Giáo án điện tử chuyên đề Lịch sử 10 chân trời CĐ 1 P2: Một số lĩnh vực của lịch sử Việt Nam

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN MÔN LỊCH SỬ!

CÁC LĨNH VỰC CỦA SỬ HỌC

CHUYÊN ĐỀ 1:

NỘI DUNG BÀI HỌC

MỘT SỐ LĨNH VỰC CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM

II.

• Lịch sử văn hóa Việt Nam
• Lịch sử tư tưởng Việt Nam
• Lịch sử xã hội Việt Nam
• Lịch sử kinh tế Việt Nam

THÔNG SỬ VÀ LỊCH SỬ THEO LĨNH VỰC

I.

• Khái quát một số cách trình bày lịch sử truyền thống
• Thông sử
• Lịch sử theo lĩnh vực
• Lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới

II.

TÌM HIỂU VỀ LỊCH SỬ VĂN HÓA VIỆT NAM

Quan sát tư liệu và SGK, hoàn thành Phiếu học tập số 2.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của lịch sử văn hoá Việt Nam là gì? Giao lưu với văn hoá phương Đông hay phương Tây làm văn hoá Việt Nam phong phú hơn? Sự phong phú ấy được thể hiện ở những điểm nào?

Nhóm 1

TÌM HIỂU VỀ MỘT SỐ LĨNH VỰC CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM.

Hãy trình bày đối tượng và phạm vị nghiên cứu lịch sử tư tưởng Việt Nam. Vẽ sơ đồ tiến trình hình thành và phát triển lịch sử tư tưởng Việt Nam trên trục thời gian.

Nhóm 2

TÌM HIỂU VỀ MỘT SỐ LĨNH VỰC CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM.

Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Lịch sử kinh tế Việt Nam là gì? Theo em, trong lịch sử kinh tế Việt Nam, thời kì nào sản xuất ra nhiều lúa gạo nhất? Ngành kinh tế nào xuyên suốt trong lịch sử kinh tế Việt Nam? Tại sao?

Nhóm 3

TÌM HIỂU VỀ MỘT SỐ LĨNH VỰC CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM.

Hãy trình bày đối tượng và phạm vi nghiên cứu lịch sử xã hội Việt Nam. Vẽ sơ đồ tiến trình lịch sử xã hội Việt Nam trên trục thời gian.

Nhóm 4

TÌM HIỂU VỀ MỘT SỐ LĨNH VỰC CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM.

1. Tìm hiểu về lịch sử văn hóa Việt Nam

a) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng: toàn bộ đời sống văn hóa

Các thành tựu

Giá trị

truyền thống

Phong tục, tập quán của dân tộc Việt Nam trong lịch sử.

Phạm vi:

Quá trình hình thành, phát triển đời sống vật chất, tinh thần, các dân tộc trên lãnh thổ Việt Nam.

Nguyên thuỷ

Nay

b. Khái lược tiến trình lịch sử trên trục thời gian

Thời

tiền sử

(trước TK VII TCN)

Văn hóa bản địa của người Việt cổ, đặc trưng nông nghiệp lúa nước.

Thời dựng nước (TK VII TCN –179 TCN)

Ba không gian văn hóa, hình thành 3 quốc gia cổ Văn Lang, Âu Lạc, Chăm-pa và Phù Nam.

Thời Bắc thuộc (179 TCN – 905)

Chống đồng hóa, bảo tồn văn hóa dân tộc, tiếp biến sáng tạo văn hóa Trung Hoa, Ấn Độ.

Thời quân chủ độc lập (905–1858)

Phát triển mạnh mẽ bản sắc dân tộc của văn minh Đại Việt.

Thời cận đại (1858 – 1945)

Tiếp biến bản sắc văn hóa phương Tây, tạo cơ sở cho sự chuyển đổi sang văn hóa Việt Nam hiện đại.

Thời hiện đại (1945 – nay):

Phát triển trên ba nguyên tắc dân tộc, khoa học và đại chúng, hướng đến một nền văn hóa tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

2. Tìm hiểu về lịch sử tư tưởng Việt Nam

a) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Ba nội dung đặc sắc:

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương

Trường phái Trúc Lâm Yên Tử

Tư tưởng Hồ Chí Minh

Đối tượng

Là toàn bộ đời sống tinh thần của dân tộc Việt Nam nói chung và của từng cộng động người nói riêng.

