Giáo án gộp Đạo đức 4 cánh diều kì II

HOẠT ĐỘNG CỦA GV

HOẠT ĐỘNG CỦA HS

A. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

a. Mục tiêu: Tạo tâm thế tích cực, hứng thú học tập cho HS và kết nối với bài học mới. 

b. Cách tiến hành

- GV cho HS nghe bài hát Lớp chúng ta đoàn kết (Nhạc sĩ Mộng Lân) và trả lời các câu hỏi.

https://www.youtube.com/watch?v=HRIaTlT_ODs

+ Tập thể lớp trong bài hát trên là một lớp học như thế nào?

+ Các thành viên trong lớp đã làm gì để tạo nên một lớp học như thế?

- GV mời 2 – 3 HS phát biểu câu trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và đưa ra câu trả lời phù hợp

+ Tập thể lớp trong bài hát là một lớp học: vui vẻ, đoàn kết, giúp nhau phấn đấu để có kết quả học tập tốt.

+ Những việc mà thành viên trong lớp đã làm để xây dựng tập thể lớp như thế: Các bạn trong lớp luôn xem nhau như anh em một nhà, đều gắn bó và quý mến nhau, giúp nhau trong học tập để luôn tiến bộ và xứng đáng là trò ngoan.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Bạn bè là những mối quan hệ đặc biệt không cùng chung máu mủ ruột thịt. Và theo thời gian, mối quan hệ ấy cũng sẽ thay đổi khi xuất hiện những bộn bề trong cuộc sống. Để duy trì tình bạn dài lâu không phải điều dễ dàng mà cần sự nỗ lực từ cả hai phía. Bài 10: Em nuôi dưỡng quan hệ bạn bè sẽ dạy cho các em những cách giữ mối quan hệ bạn bè được bền chặt.

B. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1. Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS biết vì sao phải duy trì quan hệ bạn bè.

b. Cách thực thực hiện

- GV chia lớp thành các nhóm học tập (4HS/nhóm).

- GV yêu cầu các nhóm đọc câu chuyện, thảo luận và trả lời câu hỏi.

+ Em có nhận xét gì về tình bạn của hai nhân vật trong câu chuyện trên.

+ Theo em tình bạn đẹp sẽ mang lại ý nghĩa gì đối với mỗi người.

BỐN NĂM CÕNG BẠN ĐẾN TRƯỜNG

Nguyễn Thị Trang, học sinh lớp 4, Trường Tiểu học Duy Ninh, huyện Quảng Ninh, tỉnh Quảng Bình đã sớm chịu thiệt thòi khi đôi chân bị tật nguyền từ lúc mới chào đời. Trang không thể đi lại được, không thể tự đến trường như bạn bè. Nhưng Trang luôn tìm cách vượt qua khó khăn.

Thương mến và cảm phục trước hoàn cảnh của Trang, em Phạm Ngọc Trâm, bạn học cùng lớp với Trang đã giúp đỡ, cõng Trang đi học, kể cả lúc đi vệ sinh. Suốt bốn năm cõng bạn đi học, Trâm đã tiếp thêm động lực cho Trang vượt qua số phận. Khi hỏi về lí do vì sao quyết định giúp đỡ bạn, Trâm đã chia sẻ: “Thấy chân bạn bị khuyết tật, lúc đó có ít bạn chơi với Trang nên cháu đã kết bạn, giúp bạn đi học, cõng bạn ra sân chơi. Cháu thấy bạn rất thiệt thòi nhưng lại rất tốt bụng, hay giúp đỡ các bạn khác”.

(Theo Thanh Hiếu VOV-Miền Trung)

- GV mời đại diện các nhóm trả lời. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV khuyến khích các nhóm trình bày kết quả thảo luận theo các hình thức như: vẽ sơ đồ tư duy, thơ ca, vè,...

- GV nhận xét và đưa ra câu trả lời phù hợp.

