Giáo án điện tử chuyên đề Lịch sử 10 chân trời CĐ 2 P3: Di sản văn hoá và di sản thiên nhiên tiêu biểu của Việt Nam

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG NGÀY HÔM NAY!

BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY

GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA Ở VIỆT NAM

CHUYÊN ĐỀ 2:

NỘI DUNG BÀI HỌC

Di sản văn hóa

I

Bảo tồn và phát huy giá trị

di sản văn hoá

II

Di sản văn hoá và di sản

thiên nhiên tiêu biểu của Việt Nam

III

DI SẢN VĂN HOÁ VÀ

DI SẢN THIÊN NHIÊN TIÊU BIỂU CỦA VIỆT NAM

III

HOẠT ĐỘNG THEO NHÓM

PHIẾU HỌC TẬP SỐ 5

Nhóm 1

Giới thiệu 3 di sản văn hoá phi vật thể tiêu biểu ở Việt Nam. Theo em, những di sản văn hoá phi vật thể đã được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hoá thế giới trên đây có giá trị gì nổi bật? Xác định trên lược đồ vị trí phân bố các di sản văn hoá phi vật thể được giới thiệu trong bài học và rút ra những nhận xét.

Hình 2.23. Biểu diễn Nhã nhạc cung đình Huế

Hình 2.24. Lễ hội Cồng chiêng Tây Nguyên

Hình 2.25. Biểu diễn Ca trù (tranh vẽ của hoạ sĩ Xuân Lê)

Hình 2.26. Biểu diễn Đờn ca tài tử Nam Bộ

Hình 2.27. Trẻ em vùng núi phía Bắc chơi kéo co

Nhóm 2

Giới thiệu 3 di sản văn hoá vật thể tiêu biểu ở Việt Nam. Chọn một trong các di sản văn hoá vật thể đã được giới thiệu, em hãy nói về bức tranh lịch sử của quá khứ được hàm chứa trong di sản văn hoá đó. Theo em, việc bảo tồn các di sản văn hoá này có ý nghĩa như thế nào?

Hình 2.29. Đoan Môn – Khu di tích Hoàng thành Thăng Long (Hà Nội)

Hình 2.30. Trống đồng Đông Sơn

Hình 2.31. Bia Tiến sĩ ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám (Hà Nội)

Hình 2.32. Thành nhà Hồ (Thanh Hoá)

Hình 2.33. Đại Nội (Huế)

Hình 2.34. Thánh địa Mỹ Sơn (Quảng Nam)

Nhóm 3

Những di sản thiên nhiên tiêu biểu được giới thiệu phản ánh điều gì về tài nguyên thiên nhiên của Việt Nam? Phân tích những “giá trị nổi bật toàn cầu” của các di sản thiên nhiên đã được UNESCO ghi danh.

Hình 2.36. Cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang)

Hình 2.37. Vịnh Hạ Long (Quảng Ninh)

Hình 2.38. Một số hình ảnh về động Phong Nha – Kẻ Bàng (Quảng Bình)

Hình 2.39. Khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ (Thành phố Hồ Chí Minh)

Hình 2.41. Khu di tích – danh thắng Yên Tử (Quảng Ninh)

Hình 2.40. Danh thắng Tràng An (Ninh Bình)

Nhóm 3

Xác định trên lược đồ vị trí phân bố các di tích cấp quốc gia đặc biệt và cấp quốc gia tại TP. Hồ Chí Minh và rút ra nhận xét. Em hiểu như thế nào về di sản phức hợp? Hãy lấy ví dụ minh hoạ.

Di sản văn hoá phi vật thể

Là sản phẩm tinh thần gắn với cộng đồng hoặc cá nhân, có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học,... được tái tạo và lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác bằng nhiều hình thức khác nhau.

Hiện thân của bản sắc văn hoá dân tộc, có giá trị lan toả, thúc đẩy quá trình giao lưu văn hoá, làm phong phú văn hoá nhân loại.

