Ngày soạn:…/…/…

Ngày dạy:…/…/…

PHẦN 1. SINH HỌC TẾ BÀO

CHƯƠNG 1. THÀNH PHẦN HÓA HỌC CỦA TẾ BÀO

BÀI 4: KHÁI QUÁT VỀ TẾ BÀO

(1 TIẾT)

1. MỤC TIÊU
2. Về kiến thức

Sau bài học này, HS sẽ:

• Nêu được khái quát học thuyết tế bào.
• Giải thích được tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể sống.

2. Về năng lực

• Năng lực sinh học:
• Nhận thức sinh học:

+ Nhận biết được các sinh vật có cấu tạo từ tế bào.

+ Nếu được khái quát học thuyết tế bào.

+ Giải thích được tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể sống.

• Năng lực chung:
• Giao tiếp và hợp tác: Luôn chủ động, tích cực, thực hiện những công việc của bản thân trong học tập về tế bào.

3. Phẩm chất

Chăm chỉ: Tích cực tìm tòi và sáng tạo trong học tập, có ý chí vượt qua khó khăn để đạt kết quả tốt trong học tập.

1. PHƯƠNG PHÁP VÀ KĨ THUẬT DẠY HỌC

• Dạy học trực quan.
• Dạy học theo nhóm.
• Phương pháp nêu và giải quyết vấn đề.
• Trò chơi “Ai nhanh hơn?”.

III. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU

1. Đối với giáo viên

• SGK, SGV, SBT Sinh học, Giáo án.
• Hình ảnh cấu tạo một số sinh vật và vật dụng quen thuộc.
• Các câu hỏi liên quan đến bài học.
• Máy tính, máy chiếu.

2. Đối với học sinh

• Bảng trắng, bút lông

1. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
2. HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG
3. Mục tiêu: Dẫn dắt vào bài học mới.
4. Nội dung: GV đưa ra tình huống mở đầu và khuyến khích HS bày tỏ ý kiến.
5. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS (HS không nhất thiết trả lời đúng).
6. Tổ chức thực hiện:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

- GV cho HS quan sát hình ảnh tổ ong, và đưa ra tình huống: Nhìn vào hình ảnh, có thể thấy tổ ong được cấu tạo từ những khoang nhỏ. Mỗi khoang nhỏ này được dùng làm nơi lưu trữ thức ăn, chứa trứng hay ấu trùng. Do đó, mỗi khoang nhỏ là đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản nhất của tổ ong. Cách thức tổ chức này cũng được thấy ở cả sinh vật sống. Như vậy, đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản nhất của sinh vật sống là gì?

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS dựa vào hiểu biết cá nhân, suy nghĩ và trả lời câu hỏi của GV.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

- HS chia sẻ hiểu biết cá nhân cho GV và cả lớp: Đơn vị cấu trúc cơ bản nhất của sinh vật sống là tế bào.

- Các HS còn lại nêu ra ý kiến khác (nếu có).

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV đánh giá, nhận xét, chuẩn kiến thức.

- GV dẫn dắt HS vào bài học: Các sinh vật sống đều được cấu tạo từ những tế bào. Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng cơ bản của sinh vật. Vậy, học thuyết về tế bào được ra đời như thế nào và vai trò cụ thể của chúng là gì, chúng ta hãy cùng tìm hiểu trong bài học hôm nay – Bài 4: Khái quát về tế bào.

1. HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC
2. Học thuyết tế bào

Hoạt động 1: Tìm hiểu học thuyết tế bào

1. Mục tiêu:

- Nhận biết được các sinh vật có cấu tạo từ tế bào.

- Nêu được khái quát học thuyết tế bào.

- Luôn chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập về tế bào.

1. Nội dung:

- GV yêu cầu HS đọc thông tin và quan sát các hình ảnh trong  phần I (SGK tr.19 - 20) để tìm hiểu về học thuyết tế bào.

- GV tổ chức trò chơi “Ai nhanh hơn?”, kết hợp sử dụng phương pháp hỏi – đáp để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung SGK.

1. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
2. Tổ chức hoạt động:

1. Tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thế sống

Hoạt động 2: Tìm hiểu tế bào là đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể sống

1. Mục tiêu:

- Giải thích được tế bào là đơn vị đơn vị cấu trúc và chức năng của cơ thể sống.

- Luôn chủ động, tích cực thực hiện những công việc của bản thân trong học tập về tế bào.

