Đề thi thử Ngữ văn Tốt nghiệp THPTQG 2025 - Đề tham khảo số 19

ĐỀ SỐ 19 – ĐỀ THI THAM KHẢO

Môn thi: NGỮ VĂN

(Thời gian làm bài 120 phút, không kể thời gian phát đề)

I. Phần Đọc hiểu (4,0 điểm)

Đọc văn bản sau:

Khoảnh khắc nghệ thuật có thể có mặt trong hầu hết các loại hình nghệ thuật. Trong văn chương nó cũng xuất hiện ở tất cả các thể loại nhưng xuất hiện với tần số lớn, với những đặc điểm điển hình và thú vị nhất ở thơ ca.

Giống như lao động nghệ thuật của một nhà nhiếp ảnh là đi tìm những giây phút đẹp nhất của những đối tượng hiện hữu xung quanh: những giọt sương trên lá long lanh ánh lên những tia sáng diệu kì trong ánh nắng bình minh, hay lớp lớp gợn sóng lăn tăn ánh vàng trên mặt nước buổi hoàng hôn để thu vào ống kính, thì thi sĩ cũng thường đi tìm và lắng nghe trong tâm hồn mình phút thăng hoa của cảm xúc, được tạo nên từ sự cộng hưởng giữa những rung cảm của trái tim trước con người và thiên nhiên đồng điệu. Những bài thơ ghi lại được những khoảnh khắc đó đã tạo nên những khoảnh khắc nghệ thuật...

Nhà thơ luôn đi tìm những khoảnh khắc diệu kì cho thơ mình, và nhiều khi những khoảnh khắc tạo nên những kiệt tác nghệ thuật. Chính vì thế đã có người định nghĩa về kiệt tác: Đó là những viên ngọc từ trên trời rơi xuống mà may mắn cho những ai đã nhặt được nó.

Nói như vậy không có nghĩa là phủ định lao động nghệ thuật của nhà thơ, nhưng không phải bất kì ai cũng có được cái may mắn ấy. Tạo hóa cũng biết chọn mặt gửi vàng. Nhưng viên ngọc chỉ rơi vào tay ai có đủ tài năng và lòng nhân ái để biết nâng niu thổi vào nó một linh hồn.

Bởi thế, khoảnh khắc có ý nghĩa lớn lao trong sáng tác thi ca. Nhờ có khoảnh khắc mà có được sức bật, điểm tựa cho tâm hồn. Điểm tựa càng chắc thì sức bật càng lớn, khoảnh khắc nghệ thuật càng giá trị, có khoảnh khắc nghệ thuật đã trở thành kiệt tác. Phút thi sĩ sáng tạo ra khoảnh khắc ấy, người ta lâu nay vẫn gọi là phút xuất thần.

Thời gian là một yếu tố quan trọng làm nên những khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ. Thi sĩ thường hay rung động trước khoảnh khắc của thời gian. Thời gian ở những điểm giao nhau của nó, như điểm giao giữa ngày và đêm đó là hoàng hôn: “Chiều hôm nhớ nhà” của Huyện Thanh Quan. Thời gian trong mối tương tác giữa cái hữu hạn đời người, cái vô hạn của đất trời, vũ trụ. Thời gian trong hồi ức mang theo những kỉ niệm sâu sắc của nhà thơ:

“Thời hoa đỏ” của Thanh Tùng,“Viết trong mùa hoa phượng” của Xuân Hoài

Không gian cũng vậy, trong những khoảnh khắc nghệ thuật không gian tồn tại là hình ảnh thiên nhiên xung quanh nhà thơ. Thiên nhiên là đối tượng miêu tả, là cái đẹp thánh thiện, thuần khiết, gợi lên trong tâm hồn con người những rung cảm thẩm mĩ: “Dục Thúy Sơn” của Nguyễn Trãi; “Thu hứng”, “Thu vịnh”, “Thu ẩm” của Nguyễn Khuyến; những suy tư trăn trở về tình yêu “Trước biển” của Vũ Quần Phương; những ẩn chứa kỉ niệm trong “Núi đôi” của Vũ Cao...

(Trích Khoảnh khắc và khoảnh khắc nghệ thuật trong thơ,

TS. Nguyễn Văn Tùng,NXB Trẻ, 2012, tr. 67- 68)

Thực hiện các yêu cầu:

Câu 1. Chỉ ra một số dấu hiệu để xác định luận đề của đoạn trích.
Câu 2. Xác định các yếu tố ngôn ngữ được sử dụng tạo tính liên kết trong đoạn trích.
Câu 3. Trình bày hiệu quả của việc phối hợp các thao tác nghị luận: phân tích, so sánh, bình luận, chứng minh trong đoạn trích.
Câu 4. Nhận xét quan điểm, thái độ bàn luận của tác giả trong đoạn văn sau:

Nhờ có khoảnh khắc mà có được sức bật, điểm tựa cho tâm hồn. Điểm tựa càng chắc
thì sức bật càng lớn, khoảnh khắc nghệ thuật càng giá trị, có khoảnh khắc nghệ thuật đã trở thành kiệt tác. Phút thi sĩ sáng tạo ra khoảnh khắc ấy, người ta lâu nay vẫn gọi là phút xuất thần.

Câu 5. Từ hành trình nhà thơ đi tìm khoảnh khắc kì diệu được nêu trong đoạn trích, anh/ hãy bày tỏ suy nghĩ về hoạt động sáng tạo thơ ca của người nghệ sĩ. (Trình bày 5-7 dòng)

II. Phần Làm văn (6,0 điểm)

Câu 1: (2,0 điểm)

Viết đoạn văn nghị luận (khoảng 200 chữ) phân tích hình ảnh biển trong đoạn thơ sau:

Biết nói gì trước biển em ơi!

Trước cái xa xanh thanh khiết không lời

Cái hào hiệp, ngang tàng của gió

Cái kiên nhẫn của nghìn đời sóng vỗ

Cái nghiêm trang của đá đứng chen trời

Cái giản đơn sâu sắc như đời

(Trích Trước biển – Vũ Quần Phương, Thơ

Việt Nam 1945 – 1985, NXB Văn học, 1985, tr.391)

Câu 2: (4,0 điểm)

Walt Disney là người đồng sáng lập The Walt Disney Company, một tập đoàn giải trí và truyền thông đa phương tiện lớn nhất thế giới, từng nói:

Cách để bắt đầu mọi thứ chính là ngừng nói và hãy làm đi.

Từ góc nhìn của người trẻ, anh/ chị hãy viết bài văn nghị luận (khoảng 600 chữ) trình

bày suy nghĩ về câu nói trên.