Giáo án điện tử chuyên đề Lịch sử 10 kết nối CĐ 1 P2: Một số lĩnh vực của lịch sử Việt Nam

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN MÔN LỊCH SỬ!

CÁC LĨNH VỰC CỦA SỬ HỌC

CHUYÊN ĐỀ 1:

NỘI DUNG BÀI HỌC

THÔNG SỬ VÀ LỊCH SỬ THEO LĨNH VỰC

I.

MỘT SỐ LĨNH VỰC CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM

II.

• Một số cách trình bày lịch sử truyền thống
• Thông sử
• Lịch sử theo lĩnh vực
• Lịch sử dân tộc và lịch sử thế giới
• Lịch sử văn hóa Việt Nam
• Lịch sử tư tưởng Việt Nam
• Lịch sử xã hội Việt Nam
• Lịch sử kinh tế Việt Nam

II.

TÌM HIỂU VỀ LỊCH SỬ VĂN HÓA VIỆT NAM

Tìm hiểu về lịch sử văn hóa Việt Nam.

Nhóm 1

Tìm hiểu về lịch sử tư tưởng Việt Nam.

Nhóm 2

Tìm hiểu về lịch sử xã hội Việt Nam.

Nhóm 3

Tìm hiểu về lịch sử kinh tế Việt Nam.

Nhóm 4

TÌM HIỂU VỀ MỘT SỐ LĨNH VỰC CỦA LỊCH SỬ VIỆT NAM.

1. Tìm hiểu về lịch sử văn hóa Việt Nam

Đối tượng và phạm vi của lịch sử văn hóa Việt Nam

Các thời kì phát triển của văn hóa Việt Nam và các nét chính của từng thời kì.

Nhóm 1: Tìm hiểu về lịch sử văn hóa Việt Nam.

Hình 10, 11: minh chứng về sự tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa từ bên ngoài (văn hóa Ấn Độ và Trung Hoa), làm giàu thêm kho tàng văn hóa dân tộc, tạo dựng một nền văn hóa Việt Nam thống nhất trong đa dạng.

Hình 13: Tổng thể về tiến trình phát triển lịch sử văn hóa Việt Nam.

a) Đối tượng, phạm vi của lịch sử Việt Nam

Đối tượng: toàn bộ đời sống văn hóa

Các thành tựu

Giá trị

truyền thống

Phong tục, tập quán của dân tộc Việt Nam trong lịch sử.

Phạm vi:

Toàn bộ đời sống vật chất, tinh thần, các di sản văn hóa vật thể và phi vật thể của cộng đồng dân tộc Việt Nam

Nguyên thuỷ

Nay

b. Khái lược tiến trình lịch sử văn hóa Việt Nam

Thời nguyên thủy

Đã có con người sinh sống với những bằng chứng, dấu tích cư trú và lao động của con người từ thời kì đồ đá được tìm thấy có niên đại cách ngày nay khoảng 1 vạn đến 80 vạn năm.

Thời kì dựng nước

Gần 3 000 năm trước đã hình thành và phát triển 3 trung tâm văn minh với 3 quốc gia: Văn Lang – Âu Lạc, Chăm Pa, Phù Nam

Thời kì quân chủ độc lập (từ thế kỉ X)

Diễn ra quá trình tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa từ bên ngoài, gắn liền với việc chủ động bảo tồn và phát triển văn hóa dân tộc, tiếp thu các tinh hoa văn hóa phương Tây.

Thời kì cận đại

• Quá trình giao lưu, tiếp biến văn hóa diễn ra mạnh mẽ và sâu sắc hơn. Dân tộc Việt Nam tiếp tục đấu tranh, bảo tồn các giá trị, truyền thống văn hóa tốt đẹp của cha ông.
• Đồng thời, chủ động tiếp thu có chọn lọc tinh hoa văn hóa nhân loại.

Thời kì hiện đại

• Đời sống văn hóa thấm đẫm tinh thần yêu nước và cách mạng.
• Trong công cuộc đổi mới, văn hóa là nền tảng tinh thần, là một nguồn lực quan trọng được toàn Đảng, toàn dân Việt Nam xây dựng và phát triển theo hướng tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc.

KẾT LUẬN:

Việt Nam là một quốc gia – dân tộc có lịch sử văn hóa lâu đời và phong phú, với rất nhiều di sản văn hóa đặc sắc.

Trải qua quá trình thích ứng, chế ngự thiên nhiên, tổ chức cuộc sống, các cộng đồng dân cư Việt Nam đã kiến tạo cơ sở của nền văn hóa bản địa, tiếp thu những thành tựu, tinh hoa văn hóa bên ngoài.

KẾT LUẬN:

Trong công cuộc đổi mới, văn hóa là nền tảng tinh thần

Là một nguồn lực quan trọng được toàn Đảng, toàn dân Việt Nam xây dựng và phát triển theo hướng tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc

Nền văn hoá Việt Nam trong tất cả các thời kì lịch sử đều hướng tới sự thống nhất trên cơ sở của ba truyền thống lớn:

KẾT LUẬN:

Truyền thống yêu nước

Truyền thống đoàn kết, tính cố kết cộng đồng cao

Truyền thống khoan hoà, nhân ái.

Thống nhất trong đa dạng là một trong những đặc điểm chính, bao trùm của văn hoá Việt Nam trong tất cả các thời kì lịch sử.

2. Tìm hiểu về lịch sử tư tưởng Việt Nam

Nhóm 2 - Tìm hiểu về lịch sử tư tưởng Việt Nam

Đối tượng và phạm vi của lịch sử tư tưởng Việt Nam.

