Giáo án GDĐP lớp 7 Vĩnh Phúc Chủ đề 3: vùng đất vĩnh phúc trong kỉ nguyên độc lập từ thế kỉ x – xvi

HOẠT ĐỘNG CỦA GV - HS

DỰ KIẾN SẢN PHẨM

Nhiệm vụ 1: Đọc văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV hướng dẫn HS làm việc cá nhân, đọc văn bản SGK tr.24-29.

- GV mời đại diện 1 HS đọc văn bản trước lớp.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS làm việc cá nhân, quan sát văn bản SGK tr.24-29 và đọc văn bản.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện HS đọc văn bản.

- GV yêu cầu HSkhác lắng nghe, nhận xét.

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

- GV kết luận: Văn bản đã tóm lược lịch sử vùng đất Vĩnh Phúc giai đoạn thế kỉ X – XVI, chúng ta có được cái nhìn nhanh và bao quát về những chặng đường mà Vĩnh Phúc đã trải qua trong thời gian phong kiến xưa cũ.

- GV chuyển sang nội dung mới.

Nhiệm vụ 2: Trả lời câu hỏi liên quan đến văn bản

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV chia HS cả lớp thành các nhóm (4 – 6 HS/nhóm).

- GV giao nhiệm vụ cho các nhóm: Thảo luận, quan sát thông tin SGK tr.24-29 và cho biết:

- Nêu bối cảnh lịch sử của đất nước và vùng đất Vĩnh Phúc giai đoạn từ thế kỉ X – XVI.

- Trình bày những thành tựu về kinh tế, văn hoá của vùng đất Vĩnh Phúc giai đoạn từ thế kỉ X – XVI.

Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận theo nhóm, quan sát thông tin SGK tr.24-29 và trả lời câu hỏi.

- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV mời đại diện các nhóm lần lượt trình bày kết quả thảo luận.

+ Bối cảnh lịch sử của đất nước và vùng đất Vĩnh Phúc giai đoạn từ thế kỉ X – XVI.

+ Thành tựu về kinh tế, văn hoá của vùng đất Vĩnh Phúc giai đoạn từ thế kỉ X – XVI.

- GV yêu cầu các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, nêu ý kiến bổ sung cho nhóm bạn (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, chuẩn kiến thức.

- GV kết luận: Vùng đất Vĩnh Phúc trải qua những giai đoạn lịch sử hào hùng. Mỗi một giai đoạn, Vĩnh Phúc được vun đắp thêm để mà phát triển về kinh tế, đời sống văn hóa, trở thành một trong những tỉnh quan trọng của vùng đồng bằng sông Hồng.

- GV chuyển sang nội dung mới.

1. Khái quát bối cảnh lịch sử, kinh tế và đời sống văn hóa vùng đất Vĩnh phúc giai đoạn từ thế kỉ X – XVI

- Bối cảnh Vĩnh Phúc:

+ Thời Ngô – Đinh – Tiền Lê:

·        Sau chiến thắng Bạch Đằng năm 938,thiết lập chính quyền tự chủ.Năm 944, triều đình nhà Ngô ngày càng suy yếu, vùng đất Vĩnh Phúc do thế lực của Nguyễn Khoan và Kiều Công Hãn chiếm đóng.

·        Kháng chiến thắng lợi, vùng đất Vĩnh Phúc thuộc đất Phong Châu được Lê Hoàn giao cho người con thứ tư cai quản.

+ Thời Lý:

·        Vĩnh Phúc thời kỳ này thuộc lộ (châu) Quốc Oai. Vĩnh Phúc là vùng đất trọng yếu, tiếp giáp với kinh thành Thăng Long trên con đường lên vùng Tây Bắc nên được triều Lý coi trọng.