+ Tình bạn của hai nhân vật trên: Đó là một tình bạn đẹp.

+ Ý nghĩa của tình bạn đẹp đã mang lại đối với mỗi người: Làm cho những người bạn trở nên vui vẻ và có cuộc sống tốt hơn.

Hoạt động 2 : Quan sát tranh và trả lời câu hỏi

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS nhận biết được cách thức duy trì mối quan hệ bạn bè.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS quan sát tranh và trả lời câu hỏi:

+ Tranh nào thể hiện việc làm nhằm duy trì mối quan hệ bạn bè?

+ Em hãy nêu một số việc làm khác nhằm duy trì mối quan hệ bạn bè.

- GV mời 2 – 3 HS phát biểu câu trả lời. Các HS khác lắng nghe, nhận xét và bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, đánh giá và rút ra câu trả lời phù hợp.

+ Việc làm nhằm giúp duy trì mối quan hệ bạn bè được các bạn thể hiện trong tranh:

• Tranh 1: Giúp bạn khi bạn bị ngã.

• Tranh 2: Trời mưa, cho bạn đi cùng ô để bạn không bị ướt.

• Tranh 3: Cùng nhau học nhóm.

• Tranh 5: Rủ bạn đi chơi cùng.

• Tranh 6: Bê đồ giúp bạn

+ Một số việc làm khác nhằm duy trì mối quan hệ bạn bè:

• Viết bài giúp bạn khi bạn bị ốm.

• Cùng nhau tham gia hoạt động văn nghệ của nhà trường.

• Cho bạn mượn bút khi bạn để quên bút ở nhà.

• ...

C. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Hoạt động 1: Bày tỏ ý kiến

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS thể hiện được thái độ đồng tình hay không đồng tình với các ý kiến về cách thức duy trì tình bạn đẹp.

b. Cách tiến hành

- GV chia lớp thành các nhóm học tập (4HS/nhóm).

- GV yêu cầu mỗi nhóm đọc tình huống trong SHS tr.49.

a. Người bạn tốt là người ủng hộ mình mọi lúc, mọi nơi.

b. Tình bạn đẹp giữa chúng ta thêm vui vẻ và ngày càng hoàn thiện bản thân.

c. Chỉ cần xây dựng tình bạn ở trường học.

d. Chỉ làm bạn với những người có cùng hoàn cảnh.

e. Bạn bè phải giúp nhau cùng tiến bộ về mọi mặt.

- GV hướng dẫn HS cách trình bày trước lớp

+ Cử một bạn đóng vai chuyên gia, một bạn để hỏi.

+ Chuyên gia sẽ đại diện nhóm chia sẻ trước lớp quan điểm đồng tình hay không đồng tình với từng ý kiến và giải thích vì sao lựa chọn như vậy.

- GV khuyến khích các nhóm xây dựng theo các hình thức khác nhau như: sân khấu hóa thành kịch, vẽ tranh, sơ đồ tư duy,…

- GV mời các nhóm trình bày câu câu trả lời. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và tổng kết câu trả lời phù hợp.

a. Không đồng tình vì người bạn tốt sẽ chỉ ủng hộ mình với những việc làm đúng. Còn nếu mình làm sai thì bạn phải chỉ bảo, nhắc nhở để mình tiến bộ. Nếu bao che và ủng hộ những việc làm sai, bản thân sẽ ngày càng không tiến bộ.

b. Đồng tình vì tình bạn đẹp luôn giúp nhau để cùng tiến bộ, cùng chia sẻ niềm vui cũng như mỗi khi gặp khó khăn.

c. Không đồng tình vì ta cần xây dựng tình bạn ở mọi nơi, ngay cả tổ dân phố nơi mình ở.

d. Không đồng tình vì tình bạn đẹp không phân biệt hoàn cảnh với nhau, miễn sao các bạn hiểu nhau, cùng chia sẻ buồn vui, luôn giúp nhau trong học tập và cuộc sống thì đó là tình bạn đẹp.

e. Đồng tình vì đã là bạn thì phải giúp nhau, hỗ trợ nhau trong học tập cũng như trong cuộc sống hàng ngày. Nếu có khuyết điểm thì phải giúp nhau cùng khắc phục.

