TRÁI ĐẤT
(RA-XUN GAM-DA-TOP)

Khởi động

Em đã từng biết những cách ví von nào về Trái Đất? Vì sao có những điểm khác nhau trong cách nhìn về cùng một đối tượng? Riêng em, em thích hình ảnh so sánh nào?

Một số cách ví von về Trái Đất:

• người bạn
• Người mẹ hiền
• Hành tinh xanh
• Ngôi nhà chung
• …

Hình thành kiến thức

1. Tìm hiểu chung

Tác giả

- Ra -xun Gam – da - tốp (1923 – 2003)

- Người dân tộc A-va, nước cộng hòa

Đa -ghe-xtan thuộc Liên bang Nga.

Thơ ông tràn đầy tình yêu thương đối với quê hương, con người, sự sống và luôn hướng tới việc xây đắp tình hữu nghị giữa các dân tộc.

- Các tác phẩm chính: Năm tôi sinh, Mùa xuân Đa-ghe-xtan, Trái tim tôi trên núi, Những ngôi sao xa, Đa-ghe-xtan của tôi…

TÁC PHẨM

- Viết năm 1967 bằng tiếng Avar. Bản dịch ra tiếng Việt của Minh Tâm được thực hiện dựa trên bản dịch Tiếng Nga của Na-um Grep-nhi - ốp.

- Thông tin có trong bài thơ Trái đất: truyền đạt thông tin: Hãy bảo vệ Trái đất.

Bố cục

+ P1 (khổ 1): Thái độ của nhà thơ với những kẻ đang hủy hoại Trái đất.

+ P2 (khổ 2): Thái độ của nhà thơ đối với Trái đất.

Phần 2: Tìm hiểu chi tiết

1. Khổ 1

Những cách hành xử nào đối với TĐ được nhắc tới trong khổ thơ? Chúng có điểm gì chung với nhau?

Các hành xử với TĐ được nhắc tới: xem TĐ là quả dưa, bổ cắn thành muôn mảnh; xem TĐ là quả bóng để giành giật, lao vào, đá đá. (Nghệ thuật so sánh)

+ Điểm chung: đều đối xử rất thô bạo, tàn nhẫn với TĐ

Theo tác giả: Con người đã nhìn nhận TĐ như một vật sở hữu vô tri, vô giác và cư xử một cách bạo ngược, ngu dốt

1. Khổ 2

  Nhà thơ đã  hình dung ra TĐ như thế nào? đối xử và xưng hô ra sao với Trái Đất?

- Xưng hô với TĐ là “người”: thể hiện thái độ trân trọng

- Hình dung về TĐ: gương mặt thân thương, giọt nước mắt rơi và máu chảy.

Biện pháp nghệ thuật hoán dụ:  nước mắt – tượng trưng cho những nỗi buồn, máu – tượng trưng cho những đau đớn, tổn thương mà TĐ phải chịu đựng, trải qua.

- Hành động của tác giả: an ủi, cảm thông, chia sẻ.

Tác giả đã cảm thông, chia sẻ, thấu hiểu, đồng cảm với người bạn Trái Đất.

- Sự đối lập giữa hai khổ thơ đã phản ánh cách cư xử của loài người với chính hành tinh nơi mình sinh sống.

Phần 3: Tổng kết

- Nội dung:  Bài thơ nói về cách hình dung về TĐ và thái độ cư xử với TĐ của con người.

- Nhắn nhủ con  người cần nhìn nhận, cư xử với TĐ như những người bạn

- Nghệ thuật so sánh, nhân hoá đặc sắc, giọng điệu cảm thông, thương xót, ngôn ngữ giản dị mà thấm thía, sâu sắc.

- Sự đối lập giữa hai khổ thơ đã làm nổi bật chủ đề, nói lên thông điệp của tác giả muốn gửi gắm

Phần 4: Luyện tập

Bài 1. Hãy tìm ra đặc điểm chung về mặt nội dung giữa bài thơ của Ra-xum Gam-da-tốp với hai văn bản Trái đất - cái nôi của sự sống và Các loài chung sống với nhau như thế nào?

Cả 3 tác phẩm đều thể hiện tình yêu đối với Trái đất - hành tinh xanh, nơi sinh sống của muôn loài. Ở Trái đất, con người là động vật bậc cao nhất có tư duy phát triển nhưng cũng chính con người đang ngày một phá hủy môi trường sống của mình. Các tác phẩm đặt ra vấn đề nhức nhối, cấp bách đó là Trái đất liệu không biết chịu đựng được đến bao giờ. Từ đó, dấy lên hồi chuông thức tỉnh về trách nhiệm bảo vệ Trái đất của mỗi con người chúng ta. 

Bài 2: Cùng đưa ra thông điệp giống nhiều văn bản khác, nhưng bài thơ Trái Đất của Ra-xun Gam-da-tốp vẫn có được sự độc đáo, sức hấp dẫn riêng. Theo em, những gì đã tạo nên sự độc đáo, sức hấp dẫn riêng ấy?

- Tác giả sử dụng thể loại thơ, dễ dàng bộc bạch thái độ, cảm xúc của mình

- Tác giả so sánh, miêu tả sinh động hình ảnh Trái đất với quả dưa, quả bóng, khuôn mặt thân thương.

- Cách hình dung về Trái đất và cách thể hiện tình cảm đối với Trái đất được bày tỏ qua hai thái độ khác nhau.

- Hình ảnh thơ có sức gợi tả, lay động mạnh mẽ "lau nước mắt'', "rửa sạch máu".

Về nhà

1. Học thuộc bài thơ Trái Đất
2. Chuẩn bị bài mới