Những nét chính của lịch sử tư tưởng Việt Nam qua các thời kì.

Khai thác sơ đồ Hình 19 để nhận thức được khái quát về lịch sử tư tưởng Việt Nam.

a) Đối tượng và phạm vi của lịch sử tư tưởng Việt Nam

Đối tượng

Là toàn bộ đời sống tinh thần của dân tộc Việt Nam nói chung và của từng cộng động người nói riêng.

Các tôn giáo

Lí thuyết

Triết học tư tưởng chính trị

Các trường phái khoa học

Những hình thức thể hiện tiêu biểu nhất của tư tưởng

Tạo nên bộ phận cốt lõi, có ảnh hưởng to lớn trong đời sống con người.

Phạm vi

Theo nghĩa rộng

Theo nghĩa hẹp

Bao gồm toàn bộ hoạt động nhận thức của con người việt nam về thế giới xung quanh.

Nghiên cứu và tái hiện lịch sử các tôn giáo, tín ngưỡng, lí thuyết triết học,…

b) Khái lược tiến trình lịch sử tư tưởng Việt Nam

Cơ sở:

• Tình yêu lao động, cùng nhau chung sống lương thiện, nhân ái, nghĩa tình, cùng đoàn kết, dũng cảm đương đầu với thiên tai, địch họa.
• Yêu cầu khách quan của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Tiếp thu có chọn lọc ảnh hưởng của Ấn Độ giáo, Phật giáo, Nho giáo, Lão giáo,…để làm giàu thêm kho tàng tư tưởng chính trị và đời sống tinh thần của dân tộc theo hệ tư tưởng quân chủ - phong kiến tập quyền.

• Đã tiếp nhận có chọn lọc những ảnh hưởng tư tưởng tiến bộ từ các nước phương Tây và phương Đông, hình thành trào lưu tư tưởng dân chủ tư sản tiến bộ ở Việt Nam.
• Đặc biệt là sự xuất hiện của tư tưởng Hồ Chí Minh và đường lối cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN trên cơ sở kế thừa, tiếp thu, vận dụng tư tưởng chính trị Việt Nam, tư tưởng chủ nghĩa Mác Lê-nin, tinh hoa tư tưởng chính trị của nhân loại.

 Tư tưởng HCM và đường lối cách mạng Việt Nam dưới sự lãnh đạo của ĐCSVN là sự kế thừa, phát triển đến đỉnh cao của lịch sử tư tưởng Việt Nam, là nhân tố mở đường thắng lợi cho cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, xây dựng và phát triển đất nước trong TK XX, XXI.

Giá trị cốt lõi của tư tưởng chính trị Việt Nam: yêu nước, đoàn kết, khoan hòa, nhân ái.

3. Tìm hiểu về lịch sử xã hội Việt Nam

Nhóm 3 - Tìm hiểu về lịch sử xã hội Việt Nam

Đối tượng của lịch sử xã hội Việt Nam

Những nét chính của lịch sử xã hội Việt Nam.

• Khai thác Hình 21, kết hợp khai thác thông tin trong mục từ đó khái quát được nét chính của lịch sử xã hội Việt Nam qua các giai đoạn.
• Nắm rõ cấu trúc, nội dung, mối quan hệ giữa ba hợp phần của sơ đồ (cơ sở nền tảng, xu hướng phát triển qua các giai đoạn, giá trị cốt lõi) để việc nhận thức khái quát về sự phát triển của lịch sử xã hội Việt Nam được đúng đắn.

THẢO LUẬN NHÓM

a) Đối tượng của lịch sử xã hội

Là toàn bộ đời sống xã hội loài người trong quá khứ, bao gồm:

Cấu trúc xã hội

Các giai cấp, tầng lớp, các tổ chức

Các phong trào xã hội

Các quan hệ xã hội

Vai trò, vị thế của cá nhân, nhóm trong xã hội

Các hình thức của phân biệt xã hội và kì thị xã hội,…

b) Khái lược về xã hội Việt Nam truyền thống và hiện đại

Cơ sở:

• Sự tồn tại bền vững của cộng đồng địa phương.
• Vai trò của gia đình.
• Phân hóa xã hội không triệt để.

Thời kì cổ - trung đại

Cộng đồng người đã được tổ chức thành xã hội có độ gắn kết tương đối cao để cùng sản xuất nông nghiệp, giao thương, đối đầu với thiên tai, địch họa.

Dù bị nô dịch bởi bộ máy cai trị của phong kiến phương Bắc nhưng người Việt vẫn tiếp tục duy trì các cộng đồng nông thôn.

Vân Đồn - Hải cảng quốc tế đầu tiên ở Việt Nam

• Các cộng đồng dân cư Việt Nam cùng nhau xây dựng xã hội hài hòa, đoàn kết.
• Xuất hiện thành thị, cảng thị.
• Cư dân chia làm 4 nhóm chính: sĩ, nông, công, thương.

Sĩ, nông, công, thương.

Thương cảng Hội An – những giá trị trường tồn

Thời kì cận – hiện đại

1945

1954

1975

Các giai cấp, tầng lớp cùng đoàn kết, thực hiện thành công nhiệm vụ kháng chiến.

Công nhân, nông dân tập thể, viên chức, trí thức.

1986

nay

Giai cấp nông dân, công nhân, trí thức là những thành phần xã hội cơ bản.

Ngoài công nhân, nông dân còn có doanh nhân, nhiều tầng lớp khác.

4. Tìm hiểu về lịch sử kinh tế Việt Nam

Nhóm 4 - Tìm hiểu về lịch sử kinh tế Việt Nam

--------------- Còn tiếp ---------------