1. Một số di sản văn hoá phi vật thể tiêu biểu

Ý nghĩa: các di sản văn hoá có tầm ảnh hưởng và giá trị nâng cao, trở thành niềm tự hào chung của toàn nhân loại.

a) Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên

Vị trí địa lý: Tây Nguyên

Đặc điểm, giá trị nổi bật

Giá trị văn hoá đặc biệt vì bắt nguồn từ sự tổng hoà các giá trị văn hoá đa dạng, với 10 giá trị.

a) Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên

Ý nghĩa

• Nét văn hoá bản địa đặc sắc của Tây Nguyên, trong các sự kiện quan trọng của cộng đồng.
• Điểm nhấn về văn hoá, du lịch, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Vị trí địa lý: Tây Nguyên

a) Không gian văn hóa Cồng chiêng Tây Nguyên

Ý nghĩa

• UNESCO công nhận là kiệt tác di sản truyền khẩu và phi vật thể của nhân loại (2009) và ghi danh vào Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại (2008).

Vị trí địa lý: Tây Nguyên

b) Dân ca quan họ Bắc Ninh

Vị trí địa lý: Kinh Bắc

(Bắc Ninh, Bắc Giang)

Đặc điểm, giá trị nổi bật

• Hình thức sinh hoạt văn hoá dân gian, hát đối đáp, giao duyên giữa liền anh liền chị vào Hội Lim.
• Kết tinh, thăng hoa, vượt lên nhiều loại hình dân ca, với dòng sông Cầu chảy qua được gọi là “dòng sông quan họ”.

b) Dân ca quan họ Bắc Ninh

Vị trí địa lý: Kinh Bắc

(Bắc Ninh, Bắc Giang)

Ý nghĩa

• UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại (2009).
• 20/1/2013: Ra mắt, sưu tầm, nghiên cứu, gìn giữ và phát triển dân ca, góp phần lan toả phong trào ca hát quan họ khắp cả nước.

c) Đờn ca tài tử Nam Bộ

Vị trí địa lý: Nam Bộ

Đặc điểm, giá trị nổi bật

• Sản phẩm văn hoá phi vật thể của Nam Bộ, mang tính bác học, dân gian gắn liền với mọi sinh hoạt cộng đồng dân cư Nam Bộ, được cải biên từ nhạc cung đình Huế, phản ánh tâm tư, tình cảm của những người phương Nam.

c) Đờn ca tài tử Nam Bộ

Vị trí địa lý: Nam Bộ

Đặc điểm, giá trị nổi bật

• Nhạc cụ biểu diễn chủ yếu: các loại nhạc cụ truyền thống dân tộc kết hợp với một số nhạc cụ của phương Tây để tăng sự nhấn nhá trong điệu đàn.

c) Đờn ca tài tử Nam Bộ

Vị trí địa lý: Nam Bộ

Ý nghĩa

• Năm 2013, UNESCO ghi nhận nghệ thuật Đờn ca tài tử Nam Bộ là Di sản văn hoá phi vật thể đại diện của nhân loại, chắp cánh cho âm nhạc miệt vườn ra biển lớn.

c) Đờn ca tài tử Nam Bộ

Vị trí địa lý: Nam Bộ

Ý nghĩa

• Là tinh hoa của nghệ thuật dân tộc, gắn bó với người dân Nam Bộ, là hơi thở, là tiếng lòng, là sức sống mãnh liệt, đậm tính nhân văn của vùng sông nước miền Nam.

c) Đờn ca tài tử Nam Bộ

Vị trí địa lý: Nam Bộ

Ý nghĩa

• Là nguồn tài nguyên đặc sắc để phát triển du lịch đặc thù vùng Nam Bộ, lấy du lịch có trách nhiệm với di sản là phương thức hữu hiệu để phát huy giá trị di sản bền vững, trong đó có Đờn ca tài tử.

Di sản văn hoá vật thể

Là sản phẩm vật chất có giá trị lịch sử, văn hoá, khoa học, bao gồm di tích lịch sử - văn hoá, danh lam thắng cảnh, di vật, cổ vật, bảo vật quốc gia.

