Giáo án và PPT Mĩ thuật 9 cánh diều bài 2: Phù điêu chân dung phác mảng

BÀI 2: PHÙ ĐIÊU CHÂN DUNG PHÁC MẢNG

HOẠT ĐỘNG KHỞI ĐỘNG

GV cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi

Em hãy trình bày hiểu biết của mình về nghệ sĩ Auguste Rodin?

HOẠT ĐỘNG HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

Hoạt động 1: Quan sát - nhận thức 

GV cho học sinh quan sát hình ảnh và trả lời câu hỏi:

• Hình khái quát của khuôn mặt người là gì?

• Chỉ ra những tỉ lệ bằng nhau trên khuôn mặt người..

• Mô tả khối của các bộ phận mắt, mũi, miệng
• Giới thiệu tỉ lệ khuôn mặt trẻ em và người lớn, phân tích thêm về tỉ lệ khuôn mặt theo chiều ngang.

Sản phẩm dự kiến:

- Khuôn mặt người có thể được khái quát bằng các hình cơ bản và các tỉ lệ hài hòa: 

+ Hình dạng tổng thể: Khuôn mặt người được mô tả bằng một hình bầu dục hoặc hình quả trứng với phần rộng hơn ở phía trên và hẹp dần xuống cằm. 

+ Trục dọc và ngang: Khuôn mặt được chia thành hai nửa đối xứng qua một trục dọc (từ đỉnh trán đến cằm) và một trục ngang (từ tai trái đến tai phải qua trung điểm của mắt). 

+Phân chia tỷ lệ theo chiều dọc: Khuôn mặt có thể được chia thành ba phần bằng nhau theo chiều dọc: 

+ Từ chân tóc đến đường chân mày. 

+ Từ đường chân mày đến dưới mũi. 

+ Từ dưới mũi đến cằm.

- Những tỉ lệ bằng nhau trên khuôn mặt người.

+ Khoảng cách giữa hai mắt: bằng chiều rộng của một mắt. 

+Chiều dài tai và mũi: Chiều dài của tai từ đỉnh đến dái tai thường bằng chiều dài của mũi từ gốc đến đầu mũi. 

+ Khoảng cách giữa các phần khác nhau của khuôn mặt: 

+ Khoảng cách từ đường chân mày đến dưới mũi thường bằng khoảng cách từ dưới mũi đến cằm. 

+ Chiều dài từ đỉnh trán (chân tóc) đến dưới mũi bằng chiều dài từ dưới mũi đến cằm. Độ rộng của miệng: 

+Độ rộng của miệng khi cười: thường bằng khoảng cách giữa hai đồng tử của mắt. 

- Mô tả khối của các bộ phận mắt, mũi, miệng.

 Mắt: 

+ Hình dạng: giống như một hạt hạnh nhân hoặc một quả trứng, với phần nhãn cầu tròn và giác mạc hơi lồi ra phía trước. 

+ Cấu trúc khối: có dạng khối cầu.

 Mũi: 

+ Hình dạng: hình kim tự tháp, với ba bề mặt chính - mặt trước và hai mặt bên. 

+ Cấu trúc khối: có dạng chóp cụt

Miệng: 

+ Hình dạng: hình đường cong, với hai môi trên và dưới tạo thành một khối cơ bắp. 

+ Cấu trúc khối: có dạng hình hộp.

- Tỉ lệ khuôn mặt trẻ em và người lớn:

 Trẻ em:

+ Đầu trẻ em chiếm 1/4 chiều dài cơ thể, đầu người lớn chỉ chiếm 1/8 chiều dài cơ thể.

+ Khuôn mặt trẻ em thường có chiều dài ngắn hơn và chiều rộng lớn hơn.

+ Trán của trẻ em thường rộng và cao, chiếm phần lớn khuôn mặt.

+ Mắt của trẻ em trông to hơn so với khuôn mặt.