+ Thời Trần:

·        Vùng đất Vĩnh Phúc cho đến cuối thời Trần thuộc vào các châu Tam Đới (sau đổi thành phủ Vĩnh Tường, lộ Đông Đô và trấn Tuyên Quang). Thuộc châu Tam Đới nay có các huyện: Yên Lạc, Lập Thạch, thuộc trấn Tuyên Quang nay có huyện Tam Dương. vốn là huyện Dương). Thời nhà Hồ và thời thuộc Minh, đơn vị hành chính Vĩnh Phúc cơ bản không thay đổi.

·        Với địa hình trải theo các triền sông lớn (sông Lô, sông Hồng), vùng đất Vĩnh Phúc trở thành vị trí hết sức xung yếu, từ Vân Nam (Trung Quốc) có thể theo ngả sông Hồng, qua vùng đất này vào kinh đô Thăng Long và tiến sâu vào lãnh thổ Đại Việt. Nhà Trần đã chọn vùng đất Vĩnh Phúc làm nơi chức phòng ngự, tấn công tiêu diệt địch trong ba lần kháng chiến chống quân Nguyên – Mông xâm lược.

+ Thời Lê Sơ:

·        Nửa sau thế kỷ XIV, sau một thời kỳ hưng thịnh, triều Trần dần suy yếu. Năm 1400, Hồ Quý Ly chính thức đoạt ngôi vua Trần, lập nên nhà Hồ.

·        Tháng Giêng 1418, tại Lam Sơn (Thanh Hóa), Lê Lợi chính thức dựng cờ khởi nghĩa. Khởi nghĩa Lam Sơn thắng lợi. Tháng 3 năm Mậu Thân (1428), Lê Lợi lên ngôi Hoàng đế, thăng thưởng các quan văn, võ; Trần Nguyên Hãn - người con ưu tú của đất Vĩnh Phúc - được phong Tả Tướng quốc

+ Công cuộc kiến thiết đất nước sau khởi nghĩa chống quân Minh (1428-1527):

·        Sau thắng lợi của cuộc khởi nghĩa Lam Sơn, năm 1428, Lê Lợi lên ngôi, khôi phục kinh tế, văn hóa, ổn định đời sống xã hội.

·        Về mặt hành chính, năm 1428, vua Lê chia đất nước làm 5 đạo.Vùng đất Vĩnh Phúc lúc này thuộc Tây đạo.

·        Năm 1446, Lê Thánh Tổng tiến hành cải cách hành chính, chia cả nước thành 12. Vùng đất Vĩnh Phúc thuộc thừa tuyên Quốc Oai và thừa tuyên Thái Nguyên.

+ Thời Mạc:

·        Những năm đầu thế kỷ XVI đánh dấu sự suy yếu của triều đình nhà Lê, đất nước rơi vào cảnh loạn lạc, tình trạng cát cứ lại diễn ra. Vùng đất Vĩnh Phúc trở thành nơi đóng quân, cát cứ của nhiều tướng lĩnh.

- Những thành tựu về kinh tế, văn hoá của vùng đất Vĩnh Phúc giai đoạn từ thế kỉ X – XVI:

+ Thời Lý:

·        Tại Vĩnh Phúc, nghề gốm tương đối phổ biến.

·        Đạo Phật được truyền bá vào Vĩnh Phúc từ sớm.

+ Công cuộc kiến thiết đất nước sau khởi nghĩa chống quân Minh (1428-1527):

·        Các làng nghề ở Vĩnh Phúc giai đoạn này cũng từng bước phát triển, xuất hiện nhiều làng nghề thủ công như: làm gốm Kẻ Cánh (Tam Canh, Bình Xuyên), rèn sắt,...

·        Vĩnh Phúc đã có nhiều người đỗ đạt cao, giữ trọng trách trong bộ máy nhà nước cũng như có đóng góp lớn cho sự phát triển văn hóa - giáo dục nước nhà và quê hương Vĩnh Phúc.

+ Thời Mạc:

·        Về đời sống kinh tế - xã hội của Vĩnh Phúc vẫn có những bước tiến đáng kể, nhất là các ngành nghề thủ công như gốm (Kẻ Cánh), đục cối đá (Hải Lựu)... Về văn hóa, nhiều công trình đền chùa, miếu được xây dựng.