- Tích cực tìm tòi và sáng tạo trong học tập, có ý chí vượt qua khó khăn để đạt kết quả tốt trong học tập.

1. Nội dung:

- GV yêu cầu HS đọc thông tin trong phần II (SGK tr.20) để tìm hiểu đơn vị cấu trúc và chức năng của tế bào.

- GV sử dụng phương pháp nêu và giải quyết vấn đề để hướng dẫn và gợi ý cho HS thảo luận nội dung SGK.

1. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
2. Tổ chức hoạt động:

1. HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP
2. Mục tiêu: Củng cố lại kiến thức đã học về các đặc điểm khái quát của tế bào.
3. Nội dung: GV yêu cầu HS thảo luận theo cặp đôi, hoàn thành phần Bài tập (SGK tr.18)
4. Sản phẩm học tập: Bài làm của HS.
5. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập

GV cho HS làm việc theo cặp đôi, giải quyết các bài tập sau:

 Một bạn học sinh tiến hành quan sát hai mẫu tiêu bản bằng kính hiển vi quang học, kết quả quan sát như Hình 4.4. Hãy quan sát hình và cho biết:

1. Mẫu vật nào trong các mẫu vật: lát biểu mô ở động vật, một giọt nước ao, một giọt máu người phù hợp với mỗi tiêu bản bên. Giải thích.
2. Điểm giống và khác nhau của hai tiêu bản bên.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS thảo luận, sử dụng kiến thức đã học để hoàn thành các bài tập.

- GV theo dõi, hỗ trợ HS nếu cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả thực hiện nhiệm vụ

- Đại diện các nhóm đôi xung phong trình bày bài làm.

- GV khuyến khích HS đóng góp ý kiến, tranh luận để tìm ra câu trả lời đúng nhất.

* Gợi ý:

1. 1. Mẫu vật được quan sát ở hình (a) là một giọt nước ao; hình (b) là lát biểu mô

ở động vật.

• Giải thích: Trong hình (a), các loài sinh vật có hình dạng khác nhau,

sống độc lập, có dạng đơn bào, có dạng hợp bào. Trong hình (b), các tế bào có

hình dạng giống nhau và có sự liên kết với nhau, do đó, các tế bào này thuộc

cùng một mô.

2. - Giống nhau: Các loài sinh vật trong giọt nước ao hay lát biểu mô ở động vật

đều được cấu tạo từ tế bào.

  - Khác nhau: Các loài sinh vật trong hình (a) khác nhau về hình dạng tế bào, sống

độc lập; các tế bào trong hình (b) có hình dạng giống nhau và có sự liên kết với nhau.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

GV đánh giá, nhận xét câu trả lời của HS, chuẩn kiến thức và chuyển sang hoạt động tiếp theo.

1. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
2. Mục tiêu: Giúp HS rèn luyện năng lực tự học, năng lực thu thập, xử lí thông tin; kĩ năng lập luận, chứng minh tính đúng, sai của một vấn đề.
3. Nội dung:

GV giao nhiệm vụ để HS thực hiện ngoài giờ học: Em hãy đưa ra quan điểm cá nhân của mình về ý kiến sau: “Ở sinh vật đa bào, hoạt động sống của cơ thể là sự phối hợp của các tế bào cấu tạo nên cơ thể.” Đưa ra các dẫn chứng biện luận cho ý kiến của em.

1. Sản phẩm học tập: Câu trả lời của HS.
2. Tổ chức hoạt động:

Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ cho HS

- GV giao nhiệm vụ để HS thực hiện ngoài giờ học: Em hãy cho biết quan điểm cá nhân của mình về ý kiến sau: “Ở sinh vật đa bào, hoạt động sống của cơ thể là sự phối hợp của các tế bào cấu tạo nên cơ thể.” Đưa ra các dẫn chứng biện luận cho ý kiến của em.

Bước 2: HS thực hiện nhiệm vụ học tập

- HS tiếp nhận nhiệm vụ và thực hiện ngoài giờ học.

- GV hướng dẫn, hỗ trợ HS khi cần thiết.

Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động và thảo luận

HS trình bày câu trả lời vào tiết học sau.

Bước 4: Đánh giá kết quả, thực hiện nhiệm vụ học tập

- GV nhận xét, đánh giá, kết thúc tiết học.

* Hướng dẫn về nhà:

- Ôn lại kiến thức đã học.

- Làm bài tập trong Sách bài tập Sinh học 10.

- Đọc và tìm hiểu trước Bài 5: Các nguyên tố hóa học và nước.

1. HỒ SƠ HỌC TẬP