Hoạt động 2: Xử lí tình huống

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS đưa ra được cách ứng xử phù hợp với việc duy trì mối quan hệ bạn bè.

b. Cách tiến hành

- GV chia lớp thành các nhóm học tập (4HS/nhóm).

- GV yêu cầu HS đọc tình huống trong SHS tr.49, sắm vai và thể hiện tình huống để trả lời câu hỏi.

Tình huống 1: Trên đường đi học, Vinh và Thông thấy bạn Tuấn học cùng lớp đang bị hai bạn khác bắt nạt. Vinh muốn giúp Tuấn nhưng chưa biết làm cách nào. Thông liền ngăn Vinh vì sợ rắc rối.

=> Em đồng ý với suy nghĩ và việc làm của Vinh hay Thông? Vì sao?

      Nếu gặp trường hợp trên, em sẽ làm gì?

Tình huống 2: Hằng và Nhung là đôi bạn thân. Tuần trước, trong giờ kiểm tra Toán, Nhung không cho Hằng chép bài và yêu cầu bạn phải suy nghĩ tự làm. Từ đó, Hằng giận và không chơi với Nhung nữa, vì cho rằng Nhung là người bạn không tốt.

=> Em có đồng ý với suy nghĩ của Hằng hay không? Vì sao?

      Nếu là Nhung, em sẽ làm gì?

Tình huống 3: Tuấn và Giang là đôi bạn thân cùng nhóm. Từ ngày mẹ mất, gia đình Tuấn lâm vào hoàn cảnh khó khăn, Tuấn cảm thấy tự ti và luôn tránh mặt Giang.

=> Nếu là Giang em sẽ làm gì?

- GV mời các nhóm trả lời đưa ra cách ứng xử cho từng tình huống trên. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có). 

- GV nhận xét, đánh giá và đưa ra lời khuyên phù hợp:

+ Tình huống 1: 

• Em đồng ý với suy nghĩ của Vinh vì hành động bắt nạt bạn của các bạn kia là sai trái, cần được ngăn chặn. 

• Nếu gặp trường hợp trên, em sẽ ngăn hai bạn kia bắt nạt Tuấn, nếu không được em sẽ gọi người lớn đến giúp đỡ và hôm sau trình báo lại với giáo viên.

+ Tình huống 2: 

• Em không đồng ý với suy nghĩ của Hằng vì mỗi người cần phải có ý thức tự giác học tập. Hành động chép bài của bạn là sai trái, không tốt. Nếu Hằng cứ ỷ lại vào Nhung thì Hằng càng không hiểu bài và kết quả học tập sẽ ngày càng kém.

• Nếu là Nhung, em sẽ giải thích cho bạn Hằng hiểu để bạn tự làm và giải thích cho bạn hiểu đấy là mình đang giúp bạn.

+ Tình huống 3: Nếu là Giang, em sẽ chủ động đến nhà chơi với Tuấn, cùng trò chuyện với bạn nhiều hơn để bạn đỡ tự ti. Em sẽ cùng một số bạn rủ Tuấn cùng học nhóm với nhau, hỗ trợ nhau học tập.

Hoạt động 3: Ứng xử của em

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động, HS đưa ra được cách ứng xử phù hợp với các tình huống nhằm duy trì mối quan hệ bạn bè.

b. Cách tiến hành

- GV chia lớp thành các nhóm học tập (4HS/nhóm).

- GV yêu cầu HS đọc tình huống trong SHS và nêu yêu cầu: Em hãy lựa chọn cách ứng xử phù hợp và giải thích lý do vì sao lại lựa chọn cách ứng xử đó.

