Bài 16: Thủy quyển. Vòng tuần hoàn nước. Nước ngầm, băng hà

KHỞI ĐỘNG

Dòng sông nào ở nước ta “đỏ nặng phù sa”?

Sông Hồng

Cơ thể của con người chiếm bao nhiêu phần tram là nước?

70%

Hồ nào ở nước ta gắn với truyền thuyết vua Lê Lợi trả gươm báu cho Rùa thần?

Hồ Hoàn Kiếm

Thủy điện Hòa Bình nằm trên sông nào?

Sông Đà

HÌNH THÀNH KIẾN THỨC

1. Thủy quyển, thành phần chủ yếu của thủy quyển

Nước có ở đâu trên TĐ, tồn tại ở những dạng nào?

Khái niệm

Thủy quyển là lớp nước trên Trái Đất, bao gồm nước trong các biển, đại dương, nước trên lục đại và hơi nước trong khí quyển.

Câu hỏi: Quan sát hình vẽ và sgk, nước có ở những dâu trên Trái Đất?

      Quan sát hình và cho biết, tỉ lệ diện tích lục địa và đại dương ở BCB và BCN.

- Nước trên TĐ phân bố không đều, các biển và đại dương chiếm tới 97,3 % lượng nước của thủy quyển.

- Nước ngọt chỉ chiếm một tỉ lệ nhỏ khoảng 2,8% trên TĐ.

2. Vòng tuần hoàn lớn của nước

Quan sát hình vẽ cho biết nước mưa rơi xuống bề mặt Trái Đất tồn tại ở những dạng nào?

Quan sát hình vẽ và video hãy điền nội dung còn thiếu vào chỗ trống.

- Nước từ…(1)…bốc hơi lên cao ngưng tụ.…(2)..., mây được .…(3)… đưa vào.…(4)….., gặp lạnh tạo thành mưa (dạng nước rơi, tuyết rơi).

- Mưa rơi xuống lục địa, một phần được ….(5)…. ngay lên khí quyển, một phần thấm qua các tầng đá thấm nước để tạo thành.…(6)…., một phần được tạo thành…(7).…như ao, hồ, sông suối.

- Các dòng chảy ngầm và trên mặt cuối cùng lại.…(8)……về biển và đại dương, quá trình bốc hơi lại…...(9).......

Trả lời

- Nước từ biển và đại dương bốc hơi lên cao ngưng tụ thành mây, mây được gió đưa vào đất liền, gặp lạnh tạo thành mưa (dạng nước rơi, tuyết rơi).

- Mưa rơi xuống lục địa, một phần được bốc hơi ngay lên khí quyển, một phần thấm qua các tầng đá thấm nước để tạo thành nước ngầm, một phần được tạo thành nước trên mặt như ao, hồ, sông suối.

- Các dòng chảy ngầm và trên mặt cuối cùng lại đưa nước về biển và đại dương, quá trình bốc hơi lại bắt đầu.

3. Nước ngầm và băng hà
4. Nước ngầm

Nước  trên Trái Đất=> Có vai trò vô cùng quan trọng đối với con người

Quan sát biểu đồ, so sánh tỉ lệ giữa nước mặn và nước ngọt trên Trái Đất? Tỉ lệ nước ngầm trong tổng lượng nước ngọt trên Trái Đất?

Thảo luận theo cặp, đọc nội dung SGK và quan sát hình, trả lời các câu hỏi sau:

+ Thế nào là nước ngầm?

+ Nước ngầm được chứa ở những đâu?

+ Vai trò của nước ngầm?

Khái niệm

Nước ngầm là nước nằm dưới bề mặt đất do nước mưa, băng tuyết tan và sông hồ thấm vào mặt đất mà thành.

Đặc điểm

Chiếm khoảng 30% tổng lượng nước ngọt trên Trái Đất

Vai trò

Cung cấp nước cho sông và hồ.

Là nguồn nước ngọt quan trọng cho thế giới.

- Cần khai thác, sử dụng tiết kiệm và không làm ô nhiễm nguồn nước ngầm

+ Tăng nguồn sử dụng nước mặt

+ Xử lí rác sinh hoạt, nước thải

+ Hạn chế sử dụng thuốc trừ sâu, bảo vệ TV

+ Tiết kiệm nước trong sản xuất

1. Băng hà

Quan sát video và trả lời câu hỏi:

Băng hà là gì?

Nêu vai trò của băng hà?

Kể tên những nơi có băng hà? Xác định tỉ lệ băng hà trong tổng lượng nước ngọt?

Băng hà là những khối băng khổng lồ, dịch chuyển chậm trên đất liền, đặc biệt là trên sườn núi, thường cuốn theo các tảng đá lớn và làm thay đổi địa hình.

Những nơi có băng hà ở 2 vùng cực và trên núi

99% băng hà tập trung ở vùng cực.

• 90% ở Nam cực
• Phần còn lại ở các vùng núi cao

Là nguồn cung cấp nước cho các sông và là nguồn dự trữ nước ngọt lớn nhất trên thế giới.

Băng tan

Do hiện tượng nóng lên toàn cầu

Nhiều khối băng trên Trái Đất bị tan ra

Ảnh hưởng đến môi trường

Mở rộng

LUYỆN TẬP

Em hãy hoàn thành vòng tuần hoàn nước trên Trái Đất bằng cách thêm các nội dung vào mũi tên trong hình dưới đây.

Hãy kể tên các thành phần chủ yếu của thủy quyển?

Tìm ví dụ cho thấy nước ngầm tham gia vào vòng tuần hoàn lớn củanước.

ỨNG DỤNG

Nguồn nước ngọt hiện nay bị ô nhiễm nặng nề. Hãy tìm một số nguyên nhân làm ô nhiêm nguồn nước ngọt ở địa phương em.