÁT TRIỂN

1. Tìm hiểu đặc điểm đô thị hoá ở các nước phát triển

Hoạt động nhóm

Dựa vào thông tin mục Đặc điểm đô thị hóa ở các nước phát triển, kết hợp khai thác Bảng 2.5, 2.6, Hình 2.2 SGK tr.22-24, thảo luận và thực hiện nhiệm vụ: Sơ đồ hóa đặc điểm đô thị hóa ở các nước phát triển

New York, Mỹ: dân số 19,4 triệu người (năm 2010). Dự báo năm 2025 dân số sẽ là 20,6 triệu người

Tokyo, Nhật Bản: dân số 36,7 triệu người (năm 2010). Dự đoán năm 2025 dân số sẽ là 37.1 triệu người.

Siêu đô thị Osaka

Siêu đô thị Los Angeles

Siêu đô thị Paris

Siêu đô thị Matxcova

TOKYO | Siêu đô thị lớn nhất thế giới

Đặc điểm đô thị hoá ở các nước phát triển

Lịch sử phát triển rất sớm và gắn liền với công nghiệp hoá

Số dân thành thị tăng nhưng tốc độ gia tăng số dân thành thị giảm

Tỉ lệ dân thành thị cao và có sự khác biệt giữa các khu vực, các nước

Quy mô các đô thị cực lớn được đẩy mạnh phát triển

Đô thị có tầm ảnh hưởng lớn, lối sống đô thị diễn ra phổ biến

2. Tìm hiểu xu hướng đô thị hoá ở các nước phát triển

Thảo luận nhóm

Dựa vào thông tin mục Xu hướng đô thị hóa ở các nước phát triển, kết hợp khai thác, quan sát Hình 2.3, Bảng 2.7 SGK tr.25, 26 và thực hiện nhiệm vụ:

Trình bày về xu hướng đô thị hóa ở các nước phát triển và giải thích.

Tỉ lệ sinh của dân thành thị quá thấp

Sự phát triển của các đô thị đã ổn định.

Dân số thành thị tăng chậm và quy mô đô thị thay đổi

Sự phát triển của giao thông, vận tải

Kết nối các đô thị trở nên dễ dàng

Phát triển các đô thị vệ tinh xung quanh các đô thị lớn

Chức năng đô thị thay đổi theo hướng đa dạng: là trung tâm chính trị, nơi tập trung công nghiệp,…

Cải tạo thành các đô thị dịch vụ.

III.

TÌM HIỂU VỀ ĐÔ THỊ HÓA Ở CÁC NƯỚC ĐANG PHÁT TRIỂN

1. Đặc điểm đô thị hoá ở các nước đang phát triển

Dựa vào thông tin mục Đặc điểm đô thị hóa ở các nước đang phát triển, kết hợp khai thác Hình 2.4, Bảng 2.8, 2.9 SGK tr.26-28 và thực hiện nhiệm vụ:

Sơ đồ hóa về đặc điểm đô thị hóa ở các nước đang phát triển.

Thảo luận nhóm

Gợi ý:

• Đô thị hoá ở các nước đang phát triển diễn ra từ khi nào?
• Ở các nước đang phát triển, đô thị hoá gắn với quá trình nào?
• Tốc độ tăng tỉ lệ dân thành thị ở các nước đang phát triển diễn ra như thế nào?
• Đô thị ở các nước đang phát triển có đặc điểm ra sao

Siêu đô thị Mexico

Siêu đô thị Sao Paulo

Siêu đô thị Thượng Hải

Siêu đô thị Mumbai

Siêu đô thị Bắc Kinh

Siêu đô thị Jakarta

Đặc điểm đô thị hoá ở các nước đang phát triển

Đô thị hoá diễn ra muộn và gắn liền với bùng nổ dân số

Số dân thành thị tăng nhanh và tốc độ gia tăng số dân thành thị cao

Tỉ lệ dân thành thị có sự chênh lệch giữa các châu lục, khu vực và các nước

Số lượng đô thị và quy mô đô thị tăng nhanh

Đô thị có vai trò quan trọng, lối sống đô thị ngày càng phổ biến

2. Xu hướng đô thị hoá ở các nước đang phát triển

Hoạt động nhóm đôi

Dựa vào thông tin mục Xu hướng đô thị hóa ở các nước đang phát triển, kết hợp khai thác Hình 2.5, Bảng 2.10 SGK tr.29, 30 và trả lời câu hỏi:

Trình bày về xu hướng đô thị hóa ở các nước đang phát triển và giải thích.

Bản đồ quy hoạch khu đô thị Hoà Lạc

Khu Đại học Quốc gia Hoà Lạc

5 đô thị vệ tinh: Hoà Lạc, Sơn Tây, Sóc Sơn, Phú Xuyên, Xuân Mai

Số dân thành thị và số lượng đô thị lớn, cực lớn tiếp tục tăng

Phát triển các đô thị vừa và nhỏ

Cải tạo và nâng cấp các đô thị, phát triển các đô thị sinh thái

Xu hướng đô thị hoá ở các nước đang phát triển

3. Tác động đô thị hoá ở các nước đang phát triển

Trình bày tác động của đô thị hóa ở các nước đang phát triển.

Dựa vào thông tin mục Tác động của đô thị hóa ở các nước đang phát triển, kết hợp khai thác Bảng 2.11 SGK tr.30, 311 và trả lời câu hỏi:

Tác động tiêu cực

Tác động tích cực

Tác động tích cực

Dân số

Kinh tế

Xã hội

Tỉ suất sinh và tử thấp hơn, tuổi kết hôn muộn hơn so với nông thôn

Thay đổi phân bố dân cư và lao động

Chuyển dịch cơ cấu lao động

Thúc đẩy tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng CNH

Tăng cường thu hút vốn đầu tư trong và ngoài nước

Kết cấu hạ tầng đô thị ngày càng hiện đại

Tạo ra thị trường tiêu thụ rộng lớn

Giải quyết việc làm cho người lao động

Cải thiện các điều kiện dịch vụ, y tế, chăm sóc sức khoẻ, giáo dục

Phổ biến lối sống đô thị

Tác động tiêu cực

--------------- Còn tiếp ---------------