Giáo án điện tử chuyên đề Lịch sử 10 kết nối CĐ 2 P3: Một số di sản văn hoá tiêu biểu ở Việt Nam

CHÀO MỪNG CÁC EM ĐẾN VỚI BÀI GIẢNG NGÀY HÔM NAY!

BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY

GIÁ TRỊ DI SẢN VĂN HÓA Ở VIỆT NAM

CHUYÊN ĐỀ 2:

NỘI DUNG BÀI HỌC

Di sản văn hóa

I

Bảo tồn và phát huy giá trị

di sản

II

Một số di sản văn hóa tiêu biểu

ở Việt Nam

III

BẢO TỒN VÀ PHÁT HUY GIÁ TRỊ DI SẢN

III

1. Tìm hiểu về di sản phi vật thể

Quan sát Hình 15, Hình 16 SGK tr 31, 32 và trả lời câu hỏi:

• Kể tên các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh.
• Xác định vị trí phân bố của một số di sản văn hóa phi vật thể tiêu biểu ở Việt Nam.

Các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh

Nhã nhạc cung đình Huế (2003)

Không gian văn hóa cồng chiêng Tây Nguyên (2005),

Các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh

Dân ca quan họ Bắc Ninh (2009)

Ca trù (2009)

Các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh

Nghi lễ và trò chơi kéo co (2015)

Dân ca ví, giặm Nghệ Tĩnh (2014)

Các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh

Đờn ca tài tử Nam Bộ (2013)

Tín ngưỡng thờ cúng Hùng Vương (2012)

Các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh

Hội Gióng ở Đền Phù Đổng và đền Sóc Sơn (2010)

Tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ (2016)

Các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh

Nghệ thuật Bài Chòi Trung Bộ (2017),

Hát Xoan Phú Thọ (2017)

Các di sản văn hóa phi vật thể của Việt Nam được UNESCO ghi danh

Nghi lễ Then của người Tày, Nùng và Thái (2019).

Các di sản văn hóa phi vật thể phân bố rộng khắp đất nước.

Nhóm 1, 2: Tìm hiểu về nhã nhạc cung đình Huế.

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

Nhóm 3, 4: Tìm hiểu về dân ca quan họ

Nhóm 5, 6: Tìm hiểu về đờn ca tài tử

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

Thảo luận với mỗi loại hình di sản văn hóa:

Di sản hình thành như thế nào: trong khoảng thời gian nào? Ở đâu?

Không gian văn hóa của di sản: ở những địa phương nào?

Giá trị cơ bản của di sản.

a) Nhã nhạc cung đình Huế

• Nhã nhạc: là nhạc chính thống, được biểu diễn trong các cuộc tế lễ, lễ hội của triều đình.

Thời gian ra đời: xuất hiện từ thời Lý – Trần, bài bản hơn ở thời Lê, phát triển đến trình độ uyên bác dưới thời Nguyệt.

Giá trị nghệ thuật:

Phong phú, đa dạng về loại hình.

Có quy mô lớn và tính chuyên nghiệp cao.

Là loại hình nghệ thuật có tính bác học.

Giá trị lịch sử

Có lịch sử lâu đời, kế thừa các thành tựu âm nhạc dân tộc.

Phản ánh quá trình giao lưu, tiếp xúc với văn hóa Trung Quốc, văn hóa Chăm-pa,….

Được UNESCO ghi danh là Kiệt tác truyền khẩu và phi vật thể của nhân loại vào năm 2003, 2008, được chuyển vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

KẾT LUẬN

b) Dân ca quan họ

Khái niệm: là hình thức giao duyên của người dân đồng bằng Bắc Bộ, được hợp thành từ nhiều yếu tố: âm nhạc, lời ca, phục trang, lễ hội,…. trở thành nét văn hóa đặc sắc của người dân Kinh Bắc.

Thời gian ra đời: thế kỉ XI hoặc thế kỉ XVII.

Giá trị nghệ thuật:

Nghệ nhân Quan họ là những người có rất điêu luyện.

Lời ca giàu tình cảm và mang tính ẩn dụ.

Các liền anh, liền chị gắn bó, chia sẻ giúp đỡ lẫn nhau

Sự gắn kết không chỉ trong một làng mà còn với các làng khác.

Giá trị cố kết cộng đồng

Lưu truyền tri thức dân gian

Các giá trị nghệ thuật, cách thức ứng xử,…trở thành những tri thức dân gian được lưu truyền qua nhiều thế hệ nhưng đã thích nghi, biến đổi với hoàn cảnh mới.

Kết luận:

Được UNESCO ghi danh là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại năm 2009.

c) Đờn ca tài tử Nam Bộ

Khái niệm: là loại hình nghệ thuật trình diễn phổ biến ở miền Nam Việt Nam, phản ánh tâm tư, tình cảm của những người dân đi mở đất.

Thời gian ra đời: cuối thế kỉ XIX

Giá trị nghệ thuật:

Được sáng tác trên cơ sở nhạc cung đình, nhạc dân gian.

Chủ yếu dùng ngôn ngữ địa phương để truyền đạt thông điệp.

Giá trị nghệ thuật:

• Phản ánh tâm tư, tình cảm của người dân phương Nam.
• Phản ánh quá trình giao lưu, tiếp biến với các nền văn hóa khác.
• Phản ánh những giá trị lâu đời của người Việt Nam.