- GV có thể yêu cầu HS các nhóm thể hiện cách ứng xử thành những tình huống hoặc vẽ tranh minh họa cho nội dung trình bày của nhóm mình.

- GV mời các nhóm trình bày cách ứng xử. Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung ý kiến (nếu có).

- GV nhận xét, tổng kết những ý kiến phù hợp.

+ Bạn em gặp khó khăn – Động viên, giúp đỡ: Khi bạn gặp khó khăn, mình cần phải động viên, giúp đỡ bạn để bạn có thể vượt qua và không cảm thấy buồn.

+ Bạn em mắc khuyết điểm – Khuyên bảo, góp ý: Khi mắc khuyết điểm đôi khi là bạn không nhận ra, mình cần phải chỉ ra để bạn hiểu và sau đó góp ý để bạn sửa sai, giúp bạn khắc phục lỗi sai, từ đó tiến bộ hơn.

+ Bạn em gặp chuyện vui mừng – Chia vui, chúc mừng: Khi bạn có chuyện vui, mình cần chúc mừng bạn để bạn thấy được nỗ lực của bạn đạt được là điều xứng đáng.

+ Bạn em có chuyện buồn phiền – An ủi, khích lệ: Khi bạn có chuyện buồn, bạn rất cần được an ủi, khích lệ để bạn thấy được bạn bè luôn bên cạnh động viên, bạn có động lực tiếp tục phấn đấu.

+ Bạn em hiểu lầm và giận em – Giải thích trình bày: Bạn giận mình và hiểu lầm mình nên mình cần phải giải thích cho bạn để bạn không còn hiểu lầm mình nữa.

+ Bạn em bị bắt nạt – Bênh vực, bảo vệ: Bạn bị bắt nạt, không thể tự mình chống lại cái xấu, mình cần bênh vực bạn, đẩy lùi cái xấu.

D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Hoạt động 1: Liệt kê một số việc làm tốt và chưa tốt của em khi đối xử với bạn bè trong lớp học

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động HS  

- Nêu được một số việc làm tốt và chưa tốt khi đối xử với bạn bè trong lớp học.

- Rút kinh nghiệm cho bản thân để thực hiện tốt hơn nhằm duy trì mối quan hệ với bạn bè.

b. Cách tiến hành

- GV yêu cầu HS: Chia sẻ trước lớp về một số việc làm tốt và chưa tốt của em khi đối xử với bạn bè trong lớp học.

- GV mời 3 – 5 HS trình bày. 

- GV nhận xét, tổng kết những ý kiến phù hợp và động viên HS thể hiện tốt việc duy trì mối quan hệ bạn bè.

+ Việc làm tốt:

• Khi thấy bạn bị ngã, em đỡ bạn dậy.

• Khi thấy bút của bạn bị hết mực, em đã cho bạn mượn bút khác của em.

• ...

+ Việc làm chưa tốt:

• Em và Lan là bạn thân của nhau. Nhưng hôm đó Lan cứ tránh mặt em và không nói chuyện với em. Em đã giận bạn mà không tìm hiểu lý do.

• ...

Hoạt động 2: Chia sẻ về một tình bạn đẹp của em và cách em đã làm để duy trì mối quan hệ bạn bè tốt đẹp đó

a. Mục tiêu: HS biết duy trì mối quan hệ bạn bè tốt đẹp ở trường lớp và làng xóm, khối phố,…

b. Cách tiến hành

- GV nêu tên trò chơi: Khu vườn cổ tích.

- GV hướng dẫn luật chơi:

+ GV dùng giấy A0 trang trí thành một khu vườn cổ tích, yêu cầu mỗi HS dùng giấy màu, cắt thành các hình ảnh nhue: quả táo, trái tim, bông hoa đủ lớn để ghi lại những kỉ niệm về tình bạn của mình.