2. Một số di sản văn hoá vật thể tiêu biểu

Ý nghĩa của việc bảo tồn các di sản văn hoá vật thể:

Bảo tồn di sản là các nỗ lực nhằm bảo vệ và giữ gìn sự tồn tại của di sản theo dạng thức vốn có của nó.

Phát huy giá trị di sản văn hoá là những hoạt động nhằm khai thác những giá trị tiềm ẩn của di sản, xem đó là tiềm năng góp phần phát triển kinh tế - xã hội, đem đến những giá trị vật chất và tinh thần cho con người.

d) Trống đồng Đông Sơn

Vị trí địa lý: Đồng bằng

Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ

Đặc điểm, giá trị nổi bật

• Là một loại nhạc khí tiêu biểu cho văn hoá Đông Sơn và nền văn minh Văn Lang - Âu Lạc của người Việt thời kì Hùng Vương.
• Có nhiều loại, phân bố dọc theo triền sông lớn ở Đồng bằng Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ.

d) Trống đồng Đông Sơn

Ý nghĩa

• Phản ánh trình độ cao về kĩ thuật chế tác đồng và yếu tố văn hoá bản địa.
• Được dùng trong các nghi lễ tôn giáo, lễ hội và chiến đấu chống ngoại xâm.
• 2012: trống đồng Ngọc Lũ, trống đồng Hoàng Hạ được công nhận là Bảo vật quốc gia.

Vị trí địa lý: Đồng bằng

Bắc Bộ và Bắc Trung Bộ

e) Hoàng thành Thăng Long

Vị trí địa lý: Hà Nội

Đặc điểm, giá trị nổi bật

• Là quần thể di tích, công trình kiến trúc đồ sộ gắn với lịch sử kinh thành Thăng Long - Hà Nội.
• Ba tiêu chí đặc biệt có giá trị di sản toàn cầu: quá trình giao lưu văn hoá lâu dài; truyền thống văn hoá lâu đời; sức sống và khả năng phục hung.

e) Hoàng thành Thăng Long

Vị trí địa lý: Hà Nội

Ý nghĩa

• Được xây dựng trong nhiều giai đoạn lịch sử, di tích quan trọng bậc nhất trong hệ thống các di tích Việt Nam.
• Là quần thể di sản văn hoá đặc biệt quan trọng, là một “bộ lịch sử sống” gắn với chiều dài lịch sử dân tộc hơn 10 thế kỉ của Thăng Long - Hà Nội.

e) Hoàng thành Thăng Long

Vị trí địa lý: Hà Nội

Ý nghĩa

• Năm 2010, Khu di tích Hoàng thành Thăng Long được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hoá thế giới.

f) Thánh địa Mỹ Sơn

Vị trí địa lý: Huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam

Đặc điểm, giá trị nổi bật

• Toạ lạc ở một thung lũng hẹp.
• Tổ hợp nhiều đền đài được xây dựng từ thế kỉ IV đến thế kỉ XIV bằng gạch, đá và chất kết dính đặc biệt.

f) Thánh địa Mỹ Sơn

Vị trí địa lý: Huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam

Đặc điểm, giá trị nổi bật

• Nơi tổ chức cúng tế, tập trung lăng mộ của các vị hoàng thân. Là điển hình nổi bật về sự giao lưu văn hoá với sự hội nhập vào văn hoá bản địa, phản ánh tiến trình phát triển của lịch sử văn hoá Chăm-pa.

f) Thánh địa Mỹ Sơn

Vị trí địa lý: Huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam

Ý nghĩa

• Được UNESCO ghi danh vào Danh sách Di sản văn hoá thế giới (1999).
• Tiêu chí: điển hình nổi bật về giao lưu, hội nhập văn hoá; phản ánh tiến trình phát triển của lịch sử văn hoá Chăm-pa.

3. Một số di sản thiên nhiên và di sản hỗn hợp tiêu biểu

2 di sản thiên nhiên được UNESCO ghi danh là di sản văn hoá thiên nhiên thế giới:

Vịnh Hạ Long

Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng

3. Một số di sản thiên nhiên và di sản hỗn hợp tiêu biểu

--------------- Còn tiếp ---------------