+ Mũi và miệng của trẻ em thường nhỏ và nằm gần nhau hơn so với người lớn.

Người lớn:

+ Khuôn mặt có tỷ lệ hài hòa hơn giữa chiều dài và chiều rộng.

+ Trán của người lớn thấp hơn so với trẻ em.

+ Mắt người lớn nhỏ hơn so với toàn bộ khuôn mặt.

+ Mũi và miệng phát triển và chiếm nhiều không gian trên khuôn mặt.

- Tỉ lệ khuôn mặt theo chiều ngang:

+ Khoảng cách giữa hai mắt: Ở cả trẻ em và người lớn, khoảng cách giữa hai mắt thường bằng chiều rộng của một mắt. Tuy nhiên, ở trẻ em, do khuôn mặt tròn hơn, khoảng cách này có thể trông gần hơn. 

+Vị trí của mắt, mũi và miệng: Ở người lớn, mắt thường nằm ở khoảng 1/2 chiều dài khuôn mặt từ đỉnh trán đến cằm. Mũi nằm ở giữa mắt và miệng nằm ở khoảng 1/3 dưới của khuôn mặt từ mũi đến cằm. Ở trẻ em, do khuôn mặt ngắn hơn và tròn hơn, mắt có thể nằm cao hơn tỷ lệ này và mũi, miệng nằm gần nhau hơn. 

+ Tỷ lệ của xương gò má: Ở người lớn thường rõ ràng hơn và góp phần tạo nên đường nét góc cạnh của khuôn mặt. Ở trẻ em, xương gò má ít phát triển và khuôn mặt thường không có nhiều góc cạnh, trông tròn và mềm mại hơn. 

+Chiều rộng của khuôn mặt: Ở người lớn, chiều rộng khuôn mặt thường khoảng 2/3 chiều dài khuôn mặt. Ở trẻ em, chiều rộng có thể gần bằng chiều dài do khuôn mặt tròn hơn.

Hoạt động 2: Sáng tạo

GV cho HS thảo luận và trả lời câu hỏi: 

• Nêu cách thực hành tạo hình phù điêu chân dung phác mảng?

• Có mấy cách tạo hình khuôn mặt người trên khối phù điêu?

Sản phẩm dự kiến:

- Cách 1: Mô phỏng khuôn mặt người trên khối phù điêu.

+ Bước 1: Dựng hình, khối khái quát và xác định tỉ lệ các bộ phận.

+ Bước 2: Cắt bỏ đất để tạo hình hốc mắt, khối mũi và trán.

+ Bước 3: Đắp thêm đất để tạo khối mắt, mũi, miệng.

+ Bước 4: Chỉnh sửa hình khối và hoàn thiện sản phẩm.

- Cách 2: Mô phỏng khuôn mặt người với kĩ thuật tạo khối bằng giấy (điêu khắc giấy).

+ Bước 1: Vẽ khái quát hình khuôn mặt người trên khổ giấy A4 theo tỉ lệ đã xác định.

+ Bước 2: Chia các đường để cắt/trổ tạo khối nổi.

+ Bước 3: Kẻ các đường để cắt/trổ tạo khối nổi.

+ Bước 4: Cắt/trổ và gấp nếp để tạo khối.

+ Bước 5: Dán hộp để dựng các khối dạng 3D.

Hoạt động 3: Thảo luận

GV nêu câu hỏi gợi mở cho HS thảo luận: 

• Em hãy giới thiệu về sản phẩm phù điêu chân dung của mình?

• Liên hệ sản phẩm phù điêu chân dung đến phong cách nghệ thuật dân gian.

Sản phẩm dự kiến:

 - Sản phẩm phù điêu chân dung:

Sản phẩm phù điêu chân dung của em là một tác phẩm nghệ thuật đặc biệt, mang đậm tính cá nhân và sự sáng tạo.