2. Tìm hiểu về di sản văn hóa vật thể

Quan sát Hình 16, 22 và cho biết:

• Tên các di sản văn hóa vật thể của Việt Nam được ghi danh và các di sản quan trọng của Việt Nam.
• Vị trí phân bố các di sản trên lược đồ.

Nhóm 1, 2:

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

• Tại sao nói Thánh địa Mỹ Sơn phản ánh quá trình giao lưu văn hóa giữa Ấn Độ và các quốc gia Đông Nam Á?
• Mỹ Sơn phản ánh lịch sử của Vương quốc Chăm-pa như thế nào?

Tìm hiểu về di sản văn hóa vật thể Thánh địa Mỹ Sơn.

Nhóm 3, 4:

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

Tại sao nói đô thị cổ Hội An là điển hình về một cảng thị truyền thống phương Đông?

Tìm hiểu về di sản văn hóa vật thể Đô thị cổ Hội An.

Nhóm 5, 6:

Tìm hiểu về Khu di tích Trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội.

Chia lớp thành 6 nhóm và hoàn thành nhiệm vụ

• Di sản được hình thành như thế nào: trong khoảng thời gian nào, ở đâu?
• Xác định được vị trí của di sản.
• Giá trị cơ bản của di sản.
• Di sản được ghi danh, xếp hạng vào năm nào?

Thảo luận chung theo các nội dung:

Các di sản văn hóa vật thể của Việt Nam được ghi danh và các di sản quan trọng của Việt Nam

Quần thể di tích cố đô Huế (1993, 2009)

Đô thị cổ Hội An

(1999, 2009)

Các di sản văn hóa vật thể của Việt Nam được ghi danh và các di sản quan trọng của Việt Nam

Thánh địa Mỹ Sơn (1999, 2009)

Đền Hùng (2009)

Các di sản văn hóa vật thể của Việt Nam được ghi danh và các di sản quan trọng của Việt Nam

Trống đồng Ngọc Lũ (2012)

Thành nhà Hồ

(2011, 2012)

Các di sản văn hóa vật thể của Việt Nam được ghi danh và các di sản quan trọng của Việt Nam

Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long (2009, 2010)

Dinh Độc Lập (2009)

Các di sản văn hóa vật thể của Việt Nam được ghi danh và các di sản quan trọng của Việt Nam

Chiến trường Điện Biên Phủ (2009)

Thạp đồng Đào Thịnh (2012)

Các di sản văn hóa vật thể của Việt Nam được ghi danh và các di sản quan trọng của Việt Nam

Di tích khảo cổ và kiến trúc (Óc Eo – Ba Thê) (2012)

Di tích lịch sử Nhà tù Côn Đảo (2012)

Các di sản văn hóa vật thể phân bố rộng khắp đất nước.

a) Thánh địa Mỹ Sơn

Địa điểm: Thuộc địa phận xã Duy Phú, huyện Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam.

• Thánh địa Mỹ Sơn là một quần thể gồm hơn 70 ngôi đền tháp, được xây dựng khoảng từ thế kỉ IV đến thế kỉ XIII. Hầu hết các công trình xây dựng đều chịu ảnh hưởng của Hin-đu giáo.
• Năm 1999, Thánh địa Mỹ Sơn được UNESCO ghi danh vào danh mục Di sản văn hoá thế giới.

b) Đô thị cổ Hội An

Hội An đã thu hút nhiều thương nhân Nhật Bản, Trung Quốc, Đông Nam Á và một số nước châu Âu đến buôn bán, mở chợ.

Quá trình giao lưu kinh tế, văn hoá đó để lại cho Hội An hệ thống di sản phong phú và được bảo tồn khá nguyên vẹn đến ngày nay.

Năm 1999, được UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hoá thế giới.

Nằm ở vùng hạ lưu sông Thu Bồn (Quảng Nam).

• Từ khoảng cuối thế kỉ XV, cư dân Đại Việt đã tới Hội An sinh sống.
• Thương cảng Hội An được hình thành vào khoảng thế kỉ XV - XVI, trở thành đô thị/thương cảng phồn thịnh, là một trong những thương cảng sầm uất ở vùng biển Đông Nam Á,...

c) Khu di tích trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Hà Nội

• Quần thể di tích gắn liền với lịch sử Thăng Long Hà Nội, phản ánh tiến trình lịch sử lâu dài từ thời Bắc thuộc, trải qua các triều đại Lý, Trần, Lê, Mạc, Nguyễn cho đến ngày nay
• Gắn liền với lịch sử nhiều cuộc kháng chiến chống ngoại xâm của dân tộc.

Hoàng thành Thăng Long

• Quần thể kiến trúc Hoàng thành Thăng trở thành di tích quan trọng bậc nhất trong hệ thống các di tích ở Việt Nam, bao gồm

Khu di tích khảo cổ học 18 Hoàng Diệu

Khu di tích khảo cổ học 18 Hoàng Diệu

Có quan điểm cho rằng: di sản văn hóa vật thể là các công trình, di tích nên chỉ có giá trị về kiến trúc. Em có đồng ý với quan điểm này không ? Thông qua một số ví dụ cụ thể, hãy giải thích vì sao em đồng ý hoặc không đồng ý.

GỢI Ý TRẢ LỜI

Một di sản là các công trình kiến trúc (đình, đền, chùa,…) không chỉ mang những giá trị về kiến trúc,

Nó còn chứa đựng rất nhiều thông tin, giá trị lịch sử, văn hóa, nghệ thuật,…quan trọng khác.

3. Tìm hiểu về di sản thiên nhiên và di sản hỗn hợp

--------------- Còn tiếp ---------------