Phạm vi nghiên cứu

Quá trình phát sinh, phát triển, thay đổi, du nhập các tư tưởng chính trị và tôn giáo.

b) Khái lược tiến trình lịch sử trên trục thời gian

1

Thời kì dựng nước

Tín ngưỡng dân gian, thờ cúng tổ tiên, hình thành ý thức dân tộc.

Tư tưởng Việt Nam hình thành, trong đó tư tưởng yêu nước bao trùm lên nhiều nội dung giá trị tinh thần của dân tộc.

2

Thời kì chống Bắc thuộc

Chống Hán hóa, tiếp thu có chọn lọc và sáng tạo văn hóa Trung Hoa, Ấn Độ.

3

Thời kì quân chủ độc lập

Phát huy tinh thần độc lập, tự chủ, tiếp thu các tư tưởng Phật giáo, Đạo giáo, Nho giáo.

4

Thời kì cận đại

Phát huy tinh thần dân tộc, tiếp thu các trào lưu tư tưởng dân chủ tư sản, dân chủ vô sản.

5

Thời kì hiện đại

Phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng, chủ nghĩa Mác – Lê-nin và tư tưởng Hồ Chí Minh.

Tư tưởng Việt Nam từng bước phát triển với nhiều nội dung phong phú, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ phát triển của dân tộc trong từng thời kì.

Chủ nghĩa yêu nước là cơ sở để tiếp thu có chọn lọc và dân tộc hóa các tư tưởng, học thuyết, tôn giáo lớn của phương Đông và phương Tây.

3. Tìm hiểu về lịch sử xã hội Việt Nam

Toàn bộ cấu trúc và đời sống xã hội.

a) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

Đối tượng

Phạm vi nghiên cứu

Quá trình hình thành, phát triển, thay đổi xã hội và đời sống xã hội từ truyền thống đến hiện đại.

b) Khái lược tiến trình lịch sử trên trục thời gian

Thời kì dựng nước

Thời kì chống Bắc thuộc

Kinh tế nông nghiệp tự cấp tự túc, cấu trúc làng xã truyền thống.

Kinh tế nông nghiệp. Cấu trúc xã hội có sự du nhập những yếu tố mới. Xã hội tồn tại nhiều mâu thuẫn.

b) Khái lược tiến trình lịch sử trên trục thời gian

Thời kì quân chủ độc lập

Thời kì cận đại

Kinh tế phong kiến. Tổ chức xã hội theo mô hình quân thần. Tư tưởng nho giáo thống trị. Văn hóa làng xã chiếm vị trí quan trọng.

Cơ cấu kinh tế chuyển biến du nhập quan hệ sản xuất mới. Mâu thuẫn xã hội phát triển, hệ tư tưởng mới du nhập vào Việt Nam. Văn hóa truyền thống chuyển biến.

b) Khái lược tiến trình lịch sử trên trục thời gian

Thời kì hiện đại

Kinh tế phát triển toàn diện trên nền tảng công nghiệp hóa, hiện đại hóa, KHCN.

Cấu trúc xã hội hiện đại, toàn cầu hóa, hội nhập thế giới.

Xây dựng nền dân chủ mới, nền văn hóa dân tộc khoa học đại chúng.

4. Tìm hiểu về lịch sử kinh tế Việt Nam

Các phương thức sản xuất, trong đó lực lượng sản xuất là quyết định nhất.

Đối tượng nghiên cứu

Quá trình hình thành, phát triển chuyển biến kinh tế qua các thời kì lịch sử.

Phạm vi nghiên cứu

a) Đối tượng và phạm vi nghiên cứu

b) Khái lược tiến trình lịch sử trên trục thời gian

Từ kinh tế tự nhiên chuyển sang kinh tế sản xuất.

Thời tiền sử

Kinh tế nông nghiệp là chủ đạo

Thủ công nghiệp và trao đổi hàng hóa bước đầu phát triển.

Thời dựng nước và thời Bắc thuộc

Kinh tế nông nghiệp và thủ công nghiệp phát triển.

Thời quân chủ độc lập

Từng bước mở rộng và trao đổi hàng hóa trong và ngoài nước.

Hình thành cơ cấu kinh tế công – nông – thương, tư bản nước ngoài nắm độc quyền, kinh tế dân tộc bị kìm hãm.

Thời cận đại

--------------- Còn tiếp ---------------