+ GV cho HS gắn vào khu vườn chuẩn bị sẵn. GV chọn một sản phẩm bất kì, trúng tên của HS nào HS đó sẽ lên kể về một tình bạn đẹp của mình và chia sẻ về những cách để duy trì tình bạn đẹp ấy trước lớp. 

- GV gợi ý một câu chuyện về tình bạn đẹp: Lan và Hoa chơi với nhau từ năm lớp 1, đến năm lớp 4 gia đình Hoa chuyển sang nơi khác để sinh sống. Hai bạn vẫn thường xuyên giữ liên lạc với nhau bằng cách gọi điện, viết thư kể cho nhau nghe về cuộc sống của mình.

- GV khuyến khích HS trang trí sản phẩm mang tính thẩm mĩ và sáng tạo: trang trí các bông hoa, màu sắc.

- GV lựa chọn và mời 3 – 4 HS trình bày. Các HS khác lắng nghe, nhận xét.

- GV nhận xét, chúc mừng các HS có tình bạn đẹp và tuyên dương, khích lệ HS có cách làm tốt nhằm duy trì tình bạn.

- GV tổng kết những ý kiến phù hợp.

Hoạt động 3: Bình hoa tình bạn

a. Mục tiêu: Thông qua hoạt động HS

- Biết được các yếu tố cần thiết để xây dựng tình bạn đẹp.

- Vận dụng vào việc duy trì tình bạn của bản thân.

b. Cách tiến hành

- GV chia HS thành các nhóm (5HS/nhóm) và yêu cầu các nhóm chuẩn bị giấy A3.

- GV hướng dẫn HS: Lựa chọn những bông hoa có nhụy hoa chứa đựng các yếu tố cần thiết để duy trì tình bạn và trang trí (vẽ, cắt, xé, dán) thành một bình hoa tình bạn. Sau đó thuyết trình về bình hoa của nhóm.

- GV khuyến khích HS trang trí sản phẩm mang tính thẩm mĩ, sáng tạo.

- GV mời đại diện các nhóm trình bày ý nghĩa của bình hoa.

- GV tổng kết những ý kiến phù hợp: Những bông hoa để tạo thành bình hoa tình bạn: Chân thành, Quan tâm, Chia sẻ, Vị tha, Giúp đỡ, Tôn trọng, Tin cậy.

* CỦNG CỐ

- GV nhận xét, tóm tắt lại những nội dung chính của bài học. 

- GV nhận xét, đánh giá sự tham gia của HS trong giờ học, khen ngợi những HS tích cực; nhắc nhở, động viên những HS còn chưa tích cực, nhút nhát.

* DẶN DÒ

- GV nhắc nhở HS:

+ Đọc lại bài học Em làm quen với bạn bè.

+ Thực hành làm quen với bạn mới ở trường học và nơi em sống.

- Đọc trước Bài 10 – Em nuôi dưỡng quan hệ bạn bè (SHS tr.47).

…………………………………………………….

- HS lắng nghe bài hát, vỗ tay theo nhịp bài hát.

- HS trả lời câu hỏi.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu, chuẩn bị vào bài mới.

- HS thực hành theo nhóm.

- HS đọc câu chuyện và thảo luận.

- HS trả lời câu hỏi.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS quan sát tranh.

- HS trả lời câu hỏi.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- Các nhóm đọc tình huống.

- Các nhóm lắng nghe GV hướng dẫn.

- Các nhóm trả lời.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS chia thành các nhóm.

- HS đọc tình huống.

- HS trả lời câu hỏi.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS thực hành theo nhóm.

- HS đọc tình huống theo nhóm.

- Các nhóm trình bày tình huống.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe GV hướng dẫn.

- HS trình bày.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe GV hướng dẫn luật chơi

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS chia thành các nhóm.

- HS lắng nghe GV hướng dẫn

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.

- HS lắng nghe, tiếp thu.