Giáo án điện tử lịch sử 10 cánh diều bài 6: Một số nền văn minh phương đông

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BUỔI HỌC NGÀY HÔM NAY!

KHỞI ĐỘNG

• Tối 3/4/2021, tại Cai-rô (Ai Cập) đã diễn ra sự kiện quan trọng với tên gọi “Cuộc diễu hành vàng của các pha-ra-ông”.
• Tại đây, 22 xác ướp của 18 pha-ra-ông và 4 nữ hoàng của Ai Cập cổ đại được đưa từ Bảo tàng Ai Cập ở Ta-ri-ơ qua Trung tâm Thủ đô Cai-rô, đến “ngôi nhà mới” là Bảo tàng Quốc gia văn minh Ai Cập ở Phu-xtat.
• Cuộc diễu hành được tổ chức với những nghi thức trang trọng nhất để tôn vinh nền Ai Cập cổ đại cùng với những giá trị trường tồn của nó
• Vì sao, những thành tựu văn minh đã hơn 5 000 năm vẫn được nhân loại trân trọng, tôn vinh trong cuộc sống hiện tại?
• Những thành tựu ấy minh chứng cho sự vĩ đại của một nền văn minh độc đáo trải dài lịch sử.
• Khơi dậy niềm tự hào về lịch sử đất nước trong mỗi người dân Ai Cập, là cách để họ thêm gắn bó với quá khứ.

BÀI 6: MỘT SỐ NỀN VĂN MINH PHƯƠNG ĐÔNG

NỘI DUNG BÀI HỌC

1. Văn minh Ai Cập cổ đại
2. Văn minh Trung Hoa cổ - trung đại
3. Văn minh Ấn Độ cổ - trung đại
4. Văn minh Ai Cập cổ đại

Hoạt động cặp đôi: Quan sát sơ đồ 6.1, lược đồ 6.1, hình 6.2 kết hợp tư liệu trong SGK và thực hiện các nhiệm vụ.

Nhiệm vụ 1: Giải thích cơ sở hình thành của văn minh Ai Cập cổ đại.

Nhiệm vụ 1: Giải thích cơ sở hình thành của văn minh Ai Cập cổ đại.

1.1. Cơ sở hình thành

• Về điều kiện tự nhiên:
• Nằm ở đông bắc châu Phi.
• Nằm ở đông bắc châu Phi.
• Địa hình: 90% là sa mạc, có sông Nin dài 6 400 km, chảy từ Trung Phi lên Bắc Phi, phần chảy qua lãnh thổ Ai Cập dài khoảng 700 km, đem lại đồng bằng Hạ Ai Cập màu mỡ.
• Lưu vực sông Nin đất đai phì nhiêu, mềm xốp dễ canh tác, nguồn nước tưới tiêu và sinh hoạt, nguồn thuỷ sản và hệ động thực vật phong phú,...
• Đem lại lượng nước, phù sa và nguồn thuỷ sản dồi dào, tạo nên đồng bằng Hạ Ai Cập màu mỡ, thuận lợi phát triển nông nghiệp, mang nước tưới cho cây cối, hoa màu tốt tươi.
• Biến Ai Cập từ “một đồng bằng cát bụi” trở thành “một vườn hoa”, là con đường giao thông huyết mạch của đất nước.
• Sông Nin đem đến nhiều điều kiện tự nhiên quan trọng với sự hình thành và phát triển nền văn minh Ai Cập cổ đại.
• Sử gia cổ đại Hy Lạp Hê-rô-dốt từng viết: “Ai Cập là tặng phẩm của sông Nin”.
• Ngụ ý nói về vai trò và tác dụng to lớn của sông Nin đối với sự phát triển kinh tế, xã hội, văn hoá và lịch sử của người Ai Cập.

Về điều kiện kinh tế:

• Đời sống kinh tế của cư dân Ai Cập cổ đại gắn liền với sông Nin:
• Nông nghiệp là nền tảng kinh tế.
• Biết thuần dưỡng và chăn nuôi các loại gia súc.
• Trồng trọt theo mùa vụ với các loại cây: lúa mì, lúa mạch, nho, lanh,…
• Phát triển các nghề làm bánh mì, làm bia, nấu rượu, dệt vải, làm gốm, thuộc da, nấu thuỷ tinh, khai khoáng, chế tác đá, đúc đồng,...
• Hoạt động buôn bán phát triển: Trao đổi sản phẩm nông nghiệp và đồ thủ công, tiền tệ xuất hiện dưới dạng những mảnh kim loại.

Về điều kiện chính trị:

Đứng đầu là Pha-ra-ông (vua) có quyền lực tối cao về chính trị, quân sự, tôn giáo, là đại diện của thần thánh.

• Về xã hội:
• Về dân cư:
• Bao gồm các bộ lạc từ Đông Bắc châu Phi và Tây Á.
• Sống quần tụ lại và trở thành chủ nhân của nền văn minh Ai Cập.
• Là nơi giao lưu của các dòng văn hóa từ châu Á, châu Phi, châu Âu.

Mở rộng kiến thức

• Điều kiện tự nhiên tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động kinh tế nông nghiệp phát triển.
• Khoảng năm 3200 TCN, cùng với yêu cầu làm thủy lợi, các công xã nông thôn liên minh với nhau để hình thành quốc gia thống nhất.
• Nhà nước Ai Cập ra đời là một trong những thành tựu nổi bật của văn minh nhân loại, đánh dấu bước phát triển trong tổ chức và quản lí của xã hội loài người.
• Cư dân Ai Cập đã sớm bước vào thời kì văn minh – là yếu tố thúc đẩy văn minh Ai Cập phát triển.
• Nhà nước chuyên chế Ai Cập cổ đại tạo điều kiện huy động tối đa sức người, sức của để thực hiện các công trình xây dựng quy mô lớn như thuỷ lợi, kim tự tháp hoặc các đền đài, cung điện.