Em đã lựa chọn chân dung như một chủ đề chính vì sự hấp dẫn của việc tái hiện hình ảnh con người thông qua nghệ thuật. Bằng cách sử dụng chất liệu đa dạng như đất sét, thạch cao hay composite, em đã tạo nên những chi tiết tinh xảo và chân thực trong từng nét vẽ và hình dạng của từng đối tượng.

Sản phẩm của em không chỉ đơn thuần là việc tái hiện hình ảnh mặt người một cách chân thực, mà nó còn mang trong đó một tầm quan trọng về biểu cảm và tâm trạng. Mỗi chi tiết trong phù điêu đều được thiết kế để thể hiện được tính cách, cảm xúc và sự sâu sắc của người mẫu, từ biểu cảm của mắt, đường nét của môi cho đến cả từng đường nét trên khuôn mặt.

Đặc biệt, em luôn chú trọng đến việc tạo ra một không gian âm bản hài hòa và thẩm mỹ xung quanh chân dung. Điều này giúp cho sản phẩm của em không chỉ là một bức tượng chân dung đơn giản mà còn là một tác phẩm nghệ thuật đích thực, thể hiện sự tinh tế và chuyên nghiệp trong từng đường nét và sắc thái.

Em hy vọng rằng sản phẩm phù điêu chân dung của mình sẽ mang lại cho người xem những trải nghiệm thú vị và cảm nhận sâu sắc về nghệ thuật và vẻ đẹp của con người.

- Sản phẩm phù điêu chân dung liên hệ đến phong cách nghệ thuật dân gian thông qua một số yếu tố sau:

+ Nghệ thuật dân gian thường sử dụng các chất liệu tự nhiên và kỹ thuật thủ công truyền thống. Tương tự, sản phẩm phù điêu cũng có thể được tạo ra từ đất sét, thạch cao, hay composite - các chất liệu thân thiện với môi trường và dễ dàng để điêu khắc và tạo hình..

+ Nghệ thuật dân gian thường lấy cảm hứng từ cuộc sống hàng ngày, từ văn hóa dân gian và các câu chuyện dân gian. Sản phẩm phù điêu chân dung của tôi cũng có thể lấy nguồn cảm hứng từ những câu chuyện cá nhân, từ những biểu cảm và tính cách của người mẫu. Điều này mang đến một sự gần gũi và chân thực trong biểu hiện nghệ thuật.

+ Nghệ thuật dân gian thường có sự đơn giản và màu sắc rực rỡ, phản ánh nét vui tươi và truyền thống của dân tộc. Sản phẩm phù điêu chân dung của tôi có thể sử dụng màu sắc sáng, các họa tiết đơn giản hoặc trang trí, giúp tôn vinh vẻ đẹp tự nhiên và tính cách của người mẫu.

HOẠT ĐỘNG LUYỆN TẬP

Câu 1: Tất cả các mẫu đều có thể quy về:

A. Các dạng khối cơ bản.

B. Khối trụ.

C. Khối lập phương.

D. Khối hộp chữ nhật.

Câu 2: Ánh sáng chiếu vào vật mẫu tạo ra:

A. Độ sáng khác nhau trên bề mặt khối.

B. Độ đậm, độ nhạt khác nhau trên bề mặt khối.

C. Hình dáng khác nhau.

D. Hình thể khác nhau.

Câu 3: Để tiến hành một bài vẽ chúng ta cần mấy bước?

A. Năm bước.

B. Bốn bước.

C. Ba bước.

D. Hai bước.

HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG

Vận dụng kiến thức, GV yêu cầu HS trả lời câu hỏi:

Câu 1: Em hãy tìm hiểu và nêu khái quát về nghệ thuật tạo hình con rối, tượng gỗ của đồng bào Tây Nguyên?

Câu 2:Em hãy tìm hiểu và nêu khái quát về nghệ thuật gấp giấy Origami, gấp giấy hình con vật?